Στο ζωντανό βραδινό μαγκαζίνο του Lamiapolis 87,7 και τον Στάθη Πράπα μίλησε η παιδοψυχίατρος Τόνια Σαρέλλα για δύο ζητήματα που αφορούν κάθε οικογένεια: τη διάκριση ανάμεσα σε παιδοψυχίατρο και παιδοψυχολόγο, αλλά και το φαινόμενο της βίας ανηλίκων που τροφοδοτεί την καθημερινή ανησυχία γονιών και εκπαιδευτικών.
Η ίδια ξεκαθάρισε εξαρχής τη σύγχυση των όρων. «Ο παιδοψυχίατρος είναι γιατρός, έχει τελειώσει Ιατρική και έχει κάνει ειδικότητα παιδοψυχιατρική», τόνισε, υπογραμμίζοντας ότι ο γιατρός είναι αρμόδιος για διάγνωση και θεραπεία ψυχικών και νευροαναπτυξιακών διαταραχών από τη βρεφική ηλικία έως τα 18. «Είναι υπεύθυνος να προτείνει θεραπείες — ειδικές θεραπείες, ψυχοθεραπείες ή φαρμακοθεραπείες — και να εξερευνήσει αν υπάρχει υποβόσκουσα οργανική αιτία». Για τον παιδοψυχολόγο, σημείωσε: «Είναι άλλος επιστήμονας, έχει μελετήσει τη συμπεριφορά και την ανθρώπινη σκέψη και, ανάλογα με την ειδίκευσή του, χειρίζεται αγχώδεις και ήπιες συναισθηματικές δυσκολίες· όταν αναγνωρίζει σοβαρή διαταραχή, παραπέμπει σε άλλο ειδικό».
Στο ερώτημα «σε ποιον απευθύνεται πρώτα ο γονιός», η απάντησή της ήταν καθησυχαστική. «Μπορούμε και απευθείας στον παιδοψυχίατρο. Συνήθως στην επιλογή μας βοηθάει και ο παιδίατρος». Παράλληλα, έδωσε τα όρια στις νευροαναπτυξιακές διαταραχές: «Οι νοητικές δυσκολίες, ο αυτισμός, η διαταραχή υπερκινητικότητας και διάσπασης προσοχής (ΔΕΠΥ), οι μαθησιακές δυσκολίες και οι διαταραχές της επικοινωνίας και του λόγου». Για τη ΔΕΠΥ ειδικά, εξήγησε ότι «υπάρχουν κριτήρια σύμφωνα με τα οποία μπορεί να προταθεί και φαρμακευτική αγωγή· δεν είναι απαραίτητο σε όλες τις περιπτώσεις».
Η κουβέντα έφτασε αναπόφευκτα στη σκιά της πανδημίας. «Υπάρχει μια κρυφή πανδημία που ακολούθησε τον COVID, με αύξηση ψυχικών διαταραχών αλλά και δυσκολιών στην επικοινωνία και τον λόγο», είπε, περιγράφοντας το αποτύπωμα του εγκλεισμού και της απομόνωσης. «Πάρα πολλά παιδιά είχαν καθυστέρηση στο λόγο γιατί είχαν πολύ λιγότερα ερεθίσματα· το σχολείο έλειψε ως προστατευτικός παράγοντας».
Στη δεύτερη ενότητα, η Τόνια Σαρέλλα τοποθετήθηκε για τη βία ανηλίκων με σαφήνεια: «Η βία δεν είναι ψυχιατρικό φαινόμενο· είναι κοινωνικό φαινόμενο». Ξεχώρισε την επιθετικότητα ως ανθρώπινη δύναμη με σκοπό την επιβίωση και τον «υγιή ανταγωνισμό», που όμως όταν εκτραπεί μετατρέπεται σε βία και παραβατικότητα. «Η παραβατικότητα στην εφηβεία μπορεί να είναι περιστασιακή, συνδεδεμένη με μεταβατικές φάσεις, την πίεση των συνομηλίκων και την προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης», είπε, προσθέτοντας ότι υπάρχουν και «χρόνιοι ανήλικοι παραβάτες» με ιστορικά παραμέλησης, κακοποίησης ή σχολικών δυσκολιών.
Παρότι στη δημόσια σφαίρα τα περιστατικά φαίνονται περισσότερα, εκείνη έβαλε τα πράγματα στη θέση τους. «Τα τελευταία χρόνια τα στατιστικά μέχρι το 2024 δεν δείχνουν ιδιαίτερη αύξηση στην παραβατικότητα ανηλίκων· φαίνεται μάλιστα μείωση στα περιστατικά εκφοβισμού στο σχολείο, με παράλληλο διπλασιασμό του διαδικτυακού εκφοβισμού», εξήγησε, επισημαίνοντας ότι «η μεγαλύτερη προβολή — τα βίντεο από κινητά και η αναπαραγωγή τους — κάνει τα φαινόμενα να μοιάζουν συχνότερα».
Ιδιαίτερη μνεία έκανε στις γενιές που ενηλικιώνονται σήμερα. «Ο 15χρονος–16χρονος γεννήθηκε στην κρίση του 2009 και έζησε την κρίση της πανδημίας· γεγονότα τραυματικά που επηρέασαν βαθιά τις οικογένειες και, κατ’ επέκταση, τους εφήβους». Η λύση, όπως τόνισε, περνά από τον σχολικό και τον δημόσιο ιστό. «Το σχολείο πρέπει να παίξει σημαντικό ρόλο. Οι ψυχολόγοι στα σχολεία βοηθούν να διακρίνονται δυσκολίες και να χειρίζονται καταστάσεις». Για τη Λαμία, αναγνώρισε το έργο του (ΚΕΔΑΣΥ), αλλά ξεκαθάρισε τα όριά του. «Κάνει σπουδαία δουλειά στη διάγνωση, αλλά δεν έχει τη δυνατότητα θεραπείας και παρέμβασης· αυτό μένει σε ιδιωτικούς φορείς». Παράλληλα, σημείωσε τις πρόσφατες ενισχύσεις: «Στο Κέντρο Υγείας Λαμίας υπάρχει ψυχολόγος από φέτος», ενώ υπογράμμισε την ανάγκη «μιας διεπιστημονικής δημόσιας ομάδας με παιδοψυχίατρο, ψυχολόγο, λογοθεραπευτή» για να καλυφθούν πραγματικές ανάγκες.
Τέλος, στάθηκε στο στίγμα γύρω από την ψυχική υγεία. «Παρόλο που υπάρχει ακόμα, έχει ξεπεραστεί κατά πολύ. Πρέπει να προσέχουμε να μην ψυχιατρικοποιούμε τα πάντα και να θυμόμαστε ότι υπάρχουν αναπτυξιακές φάσεις με δυσκολίες χωρίς να σημαίνουν απαραίτητα νόσημα». Και κατέληξε με μια πρόσκληση ψυχραιμίας και συνεργασίας: «Ο κόσμος απευθύνεται πια και για συμβουλή χωρίς να υπάρχει κάτι εξαιρετικά σοβαρό· αυτό είναι θετικό. Όταν χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή, τη δίνουμε. Όταν όχι, δουλεύουμε με παρεμβάσεις και στήριξη».
Σημείωση: Τα σχόλια που εμφανίζονται κάτω από τα άρθρα αποτελούν προσωπικές απόψεις των χρηστών που τα δημοσίευσαν και δεν εκφράζουν απαραίτητα τις θέσεις ή απόψεις του Lamianow.gr.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, σχόλια που έχουν διατυπωθεί δημόσια σε κοινωνικά δίκτυα ενδέχεται να εμφανίζονται κάτω από τα άρθρα, όταν έχουν δημοσιευθεί κάτω από σχετικές αναρτήσεις του ίδιου άρθρου. Το Lamianow.gr δεν φέρει ευθύνη για το περιεχόμενο αυτών των σχολίων.
Αν κάποιο σχόλιο θεωρείτε ότι παραβιάζει δικαιώματα, είναι προσβλητικό ή έχει αποσυρθεί από την αρχική του πηγή, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο lamianow.gr@gmail.com για την άμεση αφαίρεσή του.