Νέος υπολογισμός για παλαιές και νέες συντάξεις έρχεται µε το ασφαλιστικό νοµοσχέδιο που αναµένεται στη Βουλή στα µέσα ∆εκεµβρίου, όπως αναφέρει το «Έθνος της Κυριακής». Η δηµοσίευση των κρίσιµων και πολυαναµενόµενων αποφάσεων του ΣτΕ βάζει σε τροχιά τη νέα µεταρρύθµιση, µε αιχµή του δόρατος τις αυξήσεις στα ποσοστά αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων, οι οποίες θα αφορούν τόσο παλαιούς όσο και νέους συνταξιούχους.
Δροµολογείται δηλαδή νέος επανυπολογισµός παλαιών συντάξεων, µε αφετηρία τον Οκτώβριο, αλλά και καινούργιος υπολογισµός νέων συντάξεων, µε αυξήσεις για όσους έχουν πολλά έτη ασφάλισης ή έχουν καταβάλει αυξηµένες εισφορές. Σηµαντικές αλλαγές θα φέρνει το ασφαλιστικό νοµοσχέδιο και στις επικουρικές, ώστε να αντιµετωπιστεί η αντισυνταγµατικότητα των περικοπών του 2016 µε βάση το πλαφόν των 1.300 ευρώ. Μέριµνα θα υπάρχει και για τα αναδροµικά στις επικουρικές που θα έχουν συσσωρευθεί από 4/10 έως το νοµοσχέδιο για 260.000 συνταξιούχους.
Οσο για τα παλαιά αναδροµικά του 2012 σε κύριες και επικουρικές, τα σενάρια πιθανών επιστροφών συγκεντρώνονται στο 10µηνο που µεσολαβεί ανάµεσα στον Ιούνιο του 2015 και τον Μάιο του 2016. Στο υπουργείο Εργασίας έχουν ήδη συσταθεί επιστηµονικές οµάδες µε έµπειρους νοµικούς από τις υπηρεσίες του υπουργείου, εικονοµέτρες και στελέχη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, µε αντικείµενο να µελετήσουν διεξοδικά τις αποφάσεις του ΣτΕ και να προτείνουν λύσεις που θα ενσωµατωθούν στο νέο Ασφαλιστικό. Τα χρονοδιαγράµµατα που έχουν τεθεί από την πολιτική ηγεσία είναι σφιχτά, καθώς το νοµοσχέδιο πρέπει να είναι έτοιµο ώστε να κατατεθεί µεταξύ 15 και 21 ∆εκεµβρίου. Και ενώ η κυβέρνηση έχει µόλις τρεις µήνες στην πλάτη της, το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Εργασίας αναδεικνύεται σε κοµβικό για το κυβερνητικό έργο, µε δύο «βαριές» κακρίσιµες µεταρρυθµίσεις να έχουν ήδη δροµολογηθεί.
Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Γιάννης Βρούτσης, καλείται να λύσει δύσκολες εξισώσεις, µε τον χρόνο αυτήν τη φορά αντίπαλό του, αλλά µε όπλο την εµπειρία από τη µακρά πορεία του στο υπουργείο Εργασίας. Η εργασιακή µεταρρύθµιση βρίσκεται ήδη στη Βουλή, ενώ τώρα χτίζεται και το νέο Ασφαλιστικό που θα πρέπει να νοµοθετηθεί πριν από την εκπνοή του 2019. Ο χρόνος τρέχει ειδικά για τις επικουρικές, καθώς µε βάση την απόφαση του ΣτΕ οι περικοπές του 2016, που εξαρτώνται από το όριο των 1.300 ευρώ, θεωρούνται ακυρωµένες ως αντισυνταγµατικές από την καταβολή του Νοεµβρίου και εφεξής, µε αποτέλεσµα να συσσωρεύονται για κάθε καθυστέρηση έξτρα αναδροµικά πέραν των παλαιών αναδροµικών που διεκδικούνται από τις περικοπές του 2012.
Ελπίδες για τα αναδροµικά του «ακάλυπτου» 10µήνου
Αναδροµικά 10µήνου µπαίνουν στο µικροσκόπιο από τις παλαιές περικοπές του 2012 (Νόµοι 4051 και 4093) που κρίθηκαν το 2015 αντισυνταγµατικές. Ειδικοί και καθηγητές της Κοινωνικής Ασφάλισης βλέπουν φραγµό στα παλαιά αναδροµικά µετά τον Μάιο του 2016, µε βάση την τωρινή απόφαση του ΣτΕ.
Η πλήρης εικόνα θα διαφανεί από τις καθαρογραµµένες αποφάσεις, αλλά φαίνεται πως οι περισσότερες πιθανότητες επιστροφών από αναδροµικά σε κύριες και επικουρικές συγκεντρώνονται στο 10µηνο που µεσολαβεί ανάµεσα στην προηγούµενη απόφαση του ΣτΕ (Ιούνιος 2015) και την ψήφιση του νόµου Κατρούγκαλου (Μάιος 2016).
Σε αυτούς τους 10 µήνες επικεντρώνουν τα σενάρια για ενδεχόµενες επιστροφές, σύµφωνα πάντα µε τις δηµοσιονοµικές αντοχές της ελληνικής οικονοµίας και υπό την αίρεση της τελικής εικόνας του δικαστικού θρίλερ. Το κόστος, άλλωστε, ακόµη και γι’ αυτή την περίοδο είναι δυσβάσταχτο, καθώς ανέρχεται σε 2,1 δισ. ευρώ µόνο από τις περικοπές. Αν συµπεριληφθούν και τα δώρα, τότε φτάνει στα 4 δισ. Ο υπουργός Εργασίας, Γ. Βρούτσης, έχει δηλώσει πάντως πως όλοι όσοι δικαιούνται αναδροµικά θα ικανοποιηθούν πλήρως πάντα υπό την αίρεση των δυνατοτήτων της ελληνικής οικονοµίας.
Οι δύο «τοµές» για κύριες και επικουρικές
Αναλυτικά οι μεταρρυθμίσεις που έρχονται µε το ασφαλιστικό νοµοσχέδιο περιλαµβάνουν:
1. Νέο υπολογισµό κύριων συντάξεων, µε αιχµή τις αυξήσεις στους συντελεστές αναπλήρωσης και στόχο τη βελτίωση της ανταποδοτικότητας. Ηδη ετοιµάζεται αναλογιστική µελέτη για τον νέο υπολογισµό που θα πρέπει να προβλέπει καλύτερη ανταποδοτικότητα της σύνταξης. Επανεκκίνηση πρέπει να γίνει και στον επανυπολογισµό παλαιών συντάξεων, ενώ εκτός µεταρρυθµιστικού πλαισίου αναµένεται να µείνει η Εθνική Σύνταξη. Κερδισµένοι από τη βελτίωση των συντελεστών αναπλήρωσης θα είναι όσοι αποχωρούν ή αποχώρησαν µε πολλά χρόνια ασφάλισης ή και όσοι έχουν καταβάλει αυξηµένες εισφορές, καθώς δεν αποκλείεται οι τελικές ρυθµίσεις να είναι συνδυασµός των δύο παραγόντων. Η αύξηση της ανταποδοτικής σύνταξης εκτιµάται πως «ψαλιδίζει» την υποανταποδοτικότητα και ενισχύει το κίνητρο ασφάλισης, καθώς µετά την 25ετία-30ετία και ιδιαίτερα για όσους αποχωρούν µε υψηλές συντάξιµες αποδοχές, οι συντάξεις είναι σήµερα προοδευτικά υποανταποδοτικές. Από την πριµοδότηση της ανταποδοτικότητας ευνοούνται:
- Παλαιοί συνταξιούχοι που είχαν αποχωρήσει πριν από τον νόµο Κατρούγκαλου (13/5/2016), µε πολλά έτη ασφάλισης ή και µεγάλο όγκο εισφορών. Το ανταποδοτικό τµήµα της επανυπολογισµένης σύνταξης έχει κανονιστεί µε τα ποσοστά αναπλήρωσης του Νόµου 4387/2016. Οσοι εµπίπτουν στην αυξηµένη ανταποδοτικότητα θα πρέπει να λάβουν από τον Νοέµβριο υψηλότερη ανταποδοτική σύνταξη και µικρότερη προσωπική διαφορά. Στην πράξη θα λάβουν γρηγορότερα απ’ ό,τι υπολόγιζαν αυξήσεις στην τσέπη, καθώς η προσωπική διαφορά -που θα είναι τελικά µικρότερη- θα συµψηφιστεί γρηγορότερα µε τις γενικές αυξήσεις που θα δίνονται από το 2023 και µετά. Τα εκκαθαριστικά του επανυπολογισµού θα εκδοθούν -όπως έχει δεσµευθεί η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας- σταδιακά µέχρι και για την καταβολή της σύνταξης Οκτωβρίου µε τον παλιό τρόπο. Ακολούθως, ο επανυπολογισµός θα αλλάξει και τα εκκαθαριστικά του Νοεµβρίου θα αποτυπώνουν, όταν δηµοσιευθούν, τον νέο τρόπο επανυπολογισµού.
- Νέοι συνταξιούχοι που έχουν αποχωρήσει µε τον νόµο Κατρούγκαλου µετά τον Μάιο του 2016 και έχουν λάβει σύνταξη. Οσοι εµπίπτουν στην αυξηµένη ανταποδοτικότητα θα πρέπει να λάβουν υψηλότερη ανταποδοτική σύνταξη όχι αναδροµικά από τη συνταξιοδότησή τους, αλλά από τις καταβολές Νοεµβρίου και µετά (εφόσον το νοµοσχέδιο ψηφιστεί τέλη ∆εκεµβρίου, θα έχουν πιθανότατα δύο µήνες αναδροµικών). Αυτοί θα δουν άµεσα αυξήσεις στα καθαρά ποσά.
- Νέοι συνταξιούχοι που θα φύγουν από το 2020 και µετά και θα λάβουν απευθείας τις νέες συντάξεις. ∆υσκολότερη θα είναι η εξίσωση για τις συντάξεις που έχουν εκδοθεί τη µεταβατική τριετία του νόµου Κατρούγκαλου, µεταξύ 2016 και 2018, και διατηρούν 50%, 33% ή 25% της «προσωπικής διαφοράς» επειδή είχαν µείωση άνω του 20% σε σύγκριση µε τον προ 2016 τρόπο υπολογισµού.
2. Νέες επικουρικές χωρίς τις µειώσεις βάσει του πλαφόν των 1.300 ευρώ. Αναπροσαρµογή των παλαιών επικουρικών που επανυπολογίστηκαν και κόπηκαν το 2016 µε βάση το πλαφόν των 1.300 ευρώ θα φέρει το ασφαλιστικό νοµοσχέδιο. Η κατάργηση των περικοπών από το ΣτΕ «µετράει» από τις καταβολές του Νοεµβρίου. Σύµφωνα µε πληροφορίες, τα αναδροµικά που θα µαζευτούν µέχρι την ψήφιση του νοµοσχεδίου -µέχρι τότε οι επικουρικές θα συνεχίσουν να καταβάλλονται ως έχουν- θα επιστραφούν σε αυτούς που τα δικαιούνται.
Η άσκηση στις επικουρικές δεν είναι εύκολη, καθώς οι νέες ρυθµίσεις πρέπει να ισορροπούν το σύστηµα µε βάση τις αποφάσεις του ΣτΕ και χωρίς τον «κόφτη» των 1.300 ευρώ. Ωστόσο, οι µειώσεις που κρίθηκαν τώρα αντισυνταγµατικές «κοστίζουν» 25 εκατ. ευρώ τον µήνα, δηλαδή 300 εκατ. τον χρόνο και αφορούν 260.000 συνταξιούχους. Αντίστοιχα οι προσωπικές διαφορές που διατήρησαν και εισπράττουν 750.000 συνταξιούχοι ανέρχονται συνολικά στα 55 εκατ. ευρώ τον µήνα. Οσοι είχαν µειώσεις το 2016 θα πρέπει τώρα να δουν αυξήσεις. Το δυσκολότερο τµήµα της εξίσωσης συνίσταται στο πώς θα προκύψουν οι αυξήσεις, χωρίς ταυτόχρονα να υπάρξουν αναπροσαρµογές προς τα κάτω σε άλλες επικουρικές. Μια δύσκολη άσκηση, για την οποία όµως τίθεται «κόκκινη γραµµή» στο να µην προκύψει καµία µείωση για καµία σύνταξη.
Οι περισσότεροι συνταξιούχοι, σχεδόν οι µισοί, έχασαν από 100 έως 200 ευρώ το 2016. Ενας στους πέντε έχασε 50-100 ευρώ, ενώ το 18% έχασε έως 20 ευρώ. Αναδροµικά από τον Ιούνιο του 2016 δικαιούνται µόνο όσοι έχουν ήδη προσφύγει στα δικαστήρια µε αγωγές κατά των συγκεκριµένων περικοπών. Οσον αφορά τις νέες επικουρικές, εκτιµάται πως η αντισυνταγµατικότητα θα µπορούσε να θεραπευτεί µε αναλογιστική µελέτη, που θα τεκµηριώνει τη βιωσιµότητα του επικουρικού υπερταµείου χωρίς τον «κόφτη» των 1.300 ευρώ.
ethnos
