Υπάτη: Σήμερα o xορός της Αγάπης - Ένα νοσταλγικό ταξίδι στο ιδιαίτερο έθιμο (εικόνες)

Οι εκδηλώσεις το Πάσχα έχουν ως επίκεντρο το προαύλιο του ναού του Αγίου Νικολάου, όπου κάθε χρόνο συγκεντρώνονται ντόπιοι και ξένοι για να χορέψουν στους ρυθμούς της ελληνικής δημοτικής παράδοσης. Στην Υπάτη, το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα μετά την Αγάπη πραγματοποιείται το «κάψιμο του Ιούδα», (6.30 μμ) έθιμο που χάνεται στα βάθη του παρελθόντος, ενώ στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγ. Νικολάου, ο παπάς σέρνει τον αναστάσιμο χορό, ψάλλοντας το «Χριστός Ανέστη». Κάθε χρόνο αυτή την ημέρα, σύσσωμος ο λαός της Υπάτης, αλλά και της ευρύτερης περιοχής αναβιώνει και κρατάει ζωντανό το πανάρχαιο αυτό έθιμο. Ακολουθεί λαϊκό πανηγύρι στην πλατεία με άφθονο κρασί και ντόπια ψητά. Πασχαλιάτικοι Χοροί της Υπάτης από τον ΕΕΣ Υπαταίων «Οι Αινιάνες»

-Advertisement-

Την δεύτερη ημέρα του Πάσχα, στα Λουτρά Υπάτης, χορεύεται ένας ιδιαίτερος χορός που έρχεται κατευθείαν από την τοπική παράδοση: ο «κλειστός» χορός έχει τις ρίζες του στο Νεοχώρι Υπάτης.

- Advertisement -

Οι εορταστικές εκδηλώσεις συνεχίζονται για δύο ακόμη ημέρες, την Τρίτη του Πάσχα στην Αγία Παρασκευή Μεξιατών και την Τετάρτη με τη μεγάλη πορεία των αντρών του χωριού μέχρι την Παναγία Αρσάλη.

Στην Υπάτη την Τετάρτη μετά το Πάσχα το απόγευμα, μόνον οι άνδρες, ανεβαίνουν στην Παναγία Αρσαλή (Αγία Ιερουσαλήμ), διανύοντας με τα πόδια μια απόσταση περίπου δύο ωρών, για να φτάσουν στην σπηλαιο-εκκλησιά.
Εκεί ψάλλεται ο εσπερινός και διανυκτερεύουν, ενώ στην Υπάτη το ίδιο βράδυ οι γυναίκες και τα παιδιά ανάβουν φωτιές στο κεντρικό σταυροδρόμι, για να κάψουν τα παλιά μαγιάτικα στεφάνια, χορεύοντας και τραγουδώντας παραδοσιακά μαγιάτικα τραγούδια. Όσοι αντέχουν, πηδούν πάνω από τις φωτιές.

Την Πέμπτη το πρωί οι «Αρσαλιώτες» τελούν θεία λειτουργία και στη συνέχεια κατεβαίνουν στην Υπάτη, όπου οι Υπαταίοι τούς υποδέχονται στη θέση «Περιβόλια» με ζωντανή μουσική. Χορός και λαϊκό πανηγύρι ακολουθεί στην πλατεία της Υπάτης.
Η Αγία Ιερουσαλήμ είναι η Αγία των σπηλαίων και των βράχων και το έθιμο προέρχεται από τα αρχαία ελληνορωμαϊκά Ροζάλια (παγανιστικές εορτές της Άνοιξης), ενώ κατά τους χρόνους της Επανάστασης του 1821 η Αγία Ιερουσαλήμ υπήρξε ορμητήριο και σημείο συνάντησης των οπλαρχηγών της περιοχής.

Ακολουθεί φωτογραφικό υλικό και σχόλια από τον εορτασμό της Πασχαλιάς στην Υπάτη.

………………………………………………………………………………………….

1949. Ψήσιμο στο σπίτι Πέτρου Τσακατίκα (σημερινό Αλέξανδρου Τσακατίκα) .Δίπλα στον κύριο με το μωρό, η Ευθυμίτσα Τσακατίκα.

1949. Πασχαλιάτιο σούβλισμα στην ‘πληγωμένη’ από τον πόλεμο Υπάτη.Στην νοτιοανατολική μεριά της πλατείας..

…………………………………………………………………………………..

Οι επόμενες φωτογραφίες μας δείχνουν πως ήταν ο λάκκος στο χώμα και πως οι ξύλινες σούβλες γυρίζανε πάνω σε μεγάλα ξύλινα μαδέρια.Η πρώτη φωτογραφία είναι του 1952 και δείχνει τους υπηρετούντες στον σταθμό Χωροφυλακής να ψήνουν στο οικόπεδο δίπλα στης Κοκκινάκαινας.

https://lamianow.gr/wp-content/uploads/2024/03/Iamia-Now-01-1-2-1-scaled.jpg

Να και μία δεύτερη

1952

στην οποία διακρίνουμε και τον τότε Ειρηνοδίκη Βαμβακούλη που είχε επισκεφθεί τους εορτάζοντες.Διακρίνεται επίσης και ο Μπαλάφας Επ.

……………………………………………………………………………………….

Ξεχωριστή φωτογραφία του 1955 (περίπου).Ημέρα του Πάσχα με πρωταγωνιστές το αυτοκίνητο του γιατρού Μπριάνα καί τον οβελία στην πυρά….

………………………………………………………………………………………..

Το 1956 ο εορτασμός του Πάσχα ήταν τον Μάιο (6-5?) . Διακρίνεται ο παπα-Θανάσης

……………………………………………………………………………………………….

1957. Στα »Ζαφρέικα». Πασχαλιάς ανήμερα. (Ζαφείρης Αχιλλέας και Μπαλάφας Επαμεινώντας. Δώστε προσοχή πίσω στο Δημοτικό σχολείο και στο λεωφορείο) .

1957

Συνέχεια της προηγούμενης με τους Λαινά Ανάργυρο,Αθανασίου Απόστολο, Ζαφείρη Αχιλλέα , Ζαφείρη Αικατερίνη και Κοντογεώργο Αθανάσιο.

…………………………………………………………………………………………….

1958 Πασχαλιάτικο ψήσιμο μπροστά στο χώρο πού σήμερα είναι το ξενοδοχείο ‘Πανόραμα’ του Νίκου Ζαγκανά.Μεταξύ άλλων οι: Τσιοτίνη Αθηνά, Μπριάνας Δημήτριος, Μπριάνα Γεωργία, Λαινάς Αργύριος, Τσιοτίνης Ανδρέας, Καρυαμπάς Απόστολος, Βλαχογεώργος Νικόλαος.

1958 Λίγο πιό πέρα, λίγο πιό πάνω…Στην αυλή του Νίκου Σακκά του αρτοποιού…

……………………………………………………………………………………………..

1959 Πάσχα στα »Καμπέικα». Διακρίνονται οι: (όρθιοι και από αριστερά)Καμπάς Πέτρος, Ζήκας Δημήτριος, Δροσόπουλος Αθανάσιος, Δροσοπούλου Κούλα, Ζήκα Μαρία, Ευθυμιόπουλος Νικόλαος, Μπαλάφας Επαμεινώνδας, Λαινάς Θεόκτιστος, Ζήκα Ελένη(και γιός Γιάννης), Καμπά Ελένη. (εμπρός)Δροσοπούλου Ξανθή, Ευθυμιόπουλος Ευθύμιος, Ζήκας Πέτρος, Δροσόπουλος Περικλής και Ζήκας Λουκάς.

1960

Πασχαλινό ψήσιμο, έξω από την ταβέρνα του Νίκου Ευθυμιόπουλου (Τσαπάρας-πίσω όρθιος), εκεί που σήμερα είναι η ψησταριά του Αποκορίτη (Ντάρης).Ετος 1960, ταβέρνα ο »Πλάτανος»

……………………………………………………………………………………………….

Το 1962 ο Σπύρος Ράπτης με την παρέα του ετοιμάζεται να γευτεί τον οβελία…

…………………………………………………………………………………………….

1963. Πασχαλιάτικο ψήσιμο στον χώρο πού σήμερα είναι η είσοδος του ξενοδοχείου ‘Πανόραμα’.

…………………………………………………………………………………………….

1965 Όλοι στον χορό. Απόγευμα στην πλατεία.

1965.

1965.Στα ‘Γιανοπλέικα’.

…………………………………………………………………………………………….

1968.Μιά φωτογραφία, όλο το νόημα της παλιάς καλής Πασχαλιάς.. Οι γείτονες ψήνουν στο ‘γιούρτι’..Ξύλινες σούβλες, λάκκος στο χώμα και όλη η γειτονιά παρέα..Εκεί σήμερα υπάρχει η οικία του Ηλία Ζαπαντιώτη !!!! (Γάτος Παναγιώτης, Βασιλείου Θεοφάνης, Ζαπαντιώτης Χρήστος, Ζαπαντιώτης Ιωάννης, Παναγιωτοπούλου Αγγελική, Ζαγκανά Ιωάννα, Ζαπαντιώτη Φωτεινή, Σακκά Κρίστη, Δασκαλοπούλου Στέλλα και Στέφου Αλεξάνδρα …)

Πάσχα 1968. Οι χορευτές είναι η Ζωή Ζαχαράκαινα και ο Αποστόλης Λαϊνάς. Πίσω από τους χορευτές: Μαρία Λαϊνά, Κατερίνα Λαϊνά (καθιστή). Δίπλα στην ψησταριά: Μαρία Σαλωνίτη.

1969. Ο Κώστας Ζαφείρης ‘επί τό έργον’.

1969

…………………………………………………………………………………………….

1970 Πάσχα στα »Ζαπαντιωταίικα». Μεταξύ άλλων διακρίνονται: Παναγιωτόπουλος Αθανάσιος, Τσακατίκας Πέτρος, Βασιλείου Θεοφάνης, Τσακατίκας Αλκιβιάδης, Ζαπαντιώτης Ηλίας.

1970. Λήξη ‘ψηστικών’ χειρισμών…Ζαγκανάς Νίκος και οι «σύν αυτώ»..

…………………………………………………………………………………………….