Ως το πρωί της Κυριακής 06/08/2017, οπότε και έφθασαν στη Λέσβο και τη Χίο άλλοι 129 παράτυποι μετανάστες από τα απέναντι τουρκικά παράλια, ο αριθμός των παράτυπων μεταναστών, αιτούντων άσυλο και μη, που βρίσκονται εγκλωβισμένοι στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου φθάνει πλέον τις 15.258 άτομα και συνολικά σε ολόκληρη την Ελλάδα τα 62.206 άτομα.
Δεδομένου ότι τα Κέντρα Πρώτης Υποδοχής (“hot spots”) στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου μπορούν να φιλοξενήσουν περί τα 7.450 άτομα, το αρμόδιο Υπουργείο δεν έχει αποφανθεί πώς σκέπτεται να αντιμετωπίσει το πρόβλημα «υπερκορεσμού» των δομών φιλοξενίας, αλλά και τον εν γένει αργό ρυθμό προόδου των διαδικασιών εξέτασης των αιτήσεων ασύλου. Κι αυτό παρά τη διαπίστωση του ίδιου του κ. Μουζάλα, σε πρόσφατη συνέντευξή του στο ΑΠΕ/ΜΠΕ, ότι «τα πράγματα στα νησιά δεν πηγαίνουν καλά».
Πράγματι, οι εθνικότητες των ατόμων που φθάνουν τους τελευταίους μήνες από την Τουρκία έχουν διαφοροποιηθεί σε σχέση με το παρελθόν. Δεν πρόκειται πλέον για πρόσφυγες (π.χ. από Συρία, Ιράκ) αλλά για παράτυπους μετανάστες και δη στη συντριπτική πλειονότητά τους από Αφρικανικές Χώρες, με το νησί της Λέσβου να είναι αυτό που δέχεται το μεγαλύτερο ποσοστό Αφρικανών, σύμφωνα με τα σχετικά στατιστικά στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ και του Λιμενικού Σώματος. Το αρμόδιο Υπουργείο δεν έχει επίσης αποφανθεί τι μέτρα λαμβάνει, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη νέα αυτή «πτυχή» της συνεχιζόμενης δράσης των κυκλωμάτων λαθροδιακίνησης.
Στην προαναφερθείσα συνέντευξή του (30/07/2017) στο ΑΠΕ/ΜΠΕ, ο κ. Μουζάλας εξέφρασε την ανησυχία του ενόψει ενδεχομένου «άστοχων ενεργειών» της Ε.Ε., υπό την έννοια της αφαίρεσης κονδυλίων και προσωπικού από την Ελλάδα, προκειμένου να υποστηριχθεί η Ιταλία στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης. Πέραν της έκφρασης της ανησυχίας του, ωστόσο, δεν έχει εξηγήσει σε ποιές ενέργειες προέβη ή σχεδιάζει να προβεί, προκειμένου να αποτραπεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Δεν είναι επίσης γνωστό πόσο έτοιμος είναι ο ελληνικός κρατικός οργανισμόςστο σύνολό του για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις που θέτει ως προαπαιτούμενα η υλοποίηση της Τρίτης Φάσηςτου σχεδίου αντιμετώπισης του Μεταναστευτικού, δηλ. η φάση της «Ενσωμάτωσης» (“Integration”). Δεν είναι γνωστό αν έχουν προβλεφθεί, και αν ναι, ποιες είναι οι δικλείδες ασφαλείας που θα διασφαλίσουν/εγγυηθούν την προσήκουσα διαφάνεια και τον απαιτούμενο έλεγχο των διαδικασιών που θα ακολουθηθούν στη Φάση αυτή, αλλά και των σημαντικών κονδυλίων που θα απαιτηθεί να διατεθούν. Επιπροσθέτως, παραμένει άγνωστο ποια είναι η προέλευση (δηλ. ποιοι είναι οι φορείς διάθεσης) και το ακριβές ύψος των συγκεκριμένων κονδυλίων.
Το κρισιμότερο είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει εξηγήσει πώς σχεδιάζει να διαχειρισθεί τον κυοφορούμενο στους κόλπους της ΕΕ νέο Κανονισμό (ΔΟΥΒΛΙΝΟ IV) και δη τις βασικές τάσεις που τον διέπουν, δηλαδή:
α) Την αποτροπή της δευτερογενούς μετακίνησης (secondary movement) των παράτυπων μεταναστών, επιδίωξη που κατ’ ουσία συνεπάγεται υποχρεωτική παραμονή αυτών στο κράτος πρώτης υποδοχής, εκτός βεβαίως των εξαιρέσεων που προβλέπονται από το ΔΟΥΒΛΙΝΟ III (π.χ. περιπτώσεις επανένωσης οικογενειών) και
β) Την μετατροπή των χωρών πρώτης υποδοχής, δηλ. κυρίως της Ελλάδας και της Ιταλίας, από χώρες μετάβασης (“transit countries”) σε χώρες διαχείρισης της μετεγκατάστασής τους σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (“relocation”) ή της επανεγκατάστασήςτους στην Τουρκία (“resettlement”). Είναι προφανές ότι ο νέος Κανονισμός θα επιτείνει τον εγκλωβισμό των παράτυπων μεταναστών στα κράτη πρώτης υποδοχής (επομένως και στην Ελλάδα), λαμβανομένων υπόψη των γνωστών προβλημάτων υλοποίησης της μετεγκατάστασης, αλλά και του πολύ αργού ρυθμού εφαρμογής της «Συμφωνίας» ΕΕ-Τουρκίας περί επανεγκατάστασης στη δεύτερη.
Παράλληλα δεν υπάρχει σχεδιασμός αντιμετώπισης από την ελληνική κυβέρνηση, σε συνεργασία βεβαίως με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, του δόγματος περί ευέλικτης αλληλεγγύης (“flexible solidarity”), με το οποίο χώρες όπως η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Τσεχία, η Σλοβακία (Visegrad Group), αλλά και η Αυστρία επιχειρούν να αντικαταστήσουν την κεφαλαιώδους για την ΕΕ σημασίας αρχή της αλληλεγγύης (“solidarity principle”) σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση του Μεταναστευτικού.
