Φρένο σε κληρονομιές και πλειστηριασμούς αυθαιρέτων αν δεν είναι «καθαρά»

Εχει φουντώσει τις τελευταίες ημέρες η συζήτηση για το αν πρέπει ο κληρονόμος ενός αυθαιρέτου ή ο υπερθεματιστής, όταν πρόκειται για ακίνητο από πλειστηριασμό, να επιβαρύνεται με τις παρανομίες των προηγούμενων ιδιοκτητών.

Το νομοσχέδιο για τον έλεγχο και την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος, το οποίο βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση από την 1η Σεπτεμβρίου, προβλέπει, μεταξύ άλλων, απαγόρευση εμπράγματων δικαιοπραξιών σε ακίνητα με αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσης, καθώς και επισύναψη βεβαίωσης μηχανικού σε κάθε δήλωση αποδοχής κληρονομιάς ή κληροδοσίας και σε μεταγραφή στο κτηματολογικό γραφείο της κατακυρωτικής έκθεσης ακινήτου σε πλειστηριασμό. Η βεβαίωση μηχανικού ήταν ήδη υποχρεωτική για μεταβιβάσεις από την προηγούμενη ρύθμιση για τα αυθαίρετα (4178/13).

Πρόθεση του αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Γιάννη Τσιρώνη είναι να βάλει ένα τέλος στην αυθαίρετη δόμηση, καθώς πλέον για να αλλάξει χέρια ένα ακίνητο, με οποιαδήποτε διαδικασία, θα πρέπει να είναι «καθαρό».

Ωστόσο, συμβολαιογράφοι και πολίτες αντιδρούν, γεγονός που αποτυπώνεται και στα σχόλια επί της διαβούλευσης των συγκεκριμένων άρθρων. Μάλιστα, ο συμβολαιογράφος κ. Κωνσταντίνος Βλαχάκης θεωρεί ότι το ζήτημα έχει απαντηθεί από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (αριθμός γνωμοδότησης 633/97), το οποίο απαντώντας σε σχετικά ερωτήματα αναφέρει:

Σύμφωνα με όσα ορίζουν οι νέες ρυθμίσεις, στο εξής θα απαγορεύεται και θα είναι απολύτως άκυρη η μεταβίβαση ή η σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε ακίνητο στο οποίο έχει εκτελεστεί αυθαίρετη κατασκευή ή έχει εγκατασταθεί αυθαίρετη αλλαγή χρήσης. Στη συγκεκριμένη απαγόρευση εμπίπτει και η εισφορά ακινήτου σε εταιρεία. Εξαιρούνται τα ακίνητα στα οποία έχουν εκτελεστεί αυθαίρετες κατασκευές ή έχουν εγκατασταθεί αυθαίρετες χρήσεις:

Βεβαίωση μηχανικού

Απαραίτητη θα είναι η βεβαίωση μηχανικού επίσης σε κάθε δικαιοπραξία εν ζωή, περιλαμβανομένων και των δωρεών, καθώς και σε κάθε δήλωση αποδοχής κληρονομιάς ή κληροδοσίας. Επίσης θα πρέπει να κατατίθεται και στις αρμόδιες υπηρεσίες για τη χορήγηση αδειών ίδρυσης και λειτουργίας κάθε είδους επαγγελματικής δραστηριότητας και επαγγελματικής εγκατάστασης (εστιατόρια, καφετέριες, ξενοδοχεία, ξενώνες, εργοστάσια, εργαστήρια, πρατήρια καυσίμων κ.ά.). Για τη μεταγραφή της περίληψης της κατακυρωτικής έκθεσης ακινήτου σε πλειστηριασμό στο αρμόδιο κτηματολογικό γραφείο ή υποθηκοφυλακείο, εκτός από την υπεύθυνη δήλωση του υπερθεματιστή θα απαιτείται και βεβαίωση του μηχανικού, άλλως δεν θα γίνεται η καταχώριση.

Το περιεχόμενο της δήλωσης του ιδιοκτήτη και της βεβαίωσης του μηχανικού θα καθοριστεί με κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ), η οποία μπορεί να προβλέπει ότι τα δύο έγγραφα θα αντικαθίστανται με το πιστοποιητικό που θα εκδίδεται από την «Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου», όταν και αν η υπηρεσία λειτουργήσει. Η ηλεκτρονική ταυτότητα, η οποία θα «ακολουθούσε» κάθε κτίριο σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, είχε θεσπιστεί για πρώτη φορά στον νόμο 3843/10 από την τότε υπουργό Περιβάλλοντος κυρία Τίνα Μπιρμπίλη. Τον Μάρτιο του 2014 ο τότε αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ. Σταύρος Καλαφάτηςείχε προωθήσει το σχετικό προεδρικό διάταγμα για έλεγχο στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Εκτοτε κανείς δεν ξανάκουσε για το μητρώο των ακινήτων μέχρι που η ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου εμφανίστηκε και πάλι στο προσκήνιο στο νέο σχέδιο νόμου που έχει τεθεί σε διαβούλευση.

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) χαρακτηρίζει νέο «χαράτσι» στα ακίνητα τις βεβαιώσεις μηχανικού που θα απαιτούνται πλέον για τις κληρονομιές και για τα κτίρια που αποκτούνται από πλειστηριασμό, καθώς και την αμοιβή των μηχανικών για την ταυτότητα κτιρίου.

Ωστόσο, κύκλοι του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) χαρακτηρίζουν υπερβολικές τις σφοδρές αντιδράσεις που έχουν ξεσπάσει. Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά στο «Βήμα» ενεργό μέλος του ΤΕΕ, το πρόβλημα δεν είναι η υποχρεωτική βεβαίωση μηχανικού, αλλά ότι πλέον θα είναι υποχρεωτική η νομιμοποίηση οποιουδήποτε αυθαίρετου χώρου ή χρήσης υπάρχει σε ένα ακίνητο.

Όσο για τα ποσά που έχουν ακουστεί, η ίδια πηγή θεωρεί ότι δεν αντιστοιχούν στην πραγματικότητα, καθώς για ένα μέσο ακίνητο περίπου 100 τ.μ. η έκδοση βεβαίωσης για μεταβίβαση κυμαίνεται στα 100-150 ευρώ, ενώ για την έκδοση ηλεκτρονικής ταυτότητας υπολογίζεται στα 200 ευρώ. Οσο για το ενεργειακό πιστοποιητικό, η έκδοσή του είναι υποχρεωτική εδώ και ορισμένα χρόνια, καθώς αποτελεί εφαρμογή κοινοτικής οδηγίας και εφαρμόζεται σε όλα τα ακίνητα εντός ΕΕ.