Ήταν ο άνθρωπος που ταυτίστηκε με την Ελληνική Ορειβασία. Δεν υπήρχε βουνό στον κόσμο που να μην είχε ανέβει. Κανένας δεν τον έχει ξεχάσει παρότι λείπει δύο χρόνια από κοντά μας!
Εκδήλωση αφιερωμένη στον μεγάλο Λαμιώτη Ορειβάτη Κώστα Τσιβελέκα θα πραγματοποιηθεί -σήμερα- το απόγευμα στις 19:00 στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Λαμιεών. Η Εκδήλωση είναι αφιερωμένη στην ζωή και το έργο του και συνδιοργανώνεται από τον Δήμο Λαμιέων και τον ΕΟΣ. Ο Κώστας Τσιβελέκας, έφυγε από τη ζωή πριν από δύο χρόνια, στα 68 του νικημένος από τον καρκίνο, σκορπώντας θλίψη σε συγγενείς, φίλους και συναθλητές του.
Ήταν 1968 όταν ένας νεαρός Έλληνας ορειβατης -19 χρονών, μόλις- αποτολμούσε ανάβαση στις γαλλικές Άλπεις: Μόνος του, χωρίς άλλον Έλληνα συνοδό, εντάχθηκε σε μια ομάδα Κροατών ορειβατών και με υποτυπώδη, σχεδόν ανύπαρκτο εξοπλισμό, κατέκτησε την πρώτη του κορυφή: Η «καλή αρχή», όπως έλεγε, είχε γίνει στα 4.810 μέτρα, στο Λευκό Όρος. Τον έλεγαν Κώστα Τσιβελέκα και τις δεκαετίες που ακολούθησαν το όνομά του έγινε συνώνυμο με την ελληνική ορειβασία.
φωτο John Michael Mouskos
Ένας παθιασμένος άνθρωπος
Ο Κώστας Τσιβελέκας ήταν ένας παθιασμένος άνθρωπος. Ζούσε τις μέρες του στο έπακρο και δεν το είχε βάλει κάτω ούτε πριν από περίπου επτά χρόνια, όταν το σώμα του τού είχε χτυπήσει συναγερμό: Οι προειδοποιήσεις των γιατρών να αλλάξει τρόπο ζωής μετά από τετραπλό by-pass δεν τον πτόησαν. Μόλις δύο μήνες μετά την επέμβαση, το 2010, είχε ανέβει στον Όλυμπο, σε μια διαφορετική αποστολή: Μαζί με 86 παιδιά που είχαν υποβληθεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών και την Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία. Έξι μήνες μετά την επέμβαση κοίταξε ξανά ψηλά και συνέχισε να ανεβαίνει στις κορυφές του κόσμου. Είπαμε: Ήταν ένας παθιασμένος άνθρωπος, όχι με τα βουνά και την ορειβασία, αλλά με την ίδια τη ζωή. Τον χαρακτήρισαν «κατακτητή του Έβερεστ» – αυτή όμως, ήταν μια από τις πολλές του ιδιότητες. Ήταν ποιητής, συγγραφέας ταξιδιωτικών βιβλίων, ήταν εκπαιδευτής ορειβατών, ήταν πηγή έμπνευσης και βράχος ασφαλείας για τα μέλη των αποστολών στις οποίες μετείχε και ηγήθηκε -και ήταν αναρίθμητες- ήταν σύζυγος (με τη γυναίκα του γνωρίστηκαν στο βουνό, πού αλλού;) και πατέρας της Νεφέλης και της Άλκηστης. Α, ναι: Ήταν και εκτελωνιστής στο επάγγγελμα. Με μια λέξη, όμως, ήταν ακούραστος. Και ίσως δεν υπάρχει βουνό στον πλανήτη που να μην το έχει ανέβει.
Οι φάκελοι των αποστολών
Ο ακούραστος ορειβάτης επί δεκαετίες μοιραζόταν το πάθος του με τον πολύ κόσμο. Πώς το έκανε αυτό; Τον θυμάμαι -όπως και δεκάδες άλλοι δημοσιογράφοι- να έρχεται στα γραφεία των εφημερίδων πριν και μετά τις αποστολές του Αθηναϊκου Ορειβατικού Συλλόγου στις κορυφές του κόσμου. Εφτιαχνε σχεδόν τελετουργικά φακέλους με φωτογραφίες και σιγά- σιγά είχε μάθει να κωδικοποιεί όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σε μεστά δελτία Τύπου. Με φωτογραφίες των μελών της κάθε αποστολής πριν το ξεκίνημα και με τον θρίαμβο της κατάκτησης μιας ακόμη κορυφής αποτυπωμένο στις φωτογραφίες του δεύτερου γύρου: Μαζί με αφήγηση για τις δυσκολίες, τις άτυχες στιγμές, το στίγμα της «περιπέτειας» κάθε φορά. Τύπωνε τις φωτογραφίες και έγραφε τα δελτία Τύπου και έφτιαχνε φακέλους για κάθε εφημερίδα, για κάθε Μέσο ακόμη και στην εποχή των e-mail. Περπατούσε από τη δεκαετία του ’90, ηλιοκαμένος, χειμώνα- καλοκαίρι, τη διαδρομή Φειδίου (για την Απογευματινή) Χρήστου Λαδά (για τα ΝΕΑ και το Βήμα), Πανεπιστημίου για τη Μεσημβρινή, Κολοκοτρώνη για την Ελευθεροτυπία, συνέχιζε στα αθηναϊκά γραφεία του Έθνους και του Ελεύθερου Τύπου, επέστρεφε στην Ομόνοια για την Καθημερινή. Ο «χάρτης» των εφημερίδων άλλαζε, άλλαζε και η διαδρομή του Τσιβελέκα, αλλά οι λευκοί του φάκελοι με το λογότυπο του Αθηναϊκου Ορειβατικού Συλλόγου είχαν πάντα μια νέα περιπέτεια να αφηγηθούν. Κι ένας Θεός ξέρει πόσοι άνθρωποι επηρεάστηκαν, μπολιάστηκαν από το δικό του μικρόβιο και τον ακολούθησαν στα βουνά. Το πόσα του χρωστά η ελληνική ορειβασία είνα δύσκολο να αποτιμηθεί.
Το παιδί των βουνών
Ο Τσιβελέκας ήταν -ούτως ή άλλως- παιδί των βουνών: Είχε γεννηθεί στην Ανατολή Φθιώτιδας, ένα χωριουδάκι στα Βαρδούσια, σε υψόμετρο 1.400 μέτρων. Εξ απαλών ονύχων ανίκρυζε βουνά: Γκιώνα, Γραμμένη Οξιά, Οίτη, Βαρδούσια. Οι αναβάσεις -κάθε μέρα πιο ψηλά- ήταν η αγαπημένη ασχολία του. Το βουνό ήταν ο τόπος του, από εκεί αντλούσε «αίσθηση ελευθερίας» και εκεί τελικά επιστρέφει. Μετά την πολιτική του κηδεία, που έγινε στο Περιστέρι, οι στάχτες του μοιράζονται στα Βαρδούσια (το βουνό που τον γέννησε) και στον Όλυμπο, στο βουνό των θεών. Τι πιο ταιριαστό;
Στον Όλυμπο έφερε σε επαφή την πρώτη του κόρη με τον κόσμο της ορειβασίας. Ήταν μόλις οκτώ μηνών και εκεί, στο Βουνό, πήρε το όνομα Νεφέλη. Η δευτερότοκη «ανέβηκε» βρέφος και κείνη στον Παρνασσό. Ο Τσιβελέκας, άλλωστε, πίστευε ακράδαντα ότι κάθε Έλληνας και Ελληνίδα πρέπει να ανέβουν στον Όλυμπο και να τρέξουν τον κλασσικό Μαραθώνιο για να νιώσουν το μεγαλείο τη Ελλάδας και της ελληνικής ιστορίας.
Ο ορειβάτης των ρεκόρ
Στο ενεργητικό του είχε πολλές πρωτιές και ρεκόρ- είχε ηγηθεί της μεγάλης ελλληνικής αποστολής στο Έβερεστ το 2004 και εκει απέκτησε το χαρακτηρισμό «κατακτητής του Έβερεστ»: Η αποστολή ανέβηκε στα 8.848 μέτρα, στη βόρεια πλευρά του Θιβέτ. Ο ίδιος δεν ήταν άνθρωπος που καυχιόταν. Αν το έκανε για κάτι, όμως, ήταν για το γεγονός ότι ποτέ δεν είχε χάσει μέλος αποστολής του- δεν δίσταζε να επιστρέψει πίσω με την αποστολή αν ένιωθε ότι ελλόχευε κίνδυνος. Είχε μάθει να σέβεται το βουνό και την ανθρώπινη ζωή. «Ο καλός ορειβάτης είναι εκείνος που επιστρέφει», συνήθιζε να λέει. Ο Τσιβελέκας είχε ανέβει 39 φορές σε κορυφές των Ιμαλαϊων, άλλες 30 στις Άνδεις, 7 στο Κιλιμάντζαρο, ενώ οι αποστολές του στα ψηλά βουνά ήταν περισσότερες από 100. Η πρώτη «οχτάρα» αποστολή που ηγήθηκε (σε κορυφή άνω των 8.000 μέτρων) ήταν στην Τσο Ογιού των Ιμαλαϊων το 1991. Τότε ήταν που ο Τσιβελέκας έγινε ο πρώτος Έλληνας που έσπασε το φράγμα της ανάβασης πάνω από τα 8.000 μέτρα. ‘Ηδη όμως, από το 1983 κιόλας, είχε γίνει ο πρώτος Έλληνας που είχε σπάσει το όριο των 7.000 μέτρων και πάλι στα Ιμαλάια.
Στο Κιλιμάντζαρο, το 1985 είχε καταρρίψει το παγκόσμιο ρεκόρ της πιο γρήγορης ανάβασης και κατάβασης: Μέσα σε 22 ώρες «έγραψε» 178 χιλιόμετρα!
Σε συνεντεύξεις του είχε περιγράψει ως δυσκολότερη στιγμή της διαρκούς του περιπέτειας στις κορυφές του κόσμου τη δεύτερη αποστολή του στο Έβερεστ το 1996. Βρισκόταν με τον σέρπα στα 8.100 μέτρα, στην τελική ανάβαση, όταν στην κορυφή χτύπησε θύελλα με τελικό απολογισμό 14 νεκρούς. Παλαιότερα, από το Τσο-Ογιού είχε επιστρέψει με κρυοπαγήματα. Η πλευρά του Τσιβελέκα που δεν γνώριζαν οι πολλοί ήταν αυτή του λογοτέχνη. Η ποιητική συλλογή Ο Αθώος Βασανιστής κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη το 1983 -την ίδια χρονιά που έγραφε ιστορία στα Ιμαλάια. Το ταξιδιωτικό Στο Πέταγμα του Κόνδορα ακολούθησε το 1990, ενώ για τις διαδρομές του στις Κορυφές του Κόσμου μίλησε μέσα από το ομώνυμο βιβλίο του που είχε κυκλοφορήσει το 2008 με την Ελευθεροτυπία. Η τελευταία του ποιητική συλλογή «Κομαντάντε Φρίξος» εκδόθηκε τον Σεπτέμβρη του 2016 ενώ έδινε ήδη τη μάχη του με τον καρκίνο.
Τι έλεγε ο Τσιβελέκας για τον εαυτό του και τις διαδρομές του: «Γεννήθηκε στην Ανατολή, ένα μικρό χωριουδάκι στα σπλάχνα των Βαρδουσίων. Τα Βαρδούσια “μου έδωκαν το ωραίο ταξίδι” παραφράζοντας τον ποιητή. Έκτοτε επιμένω να δραπετεύω στην ουτοπία των βουνών»….
