Αυξημένα μέτρα ασφαλείας σε δημόσιους χώρους, αμέτρητες έφοδοι της αστυνομίας, μυστικές επιχειρήσεις εντοπισμού υπόπτων, ξενοφοβία, άνοδος του λαϊκισμού. Ο φόβος τρομοκρατικών επιθέσεων έχει αλλάξει άρδην τη ζωή στη Γερμανία και σε άλλες χώρες της δυτικής Ευρώπης. Η πρόσφατη επίθεση στη χριστουγεννιάτικη αγορά του Βερολίνου άφησε πίσω της 12 νεκρούς και 50 τραυματίες.
Ο τρόπος της επίθεσης παραπέμπει στο τρομοκρατικό χτύπημα της Νίκαιας στις 14 Ιουλίου. Τότε είχαν χάσει τη ζωή τους 86 άνθρωποι που είχαν συγκεντρωθεί στην ιστορική προκυμαία της πόλης για να γιορτάσουν την εθνική επέτειο της Γαλλίας.
Το Ισλαμικό Κράτος είχε προειδοποιήσει για παρόμοια τρομοκρατικά χτυπήματα ήδη από το 2014. Έκανε λόγο για επιθέσεις όχι με συμβατικά όπλα αλλά με άλλα μέσα, όπως μαχαίρια, τσεκούρια ακόμη και αυτοκίνητα ή φορτηγά. Αυτό συνέβη στην περίπτωση της Νίκαιας και του Βερολίνου.
Το δίλημμα περισσότερη ασφάλεια ή λιγότερα δικαιώματα
Ο κατάλογος των τρομοκρατικών επιθέσεων που σημειώθηκαν στην Ευρώπη το 2016 είναι μακρύς. Βρυξέλλες, Νίκαια, Βίρτσμπουργκ, Άνσμπαχ, Βερολίνο. Η καγκελάριος Μέρκελ μετά την επίθεση στο Βερολίνο επανέλαβε ότι είναι επιτακτική η νομοθέτηση νέων μέτρων για την ενίσχυση της εσωτερικής ασφάλειας.
Ωστόσο ακόμη παραμένουν ασαφείς οι ακριβείς προθέσεις της γερμανικής κυβέρνησης, ενώ την ίδια ώρα ο δημόσιος διάλογος στη χώρα γύρω από θέματα ασφάλειας, τρομοκρατίας και προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών διεξάγεται σε έντονους τόνους.
Οι αρμόδιες αρχές ζητούν επιτακτικά την ενίσχυση των ελέγχων στα δίκτυα συγκοινωνιών. Ειδικότερα η αστυνομία καλεί για τη νομοθέτηση νέου πλαισίου αναφορικά με τη διευκόλυνση της παρακολούθησης με τεχνικά μέσα.
Ο Γερμανός υπ. Εσωτερικών Τόμας ντε Μεζιέρ τάσσεται υπέρ της ενίσχυσης της παρακολούθησης με κάμερες δημόσιων χώρων προς αποφυγή αντίστοιχων περιστατικών. Σε αυτό συμφωνεί άλλωστε και η γερμανική αστυνομία, η οποία ήδη έχει ενσωματώσει στις στολές των ειδικών μονάδων μικρές κάμερες προηγμένης τεχνολογίας.
Σε δικαστικό επίπεδο το κρατίδιο της Ρηνανίας-Bεστφαλίας εφαρμόζει ήδη πιλοτικά σύντομες δικονομικές διαδικασίες για ξένους υπηκόους που κρίνονται ύποπτοι για σχετικά αδικήματα. Από την άλλη πλευρά όμως, όπως υπογραμμίζουν πολλές ήπιες φωνές, ο φόβος για επικείμενα τρομοκρατικά χτυπήματα και η ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας, όπως της βιντεοπαρακολούθησης, δεν θα πρέπει να λειτουργήσει εις βάρος των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών των πολιτών.
Η τακτική του IS από ψυχολογική σκοπιά
Από την πλευρά τους πολλοί ειδικοί τονίζουν με κάθε ευκαιρία ότι ο φόβος δεν θα πρέπει να κυριεύσει τους απλούς πολίτες στην καθημερινότητά τους. «Η διάδοση του φόβου και του τρόμου είναι από τους κύριος στόχους των Ισλαμιστών», αναφέρει ο συγγραφέας και ψυχολόγος Γιαν Ίλαν Κιζιλάν, ο οποίος ερευνά εδώ και χρόνια τη στρατηγική του Ισλαμικού Κράτους από ψυχολογική σκοπιά.
Όπως επισημαίνει, βασικό κίνητρο των τρομοκρατών είναι να διασαλεύσουν την κοινωνική ειρήνη και ασφάλεια των δυτικών κοινωνιών σπέρνοντας τον πανικό. Αυτό δείχνει άλλωστε και η επιλογή της χριστουγεννιάτικης αγοράς του Βερολίνου ως στόχο αλλά και η μειωμένη κίνηση στο φετινό Οκτόμπερφεστ του Μονάχου λόγω φόβου για ενδεχόμενο τρομοκρατικό χτύπημα.
Η άλλη πτυχή του θέματος στην οποία οι ειδικοί εφιστούν την προσοχή είναι η μη στοχοποίηση συλλήβδην των προσφύγων που έχουν καταφύγει ανά την Ευρώπη. Το γεγονός ότι κάποιοι από τους δράστες των τρομοκρατικών χτυπημάτων είχαν φτάσει στην Ευρώπη με την προσφυγική ιδιότητα, δεν θα πρέπει να λειτουργήσει ως βάση για αυθαίρετες γενικεύσεις.
Κάτι τέτοιο άλλωστε θα ήταν προς το συμφέρον ακροδεξιών και ξενοφοβικών κομμάτων όπως της Εναλλακτικής για τη Γερμανία ή το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία. Η απαξίωση των ίδιων των προσφύγων είναι άλλωστε, όπως εκτιμούν ειδικοί, και μέρος της στρατηγικής του Ισλαμικού Κράτους, που επιδιώκει να σπείρει το μίσος και τους διαχωρισμούς στο εσωτερικό των δυτικών κοινωνιών.
