Το υπουργείο Παιδείας, θα καταθέσει σε διαβούλευση το νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση του Λυκείου και το νέο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, που βασίζεται στην πρόταση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, το δεύτερο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου…
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Παιδείας, “μέσα ενημέρωσης χωρίς να διαβάσουν προσεκτικά το σχέδιο για την αναβάθμιση του Λυκείου, γράφουν ότι «διπλασιάζονται οι εξετάσεις», μιλάνε για «πρόσθετες εξετάσεις», σε μια προσπάθεια να δημιουργήσουν κλίμα που δεν βοηθάει την ψύχραιμη αποτίμηση του σχεδίου”.
Με την ανακοίνωσή του, το υπουργείο Παιδείας επιχείρησε, από την άλλη, να δώσει κάποιες εξηγήσεις και διευκρινίσεις για το νέο εξεταστικό σύστημα. Αναλυτικά, σημειώνει:” Η θέσπιση του διαγωνίσματος 1ου τετραμήνου (Ιανουάριος), που είναι κοινό για όλους τους υποψήφιους, έχει ως βασικό στόχο να αποδραματοποιήσει τις τελικές εξετάσεις του Ιουνίου, να μειώσει το άγχος που προκαλεί η ιδέα ότι τα πάντα κρίνονται σε μια τρίωρη εξέταση. Η απόδοση του Ιανουαρίου θα συνυπολογίζεται στον τελικό βαθμό μόνον αν βελτιώνει τον βαθμό του Ιουνίου, άρα είναι μία εξέταση που θα λειτουργεί ευνοϊκά για τους μαθητές. Δίνει, δηλαδή, μια ευκαιρία για τη βελτίωση του βαθμού του Ιουνίου, δίνει ένα «μπόνους» που επιτρέπει στους υποψήφιους να μην αντιμετωπίζουν με το σημερινό δέος τη δοκιμασία των τελικών εξετάσεων.
Τα πλεονεκτήματα, όμως, του διαγωνίσματος 1ου τετραμήνου (Ιανουάριος) δεν περιορίζονται στην «ελάφρυνση» της αγωνίας των υποψηφίων και την ψυχολογική βοήθεια που αυτή συνεπάγεται. Λειτουργεί, ταυτόχρονα, και ως ένας «αντικειμενικός» δείκτης για την αξιολόγηση του υποψηφίου από τον εκπαιδευτικό, συμβάλλει συνεπώς στην εγκυρότητα της βαθμολογίας του τετραμήνου (όπως και η εκτενής εργασία που θα παραπέμπεται σε εξωτερικό αξιολογητή) και εν τέλει στο κύρος και στην αξιοπιστία του απολυτηρίου.
Τέλος, το διαγώνισμα του Ιανουαρίου (για το οποίο επαναλαμβάνουμε η απόδοσή του δεν θα μετρά αν δεν βελτιώνει το βαθμό του Ιουνίου) βοηθά τους μαθητές/τριες να αντιληφθούν κατά πόσο η προετοιμασία τους βρίσκεται σε σωστή κατεύθυνση, ενώ παράλληλα μειώνει τις πιέσεις των γονιών προς τους/τις εκπαιδευτικούς για υψηλούς βαθμούς που δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές επιδόσεις των παιδιών τους. Δεν χρειάζεται, λοιπόν, να περάσει κανείς στα… ΑΕΙ για να αντιληφθεί ότι δεν υπάρχουν «εις διπλούν εξετάσεις», ούτε ότι «οι πανελλαδικές πολλαπλασιάζονται». Αν πολλαπλασιάζεται κάτι είναι η προστασία των μαθητών και των γονιών από τα συστήματα παραπαιδείας. Αλλά γι’ αυτά κουβέντα…”
Τα βασικά σημεία του σχεδίου νόμου για την Παιδεία προβλέπουν τα εξής:
1. Σταδιακή επέκταση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης
Επεκτείνεται η υποχρεωτική εκπαίδευση έως το 18ο έτος για τη γενιά που ξεκινά το σχολικό έτος 2017-8 την Α΄ Λυκείου.
2. Εγκαθίδρυση «πολυκλαδικότητας», δυνάμει ενιαία αντιμετώπιση του Λυκείου
Προς το παρόν διατηρούνται οι διακριτές δομές ΓΕΛ και ΕΠΑΛ αλλά καθιερώνεται η μεταξύ τους επικοινωνία, δηλαδή ο «αλληλο-δανεισμός» μαθημάτων (δια ζώσης στην περίπτωση που τα δύο σχολεία συστεγάζονται, διαφορετικά εξ αποστάσεως, μέσω ειδικής πλατφόρμας).
3. Τάξεις γενικής παιδείας οι Α΄ και Β΄ λυκείου, τάξη προπαρασκευής η Γ΄ λυκείου.
Η Α΄ τάξη του ΓΕΛ και του ΕΠΑΛ, αποτελεί συνέχεια του γυμνασίου, δηλαδή σχεδόν όλα τα μαθήματα είναι υποχρεωτικά για όλους/ες.
Η Β΄ τάξη είναι μια μεταβατική τάξη, προβλέπονται περισσότερα μαθήματα επιλογής, ώστε οι μαθητές/τριες να δοκιμάσουν τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους (στο ΓΕΛ με τη μορφή επιλογών εμβάθυνσης, στο ΕΠΑΛ με τη μορφή μαθημάτων τομέα).
Στη Γ΄ τάξη, που είναι τάξη προπαρασκευαστική είτε για τα ΑΕΙ είτε για την επαγγελματική ζωή μετά το λύκειο, δίνεται έμφαση στα ενδιαφέροντα των μαθητριών και μαθητών, που διαμορφώνουν το προσωπικό τους ωρολόγιο πρόγραμμα, με λίγες διδακτικές ώρες αφιερωμένες στα κοινά για όλους μαθήματα.
4. Β΄ και Γ΄ ΓΕΛ: σαφώς λιγότερα μαθήματα, πολλές ώρες το καθένα
Επιδιώκεται αύξηση των ωρών ανά μάθημα και μείωση των μαθημάτων. Στη Β΄ ΓΕΛ τα περισσότερα μαθήματα θα είναι 4/ωρα και στη Γ΄ ΓΕΛ είναι 6/ωρα.
Με αυτό το σύστημα επιτυγχάνονται τα εξής:
α) τα «ειδικά» μαθήματα (σχέδιο, μουσική, ξένες γλώσσες) διδάσκονται στο σχολείο, δεν επαφίενται σε εξωσχολική προετοιμασία,
β) όλα τα εξάωρα μαθήματα που παρακολουθούν οι μαθητές/τριες είναι μαθήματα που μετράνε στον βαθμό πρόσβασης στα ΑΕΙ, (άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο), οπότε θεραπεύεται η παθογένεια της αδιαφορίας που παρατηρείται σήμερα στα μαθήματα που δεν παίζουν ρόλο στην εισαγωγή,
γ) επειδή αφιερώνονται 6 ώρες στα 4 μαθήματα που σχετίζονται με την πρόσβαση, μειώνεται η ανάγκη εξωσχολικής υποστήριξης.
Αν κάποιος μαθητής/τρια δεν προτίθεται να συνεχίσει σπουδές στην τριτοβάθμια, επιλέγει μαθήματα που δίνουν εφόδια για την επαγγελματική ζωή του/της (ξένες γλώσσες, πληροφορική, πρακτική λογιστική, κ.ά.).
Ενημερωτικά:
Στη Β΄ ΓΕΛ
στο ισχύον σύστημα υπάρχουν 18 μαθήματα (16 υποχρεωτικά και 2 προσανατολισμού σε 35 ώρες διδασκαλίας)
στο προτεινόμενο 10 συνολικά (7 υποχρεωτικά και 3 επιλογής σε 34 ώρες διδασκαλίας).
Στη Γ΄ ΓΕΛ
στο ισχύον σύστημα υπάρχουν 15 μαθήματα (9 υποχρεωτικά και 5 προσανατολισμού και 1 επιλογής σε 32 ώρες)
στο προτεινόμενο υπάρχουν 7 μαθήματα (3 υποχρεωτικά και 4 επιλογής σε 29 ώρες)
5. Το απολυτήριο βασισμένο κυρίως σε ενδοσχολικές και λιγότερο σε διασχολικές διαδικασίες
Το απολυτήριο της Γ΄ λυκείου προκύπτει:
Α. Σε ένα ποσοστό από τους βαθμούς των δύο τετραμήνων. Οι βαθμοί των τετραμήνων λαμβάνουν υπόψη τη συνολική συμμετοχή στην τάξη, καθώς και από:
– το διαγώνισμα 1ου τετραμήνου το οποίο διεξάγεται σε όλα τα σχολεία συγκεκριμένη μέρα για κάθε μάθημα, με θέματα που καταθέτουν σε ειδική πλατφόρμα τα χαράματα της ίδιας μέρας επιτροπές έμπειρων εκπαιδευτικών από όλες τις περιφέρειες και με αυτόματη διόρθωση των απαντήσεων (ηλεκτρονικό σύστημα),
– μια εκτενή εργασία που πραγματοποιείται για κάθε μάθημα εντός του σχολείου υπό την καθοδήγηση και την επίβλεψη του/της εκπαιδευτικού του μαθήματος, που κατατίθεται σε ειδική πλατφόρμα όπου ελέγχεται για την περίπτωση αντιγραφής και που βαθμολογείται ανώνυμα από αξιολογητές ειδικού μητρώου.
Β. Σε ένα ποσοστό από τους βαθμούς κεντρικά οργανωμένων εξετάσεων στις οποίες τα γραπτά διορθώνονται ανώνυμα.
Το διαγώνισμα τετραμήνου και η εκτενής εργασία, που αξιολογούνται ανώνυμα, μειώνουν τις πιέσεις των γονιών προς τους/τις εκπαιδευτικούς για υψηλούς βαθμούς που δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές επιδόσεις των παιδιών τους. Μαζί με τη συμμετοχή στις κεντρικά οργανωμένες εξετάσεις συμβάλλουν στο κύρος του απολυτηρίου και στην αξιοπιστία του. Έτσι, ενώ το Απολυτήριο αποτυπώνει κυρίως ενδοσχολικές διαδικασίες, υπόκειται και σε κάποιες εξωτερικές «αντικειμενικές» διαδικασίες που διασφαλίζουν την εγκυρότητά του.
6. Ο τρόπος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
Κεντρικά οργανωμένες εξεταστικές διαδικασίες πραγματοποιούνται δύο φορές τον χρόνο: τέλος Ιανουαρίου (διαγωνίσματα τετραμήνου) και τον Ιούνιο. Τα διαγωνίσματα του Ιανουαρίου θα συμμετέχουν στον βαθμό πρόσβασης με ένα ποσοστό μόνο αν βελτιώνουν τον βαθμό του Ιουνίου, αλλιώς δεν θα μετράνε. Σύμφωνα με το υπουργείο, αυτή η ευκαιρία για βελτίωση είναι ένα πολύ σημαντικό «μπόνους» για τους μαθητές και ταυτόχρονα «αποδραματοποιεί» τις τελικές εξετάσεις.
Ο βαθμός πρόσβασης προκύπτει από κεντρικά οργανωμένες εξετάσεις και από τον βαθμό του απολυτηρίου. Την πρώτη χρονιά εφαρμογής η συμμετοχή του απολυτηρίου στον βαθμό πρόσβασης θα είναι περιορισμένη (μέγιστο 20%) και σταδιακά θα αυξάνεται, καθώς θα εμπεδώνεται η εμπιστοσύνη στην ενδοσχολική αξιολόγηση.
Με το νέο σύστημα, που δεν περιορίζεται στην επίδοση σε τρίωρες πανελλαδικές εξετάσεις αλλά συμπεριλαμβάνει και την αξιολόγηση της επίδοσης των υποψηφίων κατά τη διάρκεια της φοίτησης στη Γ΄ τάξη Λυκείου, η είσοδος στην τριτοβάθμια εκπαίδευση προσδένεται ισχυρότερα στην εντός του σχολείου εκπαιδευτική πράξη.
Οι κεντρικά οργανωμένες εξετάσεις του Ιουνίου αφορούν τρία μαθήματα. Πλην της Νέας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας, που είναι μάθημα κοινό για όλους, τα υπόλοιπα δυο είναι μαθήματα εμβάθυνσης που επιλέγει κάθε μαθητής/τρια. Εφόσον επιδιώκει την εισαγωγή του/της στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, επιλέγει ζεύγος μαθημάτων που δίνει πρόσβαση σε συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο. Ως 3ο μάθημα εμβάθυνσης
·είτε επιλέγει μάθημα που συνδυάζεται με κάποιο μάθημα του αρχικού ζεύγους δημιουργώντας νέο ζεύγος, που δίνει πρόσβαση και σε άλλο επιστημονικό πεδίο,
·είτε επιλέγει μάθημα που προαπαιτείται για συγκεκριμένα τμήματα (σε συνδυασμό με το ζεύγος που επέλεξε), δηλ. σχέδιο, ξένες γλώσσες, μουσική,
·είτε απλώς επιλέγει ένα μάθημα που τον ενδιαφέρει.
7. Αλλαγές περιεχομένου, μεθόδων διδασκαλίας και αξιολόγησης
Οι αλλαγές στη δομή θα συνοδευτούν με περαιτέρω αλλαγές στο περιεχόμενο των μαθημάτων (διεπιστημονική προσέγγιση, συσχέτιση με την πραγματικότητα) και στις πρακτικές διδασκαλίας και αξιολόγησης. Παράλληλα, θα μεταβληθεί και ο τρόπος αξιολόγησης, ώστε να μην αξιολογείται η ικανότητα απομνημόνευσης αλλά η ικανότητα αναπλαισίωσης της γνώσης σε νέο, άγνωστο περιβάλλον. Σε αυτή την κατεύθυνση σχεδιάζεται συστηματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
