Φθιώτιδα : Δύο χωριά η “17 Νοέμβρη” και τα μυστικά του… Πέτρινου Αρχοντικού! (Φωτό & Βίντεο)

Πειραιάς. 29 Ιουνίου του 2002, η βόμβα που κρατά ο Σάββας Ξηρός στο λιμάνι, εκρήγνυται στα χέρια του, σημαίνοντας την αρχή του τέλους της οργάνωσης 17Ν.

Contents

“Το βαρύ ζεϊμπέκικο του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου”Το πέτρινο αρχοντικό και η οδός ΓιωτόπουλουΟδός Παρνασσού ΓιωτόπουλουΗ τελευταία ένοικος Ο Μήτσος ο αναρχικός «Κάψτε το χωριό να ζήσουν οι άνθρωποι» Η αρχόντισσα εκκλησιά της Νέας Γιαννιτσούς

Γιαννιτσού Φθιώτιδας. 19 Ιουλίου 2002. Σαν βόμβα σκάει στους κατοίκους του χωριού, η ανακοίνωση του τότε αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ Φώτη Νασιάκου για  την εξάρθρωση της τρομοκρατικής οργάνωσης “17Ν” και την σύλληψη του «εγκέφαλου» Αλέξανδρου Γιωτόπουλου. Οι κάτοικοι της Γιαννιτσούς, δεν μπορούν να το πιστέψουν. Ο Αλέξανδρος, ο γοητευτικός και μορφωμένος γιος του Μήτσου και εγγονός του Παρνασσού Γιωτόπουλου, του ανθρώπου που –κυριολεκτικά- ακόμα και σήμερα πίνουν νερό στο όνομα του, οδηγείται σιδηροδέσμιος στη ΓΑΔΑ με την κατηγορία του τρομοκράτη…

Ρεπορτάζ: Λίλιαν Χαχοπούλου, Πάνος Κατσώνης
Επιμέλεια : Λίλιαν Χαχοπούλου 
Φωτό & Βίντεο : Πάνος Κατσώνης 

“Το βαρύ ζεϊμπέκικο του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου”

Η έκφραση «πέσαμε από τα σύννεφα» ήταν ίσως η πιο πολυχρησιμοποιημένη έκφραση εκείνες τις ημέρες στα τηλεοπτικά κανάλια, αφού την χρησιμοποιούσαν ο ένας μετά τον άλλο, συγγενείς, γείτονες και γνωστοί των συλληφθέντων της 17Ν.

Από τα ίδια σύννεφα έπεσαν και οι κάτοικοι της Γιαννιτσούς…

Ο κύριος Ταξιάρχης που συναντάμε κάνοντας βόλτα στην άδεια πλατεία της Παλαιάς Γιαννιτσούς, μας προσκαλεί στο παλιό κλειστό πια ταβερνάκι του.

«Εδώ ήταν η Φτωχομάνα. Έτσι το λέγαμε το μαγαζί. Είχαμε πάρει το όνομα από μια μεγάλη αγορά της Θεσσαλονίκης» μας λέει, την ώρα που μας δείχνει με νοσταλγία, τη μαντεμένια ξυλόσομπα και  το τεράστιο ψυγείο του μπακάλικου-ταβέρνα, που λειτουργούσε μέχρι πριν λίγα χρόνια.

«Τον θυμάμαι τον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο. Δεν έρχονταν συχνά αλλά τιμούσε το πανηγύρι του χωριού. Έφτανε με μια μαύρη κούρσα και τρεις γυναίκες, όμορφες, εντυπωσιακές… Του άρεσαν τα ρεμπέτικα και τα τραγούδια του Καζαντζίδη. Πριν φύγει, ζητούσε από τα όργανα να παίξουν το Γεννήθηκες για την καταστροφή. Σηκώνονταν και το χόρευε λεβέντικα. Οι κυρίες που τον συνόδευαν του χτυπούσαν παλαμάκια. Κερνούσε την ορχήστρα λεφτά. Πολλά λεφτά…»

Το πέτρινο αρχοντικό και η οδός Γιωτόπουλου

Φτιαγμένο από ξακουστούς Ηπειρώτες μαστόρους, πραγματικούς καλλιτέχνες λαξευτές της πέτρας, το παλιό διώροφο αρχοντικό, στο κέντρο σχεδόν της Νέας Γιαννιτσούς, στέκει ακόμα και σήμερα όρθιο και επιβλητικό. Στην πρόσοψη του η μεταλλική μπλε ταμπέλα με τα ολόλευκα γράμματα.

Οδός Παρνασσού Γιωτόπουλου

Το παλιό πέτρινο αρχοντικό, ανήκει στην οικογένεια Γιωτόπουλου. Ο παππούς του Αλέξανδρου, ο Παρνασσός  Γιωτόπουλος, κατάγονταν από την Υπάτη. Διορίστηκε δάσκαλος στη Γιαννιτσού και η παρουσία του εκεί υπήρξε καταλυτική. Δάσκαλος με επιστημονική κατάρτιση, παιδαγωγική συγκρότηση, κοινωνική δραστηριότητα, αφοσίωση στο λειτούργημά του και αγάπη προς το παιδί. Σαν έναν άνθρωπο με σπινθηροβόλα μάτια,  περιποιημένο μουστάκι, ευλυγισία και την εικόνα ενός πετυχημένου διπλωμάτη, τον περιγράφει ο Βασίλης Ντρούκας , επίτιμος Λυκειάρχης και έγκριτος φιλόλογος στο Γυμνάσιο Αρρένων Λαμίας. Ήταν μια προσωπικότητα πολυτάλαντη και άξια σεβασμού. Θα μπορούσε να πει κανείς πως η προσφορά γι’ αυτόν ήταν στόχος ζωής και αυτοσκοπός.

Είναι ο άνθρωπός που πρωτοστάτησε να έλθει το νερό στο χωριό από τη Λαβανίτσα-Γούρα.

Παντρεύτηκε την Ευθυμία Κουσουλάκου, κοπέλα λεπτή, όμορφη, ευγενική, με πλούσιο εσωτερικό και ψυχικό κόσμο, με άψογη συμπεριφορά. Λένε πως ήταν μαθήτρια του και την ερωτεύθηκε. Την αγάπησε και μοιράστηκε τη ζωή του μαζί της.

Δημιούργησαν οικογένεια αξιοζήλευτη, τρία αγόρια και τρεις κόρες.

Η τελευταία ένοικος

Φωτογραφίζουμε και παρατηρούμε το παλιό αρχοντικό. Η φαντασία καλπάζει. Εικόνες από τις αρχές του 1900, τον πόλεμο του 1940, την μεταπολεμική εποχή μέχρι και την αλλαγή της χιλιετίας, σαν να ξεπηδούν από τα σπασμένα τζάμια στα μεγάλα του παράθυρα.

Ιστορίες των ενοίκων, χαρές και στεναχώριες, βεγγέρες και ένοχα μυστικά, όλα μαζί σαν να αναδύονται από μέσα από τις πέτρες του.

Ένα ζευγάρι που έφτασε πρόσφατα για να συντροφεύσει την μοναχική γιαγιά που κατοικεί δίπλα στο αρχοντικό, μας καλωσορίζει και θυμάται την Νίτσα, την οδοντίατρο, θεία του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου.

«Ήταν όμορφη και λυγερή λένε οι παλιοί. Την είδαν οι Γερμανοί και την έβαλαν στο μάτι. Την πήραν μαζί τους. Πέρασε μαύρες μέρες, βασανιστήρια πολλά. Θα μαυρίσει η ψυχή σου αν τα ακούσεις. Αλλά είχε δύναμη ψυχής.  Άντεξε. Όταν τελείωσε ο πόλεμος κατάφερε να πάει στην Αθήνα. Σπούδασε, δούλεψε σαν οδοντίατρος και κάποτε γύρισε πίσω στο χωριό, σε αυτό το πέτρινο σπίτι… Αγαπούσε πολύ τα παιδιά και δεν έχανε ευκαιρία να τα προσκαλέσει στην αυλή της να παίξουν… Χαρά που τους έδινε….»

Ο Μήτσος ο αναρχικός

Ο πρωτότοκος γιος του Παρνασσού, ο Δημήτρης Γιωτόπουλος, πατέρας του Αλέξανδρου σπούδασε χημικός και μεταφραστής. Ο Μήτσος ο μαρξιστής, ανέπτυξε σημαντική διεθνή κομμουνιστική δράση. «Ήταν το νούμερο 2 μετά τον Τρότσκι» μας λέει ο κ. Γιάννης, που συναντάμε στην πλατεία και μας ξεναγεί στο χωριό της Νέας Γιαννιτσούς. Ο ίδιος ο Τρότσκι μάλιστα τον χαρακτήρισε αναρχικό και ήρθαν κάποτε σε ρήξη. Πήρε μέρος στην Ισπανική επανάσταση. Κατέληξε ξανά στο χωριό μέχρι που έφυγε από τη ζωή. Μια ζωή γεμάτη δράση.

 «Κάψτε το χωριό να ζήσουν οι άνθρωποι»

Περπατώντας στα σοκάκια της Νέας Γιαννιτσούς, ο κ. Γιάννης μας δείχνει απομεινάρια από παλιά αρχοντόσπιτα. Λίγα ντουβάρια πέτρινα που απέμειναν μετά το σεισμό του ’80 μαρτυρούν κομμάτια της ιστορίας. Τότε με τους Γερμανούς η Γιαννιτσού είχε γίνει παρανάλωμα της φωτιάς. Ήταν άνοιξη. Απρίλης του ’42. Οι αντάρτες έχουν σκοτώσει 6 Γερμανούς στα Λουτρά Υπάτης και εκείνοι για αντίποινα τους φέρνουν στη Γιαννιτσού για να τους εκτελέσουν.

Ο τότε πρόεδρος μπαίνει μπροστά και λέει στον Αυστριακό Διοικητή «Καλύτερα κάψε το χωριό αλλά άσε ζωντανούς τους ανθρώπους….»

Έτσι και έγινε.

Ενδεικτικό της ακμής που έζησε στο παρελθόν η Γιαννιτσού, ήταν και το εργαστήριο μακαρονοποιϊας. Μια βιοτεχνία που παρασκεύαζε μακαρόνια σε ένα παλιό κτίριο που ακόμα υπάρχει.

Λίγο πιο κάτω συναντάμε κάτι που δεν έχουμε ξαναδεί τουλάχιστον στα μέρη μας. Ένα μελισσομάντρι! Τα μελισσομάντρια, προέρχονται από το Βυζάντιο. Χτισμένες με πέτρα και πηλό θυρίδες, όπου τοποθετούνταν οι κυψέλες…

Η αρχόντισσα εκκλησιά της Νέας Γιαννιτσούς

Οι Γιαννιτσώτες, βαθιά θρησκευόμενοι εκδηλώνουν την πίστη τους ανά τους αιώνες. Τα πολλά ξωκλήσια και τα εικονίσματα που υπάρχουν σε όλη την περιοχή, δεν αφήνουν καμία αμφιβολία. Όμως εκεί που αντιλαμβάνεσαι το μεγαλείο της πίστης των ανθρώπων του χωριού είναι ο μεγαλοπρεπής Ναός του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου.

Λιθόκτιστος από υλικά της περιοχής, Βυζαντινού ρυθμού σε σχήμα Βασιλικής. Το ύψος του ξεπερνά τα 7,5 μέτρα, ο τρούλος του τα 13 μέτρα και το επιβλητικό καμπαναριό του τα 15!

Λόγω των μέτρων για την πανδημία δεν μπορούμε να δούμε το εσωτερικό του και να θαυμάσουμε το ξακουστό τρισδιάστατο τέμπλο του φιλοτεχνημένο από ευρυτάνες ξυλογλύπτες του 1883. Περιεργαζόμαστε όμως τον βυζαντινό ρόδακα στην μπροστινή του όψη και το εντυπωσιακό ψηφιδωτό πάνω από τη χαμηλή του είσοδο..

Η βόλτα μας στην Νέα και την Παλαιά Γιαννιτσού σταματά με τη δύση του ήλιου, όταν πια δεν μπορούμε να αποτυπώσουμε στον φακό της φωτογραφικής μηχανής την ομορφιά και την πλούσια ιστορία αυτού του τόπου. Όμως δίνουμε υπόσχεση να ξαναβρεθούμε εκεί την άνοιξη, για όσα δεν προλάβαμε να δούμε και να μάθουμε.

Αλλά και για να πιούμε καφέ με την κυρία Δήμητρα, που βγήκε να μας προϋπαντήσει και να μας προσκαλέσει αλλά μας βρήκε βιαστικούς. Ίσα που πρόλαβε να μας πει ότι έχει επιθυμήσει τα παιδιά της, τους συγγενείς που δεν μπορούν να πάνε στο χωριό αν δεν τελειώσει η καραντίνα και πόσο δύσκολο είναι για τους μοναχικούς ανθρώπους να μην υπάρχει συγκοινωνία για να εξυπηρετηθούν και αναγκάζονται να κατεβαίνουν στη Μακρακώμη με ταξί, αποχαιρετώντας σε κάθε δρομολόγιο ένα μεγάλο μέρος της σύνταξης…

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΤΟΥ LAMIANOW.GR για τη Νέα και την Παλαιά Γιαννιτσού 

*Η Γιαννιτσού (Παλαιά και Νέα)  είναι ημιορεινός οικισμός της δυτικής Φθιώτιδας. Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νομού Φθιώτιδας , βόρεια της Μακρακώμης και 36 χλμ βορειοδυτικά της Λαμίας. Υπάγεται διοικητικά στο Δήμο Μακρακώμης.

Είναι από τα πρώτα χωριά της περιοχής που κατάφερε με ίδια μέσα να κατασκευάσει σύστημα ύδρευσης κατά τον 20ό αιώνα, καθώς επίσης και σύστημα αποχέτευσης κατά τη Δεκαετία 1960. Τα δύο δίκτυα παραμένουν με ελάχιστες μεταλλάξεις ως σήμερα.

Κοντά στο χωριό βρισκόταν ο προεπαναστατικός οικισμός Λαβανίτσα.

Δείτε εικόνες από τη Νέα Γιαννιτσού

Δείτε εικόνες από την Παλαιά Γιαννιτσού