Το Μαυρίλο, ένα από τα πιο όμορφα χωριά της Φθιώτιδας, αποτελεί έναν προορισμό που συνδυάζει φυσική ομορφιά, ιστορία και αυθεντική φιλοξενία. Βρίσκεται κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο του Καρπενησίου, σε υψόμετρο 1000 μέτρων, αγκαλιασμένο από έλατα και καστανιές.
Με μακρά παράδοση στη συγκομιδή κάστανου, το χωριό ζωντανεύει κάθε φθινόπωρο με τη Γιορτή Κάστανου, μια ετήσια εκδήλωση που συγκεντρώνει επισκέπτες από όλη την Ελλάδα. Kαι φέτος, στα τέλη Οκτωβρίου, η γιορτή υπόσχεται παραδοσιακή μουσική, χορευτικά συγκροτήματα, εκδηλώσεις για παιδιά, καθώς και δωρεάν κάστανα και τσίπουρο.
Το Μαυρίλο δεν είναι απλά ένας όμορφος προορισμός, αλλά και ένα ιστορικό κεφαλοχώρι. Αρχικά γνωστό ως Κορυφές, λόγω της θέσης του στους πρόποδες του Βελουχιού, το όνομά του άλλαξε σε Μαυρίλο, εμπνευσμένο από τα σκούρα έλατα που περιβάλλουν την περιοχή ή από την παραγωγή μπαρούτης που ανθεί από τον 17ο αιώνα.
Σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του χωριού είναι οι μπαρουτόμυλοι, που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, παρέχοντας μπαρούτι για τους αγωνιστές της Ρούμελης, όπως ακριβώς η Δημητσάνα στην Πελοπόννησο.
Η πλατεία του Μαυρίλου είναι ένα εντυπωσιακό σημείο, κατάφυτη με αιωνόβια δέντρα, και φιλοξενεί τον ιστορικό βυζαντινό ναό του Αγίου Δημητρίου. Αυτός ο ναός, χτισμένος τον 17ο αιώνα, είναι ένα σπάνιο δείγμα βυζαντινής τέχνης με μοναδικές τοιχογραφίες και εξαιρετική αρχιτεκτονική. Ακόμη, στην περιοχή βρίσκονται δύο πέτρινα γεφύρια του 18ου αιώνα, που παραπέμπουν σε μια εποχή ακμής και εμπορίου.
Το Μαυρίλο προσφέρει επίσης δυνατότητες για περιηγήσεις στα δάση, μονοπάτια και βόλτες στο πυκνό δάσος που το περιβάλλει, ενώ αξίζει να αναφέρουμε και την εμφάνιση του σπάνιου φυσικού φαινομένου, του “Φαντάσματος του Μπρόκεν”, που κατέπληξε τους επισκέπτες το Νοέμβριο του 2022.
Είναι ένας τόπος που συνδυάζει τη φυσική ομορφιά, την παράδοση και την ιστορία, ιδανικός για όσους επιθυμούν μια αυθεντική εμπειρία στη Ρούμελη.
Το Μαυρίλο στην Ιστορία
Στην τοποθεσία τη σημερινής κύριας πηγής του χωριού (Γκούρα) φημολογείται (δεν έχουν γίνει νεότερες αρχαιολογικές ανασκαφές) ότι εκεί πριν 200 χρόνια είχαν εντοπιστεί ερείπια αρχαίου ναού – βωμό του θεοποιημένου Σπερχειού. Στην αρχαιότητα Ελληνικά φύλα όπως Αινιάνες, Αιτωλοί και Δόλοπες κατοίκησαν στην ευρύτερη περιοχή.
Από το χωριό έχουν περάσει πολλοί λαοί όπως: Γαλάτες, Σλάβοι, Βούλγαροι, Φράγκοι, Βενετοί, Καταλανοί και Αρβανίτες οι οποίοι αφομοιώθηκαν και άφησαν στην περιοχή γλωσσικά κατάλοιπα και τοπωνύμια.
Το χωριό το 1470 πέρασε στην Οθωμανική διοίκηση. Σύμφωνα με την συνθήκη του Ταμασίου τον Μάιο 1525 η περιοχή όπου βρίσκεται το χωριό δεν είχε ουσιαστικό έλεγχο από την Οθωμανική διοίκηση, αλλά ήταν υποχρεωμένη να πληρώνει φόρους.
Στην Οθωμανοκρατία πολλοί Βλάχοι οι οποίοι μίλαγαν Αρωμουνική γλώσσα κατέβηκαν στο χωριό και στην ευρύτερη περιοχή από την Ήπειρο, την ορεινή Θεσσαλία και τα Άγραφα και για αυτό το λόγο σήμερα συναντάμε μεμονωμένες λέξεις να χρησιμοποιούνται σε κάποια τοπωνύμια και στην κτηνοτροφία. Λόγω των Βλάχων η περιοχή ονομάζονταν Μεγάλη Βλαχία και τα χωριά Βλαχοχώρια και το 1827 δημοσιεύτηκε χάρτης με τα ονόματα αυτά από τον Γάλλο περιηγητής της εποχής εκείνης Φρανσουά Πουκεβίλ (1770-1838).
Το χωριό ήκμασε το 17ο αιώνα (1650) με κύριες οικονομικές δραστηριότητες τη γεωργία, κτηνοτροφία, βιοτεχνία των νερόμυλων και κυρίως με τους μπαρουτόμυλους. Την εποχή εκείνη πολλοί Μαυριλιώτες μεταναστεύουν στην Κωνσταντινούπολη για εύρεση δουλειάς. Επειδή έστελναν στην γενέτειρά τους οικονομικούς πόρους το Μαυρίλο και τα χωριά του Τυμφρηστού ονομάστηκαν Πολιτοχώρια.
Στο χωριό υπήρχε επίσης και μεγάλη πνευματική ανάπτυξη. Κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 το Μαυρίλο ανάδειξε αγωνιστές και το χωριό όπως και τα υπόλοιπα χωριά του Τυμφρηστού απελευθερώθηκαν το 1832.
Στα χρόνια της φασιστικής κατοχής 1941-44 το χωριό λόγω της ορεινής τοποθεσίας δεν γνώρισε βία ή σκλαβιά και υπήρχε επάρκεια σε τρόφιμα. Στο χωριό 1-2 φορές ήρθαν Ιταλοί στις αρχές του 1942 για την συγκέντρωση όπλων και τροφίμων αλλά μόλις άρχισε η Εθνική Αντίσταση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου δεν ξαναπάτησαν στο χωριό.
Κατά την διάρκεια του Εμφύλιου Πολέμου (1946-49) το χωριό εκκενώθηκε το 1947 και οι 400 κάτοικοι περίπου αναγκάστηκαν να μετακομίσουν κυρίως στην Μακρακώμη και την Λαμία και να επιστρέψουν στο χωριό το 1951.
Συνοπτικά:
- Ήταν τα θερινά ανάκτορα του Αχιλλέα, γιου του Πηλέα, με μόνιμη εγκατάσταση των αρχαίων ελληνικών φύλων Αινιάνων & Δολόπων.
- Είναι η πατρίδα της οικογένειας των Αινιάνων, μελών της Φιλικής Εταιρείας, που ξεσήκωσαν όλη τη Ρούμελη στην επανάσταση του 1821 : ο Ζαχαρίας Αινιάν μύησε τον Παπαφλέσσα στη Φιλική Εταιρεία, ο Γεώργιος Αινιάν αντιστράτηγος της Ρούμελης, ο Δημήτριος Αινιάν, συμπολεμιστής, προσωπικός γραμματέας και βιογράφος του Γεωργίου Καραϊσκάκη.
- Στη ακμή του, μεταξύ 1.700 – 1850 διέθετε 10 πυργόσπιτα και 12 μπαρουτόμυλους και στήριξε αποφασιστικά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 με την παραγωγή και διάθεση μπαρούτης, σύμφωνα με επιστολές του Αθανασίου Διάκου. Το Μαυρίλο ήταν για τη Ρούμελη, τη Θεσσαλία και την ´Ηπειρο ό,τι η Δημητσάνα για την Πελοπόνησο.
O περίεργος επισκέπτης!
Το Μαυρίλο όπως είπαμε, αποτελεί τουριστικό μέρος για κάποιον που αναζητά στιγμές χάλαρωσης και απομόνωσης από την…τοξικότητα των πόλεων, όχι μόνο λόγω της επιτυχημένης γιορτής Κάστανου.
Το 2018 όμως το χωριό επισκέφθηκε ένας περίεργος και ασυνήθιστος διαβάτης. Ό λόγος για το Φάντασμα του Μπρόκεν!
Μια φιγούρα, που η θέα της καθηλώνει το βλέμμα εμφανίστηκε το Νοέμβριο του 2018 στο Βελούχι πάνω από το Μαυρίλο, στη θέση Βράχος.
Πρόκειται, για το φάντασμα του Μπρόκεν ( Brocken Spectre). Αυτή η γιγαντιαία φιγούρα είναι ένα σπάνιο φυσικό οπτικό φαινόμενο, το οποίο συμβαίνει όταν η σκιά ενός παρατηρητή πέσει πάνω στην επιφάνεια νεφών ή μιας πυκνής ομίχλης. Το «κεφάλι» της μεγεθυμένης φιγούρας περιβάλλεται συχνά από δαχτυλίδια στα χρώματα του ουράνιου τόξου, τα οποία δημιουργούνται μόλις το φως του ήλιου πέσει σε μικροσκοπικά σταγονίδια νερού, αιωρούμενα στην ατμόσφαιρα και διασκορπισμένα πίσω από τον παρατηρητή. Οι συχνές ομίχλες στο Μπρόκεν, βουνό στη Γερμανία, δημιούργησαν έναν τοπικό θρύλο, από τον οποίο το φαινόμενο αντλεί το όνομα.
Στην Ελλάδα το φάντασμα του Μπρόκεν είχε ξαναεμφανιστεί το 2016 στη Σάμο και η αντίστοιχη φωτογραφία είχε επιλεγεί στις 16 Οκτωβρίου του ’16 ως η “φωτογραφία της ημέρας” από τη ΝΑSA.
Πως θα πάμε
Οδηγούμε στην Επαρχιακή οδό Λαμίας – Καρπενησίου και μετά το χωριό Άγιος Γεώργιος, ύψος στο “Χάνι του Πλατανιά” στρίβουμε δεξία. Ακολουθούμε την επαρχιακή οδό και το Μαυρίλο είναι το 3ο διαδοχικό χωριό που θα συναντήσουμε ύστερα από τη Μεγάλη Κάψη και τη Μερκάδα. Το χωριό βρίσκεται οδικώς 65 χιλιόμετρα δυτικά της Λαμίας και 25 χιλιόμετρα ανατολικά του Καρπενησίου.
