Τον 1o μ.χ. αιώνα, η Υπάτη υπήρξε το πιο φημισμένο μαγικό κέντρο. Η Αγαονίκη, η Μυκάλη, οι Φαρμακίδες, μπορούσαν να κατεβάσουν κατά βούληση ακόμα και το φεγγάρι με τα αστέρια του ουρανού. Ήταν τόσο ξακουστές που έγιναν ηρωίδες μυθιστορήματος του Ρωμαίου ποιητή Λουκιανού Απουλήιου που τις επισκέφθηκε στην Υπάτη για να επιβεβαιώσει τα περί μαγείας. Τελικά οι μάγισσες όπως περιγράφει στην μυθιστοριογραφία του «Λούκιος ή Όνος» , τον μεταμόρφωσαν σε… γάιδαρο!
20 αιώνες μετά, στο έτος 2018, ένα ανοιξιάτικο βράδυ στην πλατεία της Υπάτης, μια παρέα φίλων απολαμβάνοντας τον καφέ της στην δροσιά της Οίτης, αναρωτιέται γιατί μια πόλη που αποτέλεσε κέντρο αναφοράς ανά τους αιώνες, έφτασε στις μέρες μας να συρρικνώνεται, να χάνει την άλλοτε κραταιά δύναμη της, να μετράει διαρκώς απώλειες και όλες της τις δόξες, διηγώντας τες… να κλαίει;
Συνέντευξη: Λίλιαν Χαχοπούλου
Κάμερα, μοντάζ: Πάνος Κατσώνης
Γύρω από το τραπέζι εκείνης της παρέας ο Θοδωρής Κουτρούμπας καθηγητής Πανεπιστημίου στο Βέλγιο και τον Καναδά, ο πατέρας του Γεώργιος Κουτρούμπας πρώην Δήμαρχος Υπάτης, ο Δρ.Baudouin Decharmaeux Μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Βρυξελλών, η Μαρία Λαϊνά πρόεδρος των Αινιάνων.
Η παρέα, δεν περιορίστηκε στις θεωρίες για την συνεχή και αποκαρδιωτική απαξίωση των επαρχιακών πόλεων στον 21ο αιώνα. Αντίθετα, επικέντρωσε την συζήτηση, στο τι θα μπορούσαν οι ίδιοι να κάνουν, ώστε να υπενθυμίσουν στους ανθρώπους, την ιστορία της πόλης, την πολιτιστική της κληρονομιά, την αξία των ανθρώπων που την έκαναν άλλοτε να ανθίζει, και άλλοτε να αναγεννιέται μέσα από τις στάχτες της.
Πόσοι γνωρίζουν άραγε ότι στον 2ο και 3ο μ.Χ. αιώνα η Υπάτη ήταν από τα σημαντικότερα κέντρα μαγείας με σχολές μαγισσών που επισκέπτονταν θεραπευτές, φιλόσοφοι, συγγραφείς, λαϊκοί, ακόμη και Ρωμαίοι άρχοντες,
Πόσοι γνωρίζουν για την εποχή των Ρωμαίων, το Δεσποτάτο, τους Βυζαντινούς Σεβαστοκράτορες, το Πατρατζίκι του 1821, το ολοκαύτωμα από τους Γερμανούς το 1944. Ποιος γνωρίζει και ποιος αναγνωρίζει, την ιστορία μιας μικρής σήμερα πόλης, που κάθε εκατοστό της γης της έχει χαρακτηριστεί ως αρχαιολογικός χώρος, της πόλης που κάθε πέτρα της έχει να σου διηγηθεί μύθους και γεγονότα, που κάθε σοκάκι της αναδύει μνήμες από τον πολιτισμό της…
Και η αρχή, έγινε …από την αρχή. Από την εποχή των μαγισσών και το παγκοσμίως γνωστό μυθιστόρημα του Απουλήιου που διαδραματίζεται στην Υπάτη. Λούκιος ή Όνος;
Η παρέα λοιπόν αποφάσισε εκείνο ακριβώς το βράδυ, να αναδείξει την Υπάτη του 1ου αιώνα, με μια μαρμάρινη πλάκα προς τιμήν του συγγραφέα Απουλήιου και μια εκδήλωση όπου όλοι μαγεύτηκαν κυριολεκτικά από την ιστορία των μαγισσών της πόλης.
Την επόμενη χρονιά, μια άλλη μαρμάρινη πλάκα και μια εκδήλωση γεμάτη μουσική και διηγήσεις για τις γυναίκες που κράτησαν όρθια την Υπάτη μετά το ολοκαύτωμα της πόλης στην περίοδο της κατοχής, έκανε εκατοντάδες μάτια να δακρύσουν αλλά και να νιώσουν υπερηφάνεια για την Υπάτη και την ιστορία της.
Από φέτος, μια αναμνηστική στήλη των Σεβαστοκρατόρων του Δεσποτάτου της Μεγαλοβλαχίας (Θεσσαλίας) και Νέων Πατρών, που αποκαλύφθηκε παρουσία του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Φθιώτιδας Συμεών, θα θυμίζει σε όσους περνούν από τον Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου μία ακόμη λαμπρή πτυχή στην ιστορία της Υπάτης.
Και κάπως έτσι χρόνο με το χρόνο, ο Θοδωρής Κουτρούμπας και οι φίλοι του, προσθέτουν ένα ακόμα λιθαράκι με στόχο να αναδείξουν την Υπάτη, τις προσωπικότητες, τα γεγονότα και τις εποχές που τη σημάδεψαν. Με στόχο, όχι μόνο να τιμήσουν ήρωες, επώνυμους και ανώνυμους αλλά να δημιουργήσουν ένα «κοινό» που θα επισκέπτεται την Υπάτη, θα την γνωρίζει, θα την θαυμάζει και θα την απολαμβάνει…
Συναντήσαμε τον Θοδωρή Κουτρούμπα στην γραφική πλατεία της Υπάτης λίγες ημέρες πριν αναχωρήσει για τις Βρυξέλλες. Μόλις είχε τελειώσει το διαδικτυακό μάθημα στους σπουδαστές του, του Πανεπιστημίου της Λουβαίνης. Μας εξομολογήθηκε πόσο ανυπομονούσε να τους συναντήσει από κοντά, αν και θα μπορούσε λόγω του κορωνοϊού, να συνεχίσει την εξ αποστάσεως διδασκαλία.
Η συζήτηση μαζί του ήταν ένα σπουδαίο μάθημα και για εμάς. Μιλήσαμε για την ιστορία, τους μύθους και τα γεγονότα, τα μνημεία αλλά και τη φυσική ομορφιά της Οίτης. Για όλα αυτά που την καθιστούν ένα διαμάντι που αντί να διαχέει άπλετο το φως του, παραμένει ακατέργαστο.
Και όμως… Μπορούμε!
«Γεννήθηκα στην Αθήνα όμως ερχόμασταν στην Υπάτη οικογενειακώς τα καλοκαίρια, στις γιορτές και σε κάθε ευκαιρία. Ήταν άγραφος νόμος για την οικογένεια μου να κάνουμε Πάσχα εδώ. Μάλιστα εδώ πήγα και στο νηπιαγωγείο. Εδώ έκανα τους πρώτους παιδικούς μου φίλους. Γνώρισα τους ανθρώπους και κάθε σημείο της πόλης. Θυμάμαι την Υπάτη, μια πόλη με ζωντάνια. Το ραφτάδικο, το κουρείο, το οδοντιατρείο, τα μπακάλικα, το φαρμακείο, το περίπτερο, το ταχυδρομείο, την αστυνομία.
Τα τελευταία αρκετά χρόνια, κάθε φορά που την επισκέπτομαι, λείπει από κάτι. Απέμειναν μόνο, τα μαγαζιά της πλατείας. Όλα τα υπόλοιπα πέθαναν. Θα ήταν εύκολο να αναζητήσουμε ευθύνες, να στραφούμε προς την πολιτεία που ειδικά μετά τα μνημόνια δεν άφησε οξυγόνο στις μικρές επαρχιακές πόλεις. Όμως με το να «κλαίμε» για τις απώλειες δεν βγαίνει τίποτα. Το θέμα είναι τι μπορούμε να κάνουμε εμείς. Ο καθένας με τον τρόπο του.
Υπάρχουν άνθρωποι, μεταξύ αυτών και η οικογένεια μου, που μπορούν να υποστηρίξουν οικονομικά εκδηλώσεις και δράσεις για την ανάδειξη της Υπάτης.
Έχουμε άλλωστε και συμμάχους, όπως ο Δρ.Baudouin Decharmaeux που μας επισκέπτεται κάθε καλοκαίρι και συμμετέχει με χαρά στις εκδηλώσεις μας, ο Μητροπολίτης Φθιώτιδας Συμεών που φέτος μας επισκέφτηκε τρεις φορές. Είναι κάτι που συμβαίνει πρώτη φορά στην πόλη μας και είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς για την αγάπη που δείχνει για την Υπάτη. Οι Αινιάνες, ένας υπερδραστήριος σύλλογος που δεν σταματά ποτέ να προσφέρει πολιτιστικό αλλά και κοινωνικό έργο.
Θα μπορούσαμε με την βοήθεια χορηγών αλλά και του Δήμου Λαμιέων και της Ιεράς Μητροπόλεως να θεσπίσουμε ένα χρηματικό βραβείο για νέους που θα ασχοληθούν με την συγγραφή ή την έρευνα με θέμα την Υπάτη, να βραβεύουμε γυναίκες ή συλλόγους που θα επιδείξουν ένα σημαντικό έργο. Να αναδείξουμε τον θρησκευτικό μας πλούτο. Ας μην ξεχνάμε πως στην Υπάτη έχει χτιστεί το Μετόχι του Αγίου Αθανασίου του Μετεωρίτη. Οι άνθρωποι που επισκέπτονται την Μονή του Αγίου Αθανασίου στα Μετέωρα θα μπορούσαν να έρχονται και στο Μετόχι της Υπάτης.
Υπάρχουν χίλιες δυο αφορμές. Και άλλες τόσες ιδέες. Υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν την Υπάτη. Ας συντονιστούμε και ας βαδίσουμε προς το μέλλον, αξιοποιώντας και αναδεικνύοντας το παρελθόν μας….»
Ο Θοδωρής Κουτρούμπας είναι Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λουβαίνης στο Βέλγιο, Επισκέπτης – καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ και Γενικός Διευθυντής Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τα Ελεύθερα Επαγγέλματα.
