Ενα χωριό στη Λαμία που βουλιάζει στη λάσπη

Κόμμα Φθιώτιδας, ένα χωριό που έχει την ατυχία να βρίσκεται μέσα στην «τεχνητή λίμνη» που δημιούργησαν τα έργα κατασκευής του οδικού άξονα Ε-65. Ξημερώματα 12 της Δεκεμβρίου 2021, ρίχνει μια φυσιολογική για την εποχή βροχή ενώ, δυο μέρες πριν, το 112 έχει στείλει προειδοποίηση για αποφυγή άσκοπων μετακινήσεων.

Οι κάτοικοι στο Κόμμα κοιμούνται ήσυχοι και αισθάνονται ασφάλεια. Ξαφνικά όγκοι λάσπης φτάνουν με ορμή και κατακλύζουν τα πάντα. Οι άνθρωποι αγουροξυπνημένοι προσπαθούν να σώσουν τη ζωή τους και τη ζωή των αδύναμων, παιδιών και ηλικιωμένων.

-Advertisement-

Η μέρα που θα ξημερώσει θα τους βρει ευτυχώς όλους ζωντανούς. Χάθηκαν όμως πάρα πολλά ζώα οικόσιτα και από κτηνοτροφικές μονάδες. Χάθηκαν περιουσίες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις, βούλιαξαν καλλιέργειες. Κάποιοι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους, κάποιοι τα καθάρισαν όσο γινόταν και έμειναν μέσα χωρίς την απαραίτητη οικοσκευή και πολλοί πέρασαν όλο τον χειμώνα χωρίς θέρμανση.

Κάποιες επιχειρήσεις έκλεισαν και κάποιες άλλες ανέστειλαν τη λειτουργία τους επ’ αόριστον. Από την πρώτη μέρα οι κάτοικοι θα μιλήσουν για εγκληματικές κατασκευές που επέφεραν δραματική αλλαγή στη μορφολογία της περιοχής και τη μετέτρεψαν σε τεχνητή λίμνη.

Σπερχειός ποταμός, ένα ποτάμι απείρου φυσικού κάλλους που για αιώνες ήταν ευλογία για την κοιλάδα που διασχίζει, έγινε τα τελευταία χρόνια εφιάλτης για τους ανθρώπους που ζουν και εργάζονται σ’ αυτή τη στενή κοιλάδα.

«Το ποτάμι κυλά ανάμεσά μας»

Η βορειοανατολική πλευρά της κοινότητας Κόμμα, που πλέον είναι ενσωματωμένη στον Δήμο Λαμιέων, μετατράπηκε τα τελευταία χρόνια σε ατέλειωτο εργοτάξιο με την κατασκευή του οδικού άξονα Ε-65, αλλά και με τη χάραξη και την κατασκευή της νέας σιδηροδρομικής γραμμής Αθηνών-Θεσσαλονίκης.

Τον Δεκέμβριο του 2021 δόθηκαν στην κυκλοφορία τα πρώτα 14 χιλιόμετρα του οδικού άξονα Ε-65 και ολοκληρώθηκε στο 90% η ανύψωση κόμβου, που συνδέει όλους τους υπάρχοντες και τους μελλοντικούς οδικούς άξονες, και είναι κάθετος στη ροή του νερού προς τον φυσικό αποδέκτη που είναι η θάλασσα. Ο κόμβος κατασκευάζεται πάνω σε αναχώματα και λιθοδομές και δεν υπάρχει ούτε ένα άνοιγμα διαφυγής του νερού σε όλο το μήκος του.

Η περιοχή του Κόμματος, λόγω του μικρού υψομέτρου και της μικρής κλίσης του εδάφους, έχει χαρακτηριστεί ως «περιοχή υψηλού κινδύνου πλημμύρας», ενώ υπάρχει και καταγεγραμμένο ιστορικό πλημμυρών. Επιπλέον έχει χαρακτηριστεί ως περιοχή NATURA 2000, κάτι όμως που συνεχίζουν να αγνοούν επιδεικτικά οι τοπικές αρχές και το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών.

Ωστόσο, το πρόβλημα είναι γενικότερο και δεν αφορά μόνο τη συγκεκριμένη περιοχή της Λαμίας. Εργα κοινής ωφέλειας και δημοσίου συμφέροντος παραχωρούνται άνευ όρων από το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών σε ιδιώτες σε όλη την επικράτεια.

Πρόκειται για τους γνωστούς «παραχωρησιούχους», οι οποίοι καταπατούν τη νομοθεσία και αγνοούν επιδεικτικά τους κρατικούς λειτουργούς, δημιουργώντας έτσι ένα πλαίσιο παρανομίας και εύκολου κέρδους σε βάρος όμως της ασφάλειας και εν τέλει της ζωής των πολιτών.

Μπαλάκι ευθυνών

Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας αποδέχεται την καθυστέρηση των έργων που αφορούν την αντιπλημμυρική θωράκιση του Σπερχειού, αλλά δεν αποδέχεται ότι είναι υπεύθυνη για τις εγκληματικές κατασκευές των εργολάβων αν και έχει δώσει θετική γνωμάτευση στις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων που εκπόνησαν οι μελετητές του λεγόμενου παραχωρησιούχου.

Ο κατασκευαστής επισημαίνει ότι τα έργα εκτελούνται σύμφωνα με εγκεκριμένες μελέτες. Τις μελέτες εκπονούν γραφεία μελετών με εντολή του παραχωρησιούχου και εγκρίνονται και εκτελούνται από ανεξάρτητο μηχανικό που, σε ανάλογες περιπτώσεις, αμείβεται πάλι από τον παραχωρησιούχο.

Στην πραγματικότητα, η Ειδική Υπηρεσία Δημοσίων Εργων Κατασκευής Συγκοινωνιακών Εργων με Σύμβαση Παραχώρησης (ΕΥΔΕ/ΚΣΕΣΠ) με έγγραφό της τον περασμένο Μάιο (αρ. πρωτ. 140930/9/5/2022) δείχνει να μην κατανοεί την ουσία του προβλήματος, δείχνει απροθυμία να κάνει οποιαδήποτε παρέμβαση προκειμένου να προστατεύσει τους κατοίκους και τις περιουσίες τους, τονίζοντας ότι τα έργα του αυτοκινητοδρόμου έχουν ολοκληρωθεί και «δεν δύναται πλέον να γίνει οποιαδήποτε αλλαγή του σχεδιασμού του».

Η ΕΥΔΕ/ΚΣΕΣΠ εντοπίζει το πρόβλημα στην «αστοχία των αναχωμάτων» και προκειμένου να δικαιολογήσει ότι η περιοχή έγινε λίμνη και τα σπίτια θάφτηκαν στη λάσπη, θεωρεί ότι η «υπέρμετρη ποσότητα ομβρίων υδάτων προήλθε από τις έντονες βροχοπτώσεις», που οδήγησαν σε υπερχείλιση της τάφρου Λαμίας.

Ωστόσο, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, απαντώντας στην ΕΥΔΕ/ΚΣΕΣΠ, με ένα εξαιρετικά επείγον έγγραφό της (αρ. πρωτ. 114373/5195/07/06/2022) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και επισημαίνει ότι η διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης των τεχνικών στον αυτοκινητόδρομο Ε-65 ενέχει σοβαρούς κινδύνους για ανθρώπους και περιουσίες.

Θεωρεί επίσης ότι τα έργα που έγιναν, απουσία ουσιωδών αντιπλημμυρικών μελετών, επιβάρυναν στον μέγιστο βαθμό την κατάσταση και καλεί το υπουργείο Υποδομών να προβεί άμεσα σε εκπόνηση μελετών αντιπλημμυρικής θωράκισης, αναγνωρίζοντας έτσι ότι όλα τα έργα που έγιναν στο Κόμμα Λαμίας δεν στηρίζονταν σε καμία σοβαρή αντιπλημμυρική μελέτη, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή των κατοίκων.

Μετά την απάντηση που έλαβαν από την ΕΥΔΕ/ΚΣΕΣΠ οι κάτοικοι δεν έμειναν με σταυρωμένα τα χέρια. Συνέταξαν καταγγελία που την κατέθεσαν στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Λαμίας, στο υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών και στις τοπικές αρχές.

Ωστόσο, τα περισσότερα ερωτήματα συνεχίζουν να παραμένουν αναπάντητα. Για παράδειγμα, η «Μελέτη Αποχέτευσης-Αποστράγγισης του Αυτοκινητόδρομου» (Αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας Ε-65) έχει εγκριθεί από ανεξάρτητο μηχανικό εντολέα του παραχωρησιούχου, έχει δώσει θετική γνωμάτευση το Περιφερειακό Συμβούλιο Στερεάς Ελλάδας, ωστόσο ουδείς γνωρίζει μέχρι σήμερα σε ποιο στάδιο βρίσκεται η κατασκευή των αντιπλημμυρικών έργων και πόσο ικανοποιητικά ανταποκρίνονται σε πραγματικές συνθήκες.

Οι κινητοποιήσεις

Επειτα, η κατασκευή του αυτοκινητοδρόμου έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και δεν δύναται πλέον να γίνει οποιαδήποτε αλλαγή του σχεδιασμού του γιατί αυτό θα κόστιζε επιπλέον χρήματα (όπως υποστηρίζει η ΕΥΔΕ/ΚΣΕΣΠ). Οι κάτοικοι υποστηρίζουν ότι η συγκεκριμένη κατασκευή (συμπαγές ανάχωμα μήκους 950 μέτρων κάθετο στη φυσική ροή των υδάτων και χωρίς ούτε ένα άνοιγμα σε όλο το μήκος του) θα κοστίσει ζωές αφού έχει μετατρέψει την περιοχή σε τεχνητή λίμνη.

Τα επιπλέον αντιπλημμυρικά έργα, που εγκρίθηκαν εντός του 2022, ουσιαστικά δεν λύνουν το πρόβλημα.

Η διάνοιξη των υφιστάμενων οχετών παραπλεύρως της παλαιάς εθνικής οδού και η παροχέτευση των υδάτων στην ανακουφιστική τάφρο του Σπερχειού δεν κρίνονται από τους κατοίκους επαρκή ώστε να αποτρέψουν πλημμυρικά φαινόμενα ανάλογα αυτών του περασμένου Δεκεμβρίου.

Επειτα από δυναμική κινητοποίηση των κατοίκων στο εργοτάξιο της κατασκευάστριας ΤΕΡΝΑ, στο Λιανοκλάδι Λαμίας, στις 24 Ιουνίου 2022, εκπρόσωποι της εταιρείας υποσχέθηκαν πως θα συμπεριλάβουν στον σχεδιασμό -για την αντιπλημμυρική θωράκιση της ευρύτερης περιοχής διέλευσης του αυτοκινητόδρομου Ε-65- μηχανικούς και κατοίκους από την περιοχή, οι οποίοι γνωρίζουν από πρώτο χέρι τι πρέπει να διορθωθεί ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.

Οι υποσχέσεις όμως παρέμειναν κενού περιεχομένου αφού το υπουργείο Υποδομών και συγκεκριμένα η ΕΥΔΕ/ΚΣΕΣΠ, που είναι επιφορτισμένη με τον συντονισμό της διαβούλευσης με τους μελετητές, τους εκπροσώπους των κατοίκων και τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους, αρνείται τον διάλογο με τους κατοίκους, αποκαλώντας τους «ιδιώτες», σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες κατοίκων στην «Εφ.Συν.».

Από την άλλη, σύμφωνα πάντα με τους κατοίκους, το υπουργείο Υποδομών αρνείται να δώσει σε μηχανικούς-εκπροσώπους των πληγέντων τις μελέτες κατασκευής και περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου, παρότι το έχουν ζητήσει γραπτώς από τον περασμένο Φεβρουάριο.

από την ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦ.ΣΥΝ