Δεύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε αριθμό κρουσμάτων ιού του Δυτικού Νείλου είναι η Ελλάδα, σύμφωνα με τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας.
Η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας προειδοποιεί δε ότι αναμένεται εμφάνιση και άλλων κρουσμάτων της λοίμωξης, σε γνωστές και σε νέες περιοχές, κατά το προσεχές διάστημα.
Όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Λοιμώξεων (ECDC), έως τις 3 Αυγούστου, έχουν συνολικά καταγραφεί 111 κρούσματα της νόσου σε χώρες της ΕΕ, με 51 κρούσματα και δύο θανάτους στην Ιταλία , 43 κρούσματα στην Ελλάδα, δέκα κρούσματα στην Ουγγαρία και επτά στη Ρουμανία, ενώ 70 κρούσματα έχουν καταγραφεί ήδη και στη Σερβία, η οποία μετρά τέσσερις θανάτους.
Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται στους ανθρώπους κυρίως με το τσίμπημα μολυσμένων κουνουπιών. Τα κουνούπια μολύνονται από μολυσμένα πτηνά, τα οποία αποτελούν την κύρια φυσική δεξαμενή (reservoir) του ιού. Ο ιός του Δυτικού Νείλου εισάγεται σε μία περιοχή με μολυσμένα άγρια μεταναστευτικά πτηνά, και στη συνέχεια μεταδίδεται στα κουνούπια της περιοχής, και σε τοπικούς πληθυσμούς -κυρίως άγριων- πτηνών. Από τα μολυσμένα κουνούπια μολύνονται οι άνθρωποι, οι οποίοι δεν μεταδίδουν περαιτέρω τον ιό σε άλλα κουνούπια. Ως πιο σημαντικοί διαβιβαστές του ιού θεωρούνται τα κουνούπια του γένους Culex (δηλαδή τα «κοινά» κουνούπια), που υπάρχουν παντού, σε αστικό και αγροτικό περιβάλλον.
Το 75-80% των ατόμων που μολύνονται δεν εκδηλώνουν καθόλου συμπτώματα, περίπου 20-25% εμφανίζουν ήπια αυτοπεριοριζόμενη ιογενή νόσο, και λιγότερο από 1% των ατόμων που μολύνονται εμφανίζουν πιο σοβαρή νόσο, εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα. Με πιο σοβαρή νόσηση κινδυνεύουν κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα. Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία ή εμβόλιο για τον ιό για ανθρώπους.
Τα μέτρα πρόληψης
Στην Ελλάδα κρούσματα λοίμωξης από τον ιό έχουν καταγραφεί τα έτη 2010-2014 και 2017-2018, κατά τους θερινούς μήνες, σε διάφορες περιοχές της χώρας μας, ενώ κυκλοφορία του ιού έχει καταγραφεί σε όλες σχεδόν τις Περιφέρειες, υποδηλώνοντας την εγκατάσταση του ιού σε διάφορες περιοχές (και) της χώρας μας.
Με στόχο τη μέγιστη δυνατή προσπάθεια για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού, η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας και το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. καλούν όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και το κοινό να λάβουν μέτρα πρόληψης και τονίζουν την ανάγκη εφαρμογής των παρακάτω συστάσεων:
Α. Προς το κοινό (όλους τους πολίτες, κατοίκους και επισκέπτες): Επισημαίνεται η ανάγκη σχολαστικής τήρησης των ατομικών μέτρων προστασίας από τα κουνούπια (φυλλάδιο, παρουσίαση), σε όλη την επικράτεια.
Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν (επιγραμματικά): κατάλληλα ρούχα που να καλύπτουν όσο γίνεται περισσότερο το σώμα, χρήση εγκεκριμένων εντομοαπωθητικών σώματος (κατά προτίμηση με δραστικές ουσίες με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα) και εγκεκριμένων εντομοαπωθητικών/ εντομοκτόνων χώρου, πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης, χρήση σιτών και κουνουπιέρων, χρήση κλιματισμού (ανεμιστήρων, air-condition), απομάκρυνση συλλογών στάσιμου νερού από τις αυλές και τα μπαλκόνια (κάλυψη ή αναποδογύρισμα περιεκτών/ δοχείων που συλλέγουν νερό ή ανανέωση του νερού τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα).
Το κοινό μπορεί να ενημερώνεται για την εμφάνιση κρουσμάτων σε ανθρώπους σε επίπεδο Δήμων από τις εβδομαδιαίες εκθέσεις επιδημιολογικής επιτήρησης που αναρτώνται στην ιστοσελίδα του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. (www.keelpno.gr) κάθε Πέμπτη. Επισημαίνεται εκ νέου ότι -λόγω της απρόβλεπτης επιδημιολογίας του ιού- τα μέτρα ατομικής προστασίας συνιστάται να λαμβάνονται τόσο στις προσβεβλημένες περιοχές, όσο και σε όλη την επικράτεια.
Ομάδες υψηλότερου κινδύνου για σοβαρή νόσηση (άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, άτομα με υποκείμενα νοσήματα) πρέπει να είναι ιδιαίτερα σχολαστικά στην αυστηρή τήρηση των μέτρων ατομικής προστασίας από τα κουνούπια.
Β. Προς τους επαγγελματίες υγείας: Επισημαίνεται η ανάγκη εγρήγορσης για την έγκαιρη διάγνωση περιστατικών, με έλεγχο των ύποπτων κρουσμάτων σύμφωνα με τις οδηγίες που έχει αποστείλει το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.
Γ. Προς τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης και αρχές δημόσιας υγείας: Επισημαίνεται η ανάγκη εγρήγορσης και ενεργοποίησης για την υλοποίηση και εντατικοποίηση δράσεων πρόληψης, που αποσκοπούν αφενός στη μείωση του τοπικού πληθυσμού των κουνουπιών (εντατικοποίηση έργων καταπολέμησης) και αφετέρου στην ενημέρωση του τοπικού πληθυσμού για τα μέτρα ατομικής προστασίας από τα κουνούπια.
Στις Περιφέρεις και Δήμους που έχουν ήδη εμφανισθεί κρούσματα, οι δράσεις αυτές συνιστάται άμεσα να εντατικοποιηθούν κατά προτεραιότητα στις ευρύτερες περιοχές πιθανής έκθεσης των διαγνωσθέντων ασθενών, με τη συνεργασία και το συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης, με την ενίσχυση των έργων εκτάκτως με κάθε τρόπο και την ανάδειξή τους σε θέμα ύψιστης και άμεσης προτεραιότητας.
Επιδημιολογικά δεδομένα
Ο ιός του Δυτικού Νείλου εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στην Αφρική και πλέον έχει παγκόσμια κατανομή, σε Αμερική, Ευρώπη, Ασία και Αυστραλία. Στην Ευρώπη, κυκλοφορία του ιού είχε καταγραφεί ήδη από τη δεκαετία του 1960, με την 1η μεγάλη επιδημία το 1996-1997 στη Ρουμανία. Έκτοτε, καταγράφονται κρούσματα σε διάφορες χώρες, κυρίως της κεντρικής και νότιας Ευρώπης, ενώ από το 2010 και μετά καταγράφονται εποχικές επιδημίες σε κάθε περίοδο μετάδοσης, καθιστώντας τον ιό μείζον θέμα δημόσιας υγείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η επιδημιολογία του ιού είναι σύνθετη και ως εκ τούτου θεωρείται σε παγκόσμιο επίπεδο απρόβλεπτη η κυκλοφορία του ιού και η γεωγραφική του κατανομή σε κάθε περίοδο μετάδοσης.
Ως παράγοντες που πιθανά συντέλεσαν στην πρώιμη έναρξη της περιόδου κυκλοφορίας του ιού στη νότιο-ανατολική Ευρώπη, σε σχέση με προηγούμενα έτη, θεωρούνται οι φετινές κλιματολογικές συνθήκες, με τις απροσδόκητα αυξημένες θερμοκρασίες του περιβάλλοντος κατά τους εαρινούς μήνες και τις αυξημένες βροχοπτώσεις στην αρχή του καλοκαιριού (πολύ πάνω από των προηγούμενων ετών).
