Ομιλία Θύμιου Καραΐσκου
Έχει καταγραφεί στην ιστορία η εξέγερση των φοιτητών, έχει καταγραφεί το κλίμα, έχει καταγραφεί το πριν και το μετά.
Το Πολυτεχνείο του Νοέμβρη του 73 από μόνο του είναι ζωντανό ως συλλογική μνήμη και μάλιστα τα μηνύματα του παραμένουν έντονα και αναλλοίωτα, δεκαετίες τώρα.
Παραμένει ιδιαίτερα έντονο για την εκ νέου κίνηση στην ιστορία της χώρας μας. Τα οράματα των νέων ανθρώπων που εκφράστηκαν μέσα από τα συνθήματα για δημοκρατία, για ελευθερία, για δημόσια παιδεία, ουσιαστικά μετουσιώσουν κοινωνικές και πολιτικές ελπίδες γενεών και γενεών. Ερχονται από πολύ πίσω. Από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Αν για κάτι μπορούμε να είμαστε περήφανοι για το Πολυτεχνείο, είναι ό,τι υπήρξαν κεκτημένα. Δεν είμαστε απ” αυτούς που προσπαθούν να τα μηδενίσουν ή να τα υποτιμήσουν, συγχέοντας αυτά με την διαμορφούμενη κατάσταση αυτής της περιόδου.
Η δημοκρατία, η δημόσια παιδεία, η Ελευθεροτυπία, το κοινωνικό κράτος, ο κοινοβουλευτισμός, το κράτος δικαίου, ο πολιτισμός, όλα αυτά ήταν ελπίδες και όλα αυτά θέλουμε δεν θέλουμε είναι τα κεκτημένα. Για όλα αυτά σήμερα μπορούμε να είμαστε περήφανοι.
Δεν μπορούμε να μηδενίσουμε και δεν πρέπει να μηδενίσουμε όλα όσα έγιναν στη χώρα.
Κατακτήσαμε πολλά αυτό το διάστημα και μάλιστα κάποια από εκείνα, που δεν είχαν κατακτήσει οι προηγούμενες γενιές στη χώρα μας. Είναι ωφέλιμη η αυτογνωσία και η αυτοκριτική. Ωστόσο δεν πρέπει να μας παρασύρει σε μηδενισμό.
Υπήρξαν στρεβλώσεις που σήμερα αποκτούν ένα ξεχωριστό χρώμα. Υπήρξαν αθεράπευτες παθογένειες και πιθανά προβλήματα, που σήμερα έχουν φέρει την κατάσταση στα όριά της. Όμως όλα αυτά δεν μπορούν να μειώσουν και να μηδενίσουν τις κατακτήσεις.
Βεβαίως χρειάζεται επαναπροσδιορισμός αρχών και αξιών. Βεβαίως και χρειάζεται να προβάλλουμε το «εμείς» στη θέση του «εγώ».
Το Πολυτεχνείο, η 17η Νοέμβρη του 1973 ήταν πραγματικά μια εξέγερση. Άλλωστε ξέρουμε όλοι μας ότι κάθε εποχή χρειάζεται τη δική της εξέγερση. Πιθανόν σήμερα, αυτή η εξέγερση θα πρέπει να έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά.
Θα πρέπει να έχει πατριωτικά χαρακτηριστικά. Πιθανόν να απαντά με μια υπέρβαση στο λαϊκισμό και τον ατομικισμό.
Όμως οι μέρες του Πολυτεχνείου, κουβαλούν τα χαρακτηριστικά της προσπάθειας της κάθε γενιάς, χωρίς να θέλουμε να την υπερτιμήσουμε ή να την μειώσουμε.
Η κατάληψη του Πολυτεχνείου είναι αδιαμφισβήτητο ιστορικό ορόσημο. Τα γεγονότα καταγραμμένα, εκπέμπουν τα πλέον δυνατά μηνύματα, έτσι όπως αυτά έγιναν αντιληπτά στην κοινωνία, μέσω του ραδιοσταθμού. Συνθήματα που γίνονται επίκαιρα. Επίκαιρη γίνεται και η προσπάθειά των φοιτητών να πείσουν όχι μόνο την κοινή γνώμη στη χώρα μας, αλλά κυρίως σ” όλο τον κόσμο.
Οι εικόνες που έφτασαν σ” όλο τον πλανήτη ήταν δυνατές και ίσως το μοναδικό μέσο αποτύπωσης της αλήθειας.
Οι εικόνες σκιαγραφούν καρέ-καρέ όλα εκείνα τα στοιχεία, τα οποία διαμόρφωσαν μια πραγματικότητα και κυρίως, τι συνέβαινε στη χώρα, μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο. Τα καρέ των φιλμ είναι εκείνα που βοηθούν να διαμορφωθούν συνειδήσεις σε όλο τον κόσμο.
Πίσω από τα καρέ υπάρχουν όμως και οι άνθρωποι.
Ο Βασίλης Καραγεώργος είναι από κείνους τους φωτορεπόρτερ που τόλμησαν. Από εκείνους που κρυμμένοι πίσω από τις κολώνες προσπαθούν να εξασφαλίσουν ξεχωριστές οπτικές γωνίες στα φωτογραφικά τους καρέ, για να μεταφέρουν το δυνατό μήνυμα. Από τα λιγοστά τα ιστορικά ντοκουμέντα εκείνης της περιόδου. Αν φανταστούμε ότι το μοναδικό φιλμ που δείχνει το τανκ να μπαίνει στο Πολυτεχνείο το είχε τραβήξει Ολλανδός οπερατέρ και είναι αυτό ουσιαστικά που απάντησε στα ψέματα της Χούντας, θα κατανοήσουμε την δύναμη της εικόνας. Οι εικόνες που ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο, ήταν αυτές που διαμόρφωσαν την κοινή γνώμη σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και βοήθησαν στην απομόνωση της χούντας.
Ο Βασίλης Καραγεώργος μπορεί να ξεκίνησε από τον Πύργο της Υπάτης, ωστόσο του έλαχε ο κλήρος να συνδέσει το όνομά του με την ιστορία του τόπου μας, σε κορυφαία σημεία της.
Από το 1964 κυνηγά την είδηση με το φωτογραφικό του φακό. Είναι από τους λιγοστούς που εκείνη την περίοδο βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της μάχης. Έχοντας γεμίσει τις τσέπες του ασπρόμαυρα φιλμς, προσπαθεί να καταγράψει καρέ- καρέ όλη εκείνη την πορεία της εξέγερσης των φοιτητών το Νοέμβρη του 1973, μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο.
Μπαίνει μέσα στα ιατρεία και φωτογραφίζει την οργάνωση των φοιτητών, βγαίνει στους δρόμους και καταγράφει μια διαρκώς αυξανόμενη κινητικότητα. Μένει στα πεζοδρόμια με τις ώρες, κρυμμένος πίσω από κολώνες, για να δει τις αντιδράσεις. Ανεβαίνει στο σπίτι της Σοφίας Βέμπο και την αποθανατίζει στη βεράντα της στην οδό Πατησίων και από κάτω λαοθάλασσα μπροστά στο Πολυτεχνείο. Μια πραγματικά ιστορική φωτογραφία. Κινείται τη νύχτα και προσπαθεί να μαντέψει τις κινήσεις των τανκς. Προσπαθεί να εξασφαλίσει εικόνες για να τις μεταφέρει σε όλο τον κόσμο και να βοηθήσει την συλλογική μνήμη.
Και τις κρίσιμες ώρες, είναι πάλι εκεί, στο καθήκον.
Όταν ο προβολέας του τανκ ανάβει μπροστά στην πύλη του Πολυτεχνείου, ο Βασίλης Καραγεώργος είναι πάλι εκεί και τα φωτογραφικά του καρέ μεταφέρουν την εικόνα στην αιωνιότητα.
Οι εικόνες του ταξιδεύουν σε όλο τον πλανήτη και φτάνουν μέχρι τις μέρες μας, δυνατές, για να μας δίνουν απαντήσεις σε οποιαδήποτε ερωτήματα θα θέλαμε να σκεφτούμε.
Είναι εκεί την επόμενη αλλά και τις επόμενες μέρες, αποτυπώνοντας την κατάσταση, σε χιλιάδες καρέ. Ένα πλούσιο αρχείο, μια κατάθεση ψυχής, μέσα από την φωτογραφική εικόνα, που άρχισε να το ταξινομεί ο Θανάσης Αλατάς. Χρειάζονταν τόλμη για να βγει κάποιος στο πεζοδρόμιο και να φωτογραφίσει σε τέτοιες συνθήκες. Υπήρχε πραγματικός κίνδυνος.
Σήμερα, επιλεγμένες εικόνες εκείνης της περιόδου, φιλοξενούμε σ” αυτή την έκθεση που πήραμε πρωτοβουλία να οργανώσουμε, θέλοντας να καταστήσουμε τη νεολαία μας, κοινωνό, σε κείνη την εξέγερση και στα μηνύματα της.
Αυτό δεν θα μπορούσαμε να το έχουμε κάνει αν δεν είχαμε εκείνους τους τολμηρούς, εκείνης της περιόδου. Ανάμεσα στους λιγοστούς τολμηρούς, που βγήκαν τη νύχτα στο πεζοδρόμιο ήταν και ο Βασίλης, που είναι σήμερα εδώ μαζί μας.
Θέλουμε να του πούμε ότι είμαστε υποχρεωμένοι για αυτή την τόλμη που έδειξε εκείνες τις μέρες, για να μεταφέρει μέσα από τις εικόνες του και σε μας, αυτούσια τα μηνύματα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.
