SOS για τον πληθυσμό των φαλαινών της μεσογείου εκπέμπουν οι ωκεανογράφοι και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις τονίζοντας ότι η χώρα μας λόγω της έντονης ναυτιλιακής δραστηριότητας ευθύνεται για το 60% των θανάτων των θαλάσσιων θηλαστικών, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μελλοντικό αφανισμό τους.
Σε ρεπορτάζ που παρουσιάζει σήμερα ο βρετανικός Guardian, αναφέρει ότι η κυβέρνηση έχει κληθεί να λάβει μέτρα, τα οποία συνοψίζονται στην πλεύση των πλοίων κατά πέντε μίλια πιο βαθιά.
Η παρακολούθηση και καταγραφή της θαλάσσιας κυκλοφορίας είναι το κλειδί για την διάσωση ενός από τα πιο απειλούμενα με εξαφάνιση είδη του πλανήτη, τις φάλαινες» επισημαίνει ο Δρ. Αλέξανδρος Φραντζής, ωκεανογράφος στην.
Ο ίδιος όπως αναφέρει στον Guardian, καταγράφει τη θέση, την πορεία και την ταχύτητα ενός σκάφους που εισέρχεται στα ελληνικά ύδατα μέσω ενός ειδικού συστήματος παρακολούθησης» Αυτό όπως εξηγεί είναι ζωτικής σημασίας όταν πρόκειται για θαλάσσιες περιοχές που κατοικούνται από φάλαινες».
Έχοντας περάσει σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα μελετώντας τα θαλάσσια θηλαστικά, έχει δημιουργήσει ένα μικρό ερευνητικό ίδρυμα ονόματι Πέλαγος το οποίο έχει συμβάλει στην κατανόηση της συμπεριφοράς των δελφινιών, των φώκαιων και των φαλαινών σε μια χώρα όπου λίγα ήταν γνωστά για τη θαλάσσια ζωή μόλις πριν από δύο δεκαετίες.
Μιλώντας στον βρετανικό Guardian για το θέμα ο ωκεανογράφος τονίζει πως «το θαλάσσιο περιβάλλον της Ελλάδας είναι πολύ πλούσιο σε τέτοια είδη. Στην αρχαιότητα τα κήτοι έχαιραν ιδιαίτερης προσοχής, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι ο Αριστοτέλης έγραψε την πρώτη επιστημονική μελέτη για αυτά. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι Έλληνες είναι οι πρώτοι και οι τελευταίοι που ασχολήθηκαν με τον συγκεκριμένο τομέα, γι ‘αυτό και λαμβάνονται επειγόντως μέτρα».
Οι φάλαινες φυσητήρες αποτελούν το επίκεντρο της τελευταίας εκστρατείας του κ. Φραντζή. Αν και κυριαρχούν στις θάλασσες, υπάρχουν λιγότερες από 300 στα ελληνικά ύδατα, ο μεγαλύτερος βιότοπός τους στην ανατολική Μεσόγειο.
Όπως στα περισσότερα μέρη έτσι και στα ελληνικά ύδατα τα θαλάσσια θηλαστικά αντιμετωπίζουν πληθώρα απειλών, από το να παγιδευτούν στα δίχτυα αλιείας μέχρι το να καταπιούν πλαστικά απόβλητα.
Στην Ελλάδα μάλιστα υπάρχει ο πρόσθετος κίνδυνος ηχητικής ρύπανσης από τα πολεμικά πλοία του ΝΑΤΟ που διεξάγουν υποβρύχιες ασκήσεις οι οποίες είναι υπεύθυνες για τον αποπροσανατολισμό των θαλάσσιων θηλαστικών
Οι σεισμικές έρευνες, οι οποίες ακολούθησαν την ανακάλυψη των υδρογονανθράκων, είναι μια ακόμα απειλή του θαλάσσιου είδους.
Ωστόσο ο μεγαλύτερος κίνδυνος σύμφωνα με τον κ. Φραντζή είναι η πιθανότητα σύγκρουσης τους με ένα πλοίο.
Όπως επισημαίνει τα νερά της δυτικής Πελοποννήσου, μια περιοχή όπου υπάρχουν πολλές φάλαινες αποτελεί μια από τις πιο πολυσύχναστες ναυτιλιακές διαδρομές.
Τον περασμένο μήνα, μια φάλαινα εννέα μέτρων ξεβράστηκε σε μια παραλία στη Σαντορίνη.
Για τις φάλαινες φυσητήρες ο θάνατος από τη σύγκρουση είναι μακράν ο πιο οδυνηρός, ισχυρίζεται, με τις προπέλες να σχίζουν τα κήτοι τις περισσότερες φορές.
Αν και δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες για το τελευταίο περιστατικό στην Σαντορίνη στο πεπτικό σύστημα του θαλάσσιου κήτους βρέθηκαν μεγάλες ποσότητες πλαστικού.
Τουλάχιστον μια φάλαινα σκοτώνεται κάθε χρόνο σκοτώνεται από πρόσκρουση με πλοίο. Το ποσοστό θνησιμότητας, σύμφωνα με τον κ. Φραντζή, μαρτυρά πως στο μέλλον αυτά τα είδη θα είναι δύσκολο να επιβιώσουν.
«Μια λύση θα ήταν τα πλοία να κινούνται λίγο πιο ανοιχτά στη θάλασσα, σε βαθύτερα δηλαδή νερά, τα οποία δεν προτιμούν οι φάλαινες» ανέφερε ο βρετανός ωκεανογράφος και μελετητής των θαλάσσιων θηλαστικών, Ρούσελ Λίπερ
Έχοντας μελετήσει την ευζωία των θηλαστικών ο Λίπερ ανέφερε ότι οι ελληνικές θάλασσες ευθύνονται για το 60%, ίσως και περισσότερο των θανάτων των φαλαινών, με τους περισσότερους από τους θανάτους αυτούς να μην καταγράφονται.
Ωστόσο η Ελλάδα δεν είναι η μόνη. Και η Σρι Λάνκα – μια από τις πιο πολυσύχναστες ναυτιλιακές διαδρομές στον κόσμο – θέτει σε παρόμοιο κίνδυνο τον πληθυσμό των φαλαινών.
Οι περιβαλλοντολόγοι έχουν κερδίσει απρόσμενη υποστήριξη από τη ναυτική βιομηχανία για το συγκεκριμένο ζήτημα. Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός, αναγνωρίζοντας το πρόβλημα, έχει καταρτίσει κατευθυντήριες γραμμές. Νωρίτερα αυτό το μήνα, η Διεθνής Επιτροπή Φαλαινοθηρίας κάλεσε την ελληνική κυβέρνηση να αναλάβει δράση, καταθέτοντας επιστημονικά στοιχεία τα οποία ανέφεραν ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση των προσκρούσεων των πλοίων με τις φάλαινες.
Η ελληνική κυβέρνηση αναμένεται να υποβάλει προτάσεις στον ΙΜΟ για να δρομολογήσει νέες ναυτικές διαδρομές μέσα στο καλοκαίρι.
Ο Φραντζής και η ομάδα του βοήθησαν στην αναγνώριση των υδάτων που είναι επιρρεπή σε τέτοια περιστατικά λόγω του μεγάλου αριθμού των φαλαινών που ζουν σε αυτά.
Μεγάλο μέρος της έρευνας βασίστηκε στη μαθηματική ανάλυση που διεξήγαγε ο Λίπερ, σύμφωνα με την οποία η μετατόπιση πλεύσης κατά πέντε μίλια βαθύτερα στην ανοικτή θάλασσα θα ήταν αρκετά για την μείωση των περιστατικών.
«Η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει προτάσεις που θα συμβάλουν στην επίλυση αυτού του προβλήματος και θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν και άλλες χώρες να προχωρήσουν σε αυτή».
