Έθιμα, αυτοί οι άγραφοι κανόνες δικαίου που συντροφεύουν τον “κύκλο της ανθρώπινης ζωής”, συνθέτοντας ένα γεμάτο μοναδικά χαρακτηριστικά μωσαϊκό που αποτελεί κομμάτι της τεράστιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Η χώρα μας είναι γεμάτη έθιμα σε κάθε κύκλο του έτους, που αφορούν είτε τις διάφορες ασχολίες των ανθρώπων ανά εποχή, είτε θρησκευτικά θέματα, που «δεσμεύουν» εκούσια τις πεποιθήσεις εκείνων που τα διατηρούν ακόμη σαν «κόρη οφθαλμού», αλλά και ακούσια το σύνολο της κοινωνίας μας, λόγω της μακρόχρονης εφαρμογής τους.
Η Υπάτη είναι μία από τις ελάχιστες πόλεις που διατηρεί ακόμη τοπικά έθιμα με ρίζες βαθιά στο χρόνο. Ο εκπολιτιστικός – επιμορφωτικός σύλλογος «ΟΙ ΑΙΝΙΑΝΕΣ» στα 45 χρόνια δράσης του, έχει καταφέρει να μεταλαμπαδεύσει την πολύτιμη παρακαταθήκη των προγόνων μας, γαλουχώντας γενιές και γενιές, με την αγάπη για τον τόπο και την πλούσια ιστορία του.
Η παράδοση αντιστέκεται στο πέρασμα του χρόνου στην Υπάτη και ένα από τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς είναι και το «τάϊσμα της βρύσης».
«… κι όπως τρέχει το νερό απ΄της βρύσης τον κρουνό… έτσι σε κάθε σπιτικό η Υγεία και η Χαρά και όλου του κόσμου τα Καλά!»
Κάπως έτσι – και φέτος, νυχτοχάραγα της Πρωτοχρονιάς, «ταϊστήκαν» οι πάνω από 30 βρύσες που βρίσκονται σε κάθε γειτονιά της Υπάτης ως τις παρυφές του κάστρου της! Τυχεροί αυτοί που θα πιούν νερό και θα γλυκαθούν από τα «ταϊσματα» – δώρα/προσφορές που άφησαν οι Φαρμακίδες, οι μυθικές αυτές νεράιδες και φαρμακεύτρες, που με τη δράση τους από τον 5ο αι. π.Χ. έχρισαν την Υπάτη «λίκνο της μαγείας».
Η νερομάνα Υπάτη, με κρυστάλλινα νερά που αναβλύζουν από τα σπλάχνα της Οίτης, του μυθικού βουνού στο οποίο υπατεύει, γεμάτη τρεχούμενα νερά προς πόσην αλλά και για ίαση, νερά που μύλους γυρίζουν και χωράφια ποτίζουν, είναι γεμάτη βρύσες που συνδέονται στενά με πολλές εθιμικές και λατρευτικές εκδηλώσεις – επόμενο ήταν λοιπόν να δημιουργηθούν μύθοι και θρύλοι για νεράϊδες και στοιχειά, που τις προστατεύουν. 
Κάθε βρύση και μια ιστορία, «Έλατος», «Παζαρόβρυση ή Σουλεϊμάν», «Γιαννίτσαρη» και «Ντριστίλα», «Διμισκή» και «Μπούφος», «Χαϊντούτη», «Μότσου» … και του «Δασονόμου» αλλά και τόσες ακόμη παλιές και νέες βρύσες που υπάρχουν σε αυλές και σε γειτονιές! Βρύσες που αποτελούν τόπο συνάντησης και ξεκούρασης και που κάποτε ήταν κινητήρια δύναμη των υδρόμυλων για το άλεσμα του σιταριού, αλλά και χρήσιμες για τις καθημερινές ανάγκες.
Μπορεί ο νέος τρόπος ζωής και σκέψης τις τελευταίες δεκαετίες να αλλοίωσε διάφορες πολιτιστικές συνήθειες, όμως κάποιοι όπως ο σύλλογος «ΟΙ ΑΙΝΙΑΝΕΣ» και οι … φαρμακίδες του – σε πείσμα των καιρών – συνεχίζουν και διατηρούν αυτές τις παραδόσεις με ευλάβεια και σεβασμό. Αξίζει να τις αναδείξουμε!
Καλή Χρονιά με Υγεία και Ευδοκιμία!
*Στη μνήμη της Ανδρεάνας Αθανασίου – Ζαπαντιώτη*
https://www.facebook.com/ainianes
https://www.facebook.com/ainianes/posts/1069417590191882
