Άνεργοι, χαμηλόμισθοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, πολύτεκνοι, άτομα με αναπηρία ή ασθενείς που χρήζουν μηχανικής υποστήριξης, αποτελούν σήμερα τους δικαιούχους του κοινωνικού οικιακού τιμολογίου, το οποίο είναι σημαντικά χαμηλότερο έναντι του κανονικού τιμολογίου. Για αυτές τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες το κόστος ρεύματος είναι έως και 70% φθηνότερο έναντι του βασικού τιμολογίου που υπάρχει σήμερα στη ΔΕΗ.
Και όμως. Χιλιάδες νοικοκυριά που δοκιμάζονται από την κρίση αδυνατούν να ανταπεξέλθουν σε αυτήν τη χαμηλή χρέωση και έχουν συσσωρεύσει χρέη έναντι της ΔΕΗ.
Το έντονο αυτό κοινωνικό πρόβλημα τέθηκε επί τάπητος κατά τη χθεσινή συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΔΕΗ, όπου και παρουσιάστηκαν σοκαριστικά στοιχεία για την ενεργειακή φτώχεια, η οποία έχει εξελιχθεί σε μάστιγα και απειλεί εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά.
Ένας στους δύο
Συνολικά το κοινωνικό τιμολόγιο σήμερα απολαμβάνουν περίπου 700 χιλιάδες καταναλωτές. Με βάση τα στοιχεία σοκ της διεύθυνσης εμπορίας της ΔΕΗ, περίπου οι μισοί εξ αυτών, περίπου 340 χιλιάδες δικαιούχοι του ΚΟΤ εμφανίζουν υπερήμερους λογαριασμούς απέναντι στη ΔΕΗ.
Ποιο είναι το συνολικό ύψος των οφειλών; Μόνο από δικαιούχους του ΚΟΤ, οι οφειλές προς τη ΔΕΗ φτάνουν τα 350 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου 110 εκατ. ευρώ έχουν διακανονιστεί και τα υπόλοιπα 240 παραμένουν εκτός διακανονισμού.
Αξίζει να αναφερθεί ότι σήμερα υπάρχουν περίπου 7,5 εκατομμύρια μετρητές, δηλαδή οι δικαιούχοι του ΚΟΤ είναι κάτι λιγότερο από το 10% του συνόλου των καταναλωτών όλων των κατηγοριών (οικιακοί, εμπορικοί και βιομηχανικοί) και από αυτούς περίπου οι μισοί βρίσκονται σε αδυναμία να πληρώσουν την έστω και τη χαμηλή χρέωση του κοινωνικού τιμολογίου.
Για παράδειγμα μια οικογένεια με άνεργους γονείς και εισόδημα μικρότερο από 12 χιλιάδες για κατανάλωση 800 κιλοβατώρες σε μονοφασική παροχή, καλείται να πληρώσει στο τετράμηνο 24,9 ευρώ (22,1 ευρώ χρέωση ενέργειας συν 2,77 πάγιο, χωρίς τις υπόλοιπες χρεώσεις, τέλη και φόρους όπως δίκτυο, ΕΤΜΕΑΡ, ΕΡΤ, δημοτικά τέλη, ΦΠΑ κλπ). Εάν το ίδιο νοικοκυριό δεν ήταν στο ΚΟΤ θα πλήρωνε 77,2 ευρώ.
Εντούτοις παρά το γεγονός ότι το κόστος είναι σημαντικά μειωμένο, σχεδόν ένας στους δύο από τους 700 χιλιάδες δικαιούχους του ΚΟΤ αδυνατεί να πληρώσει το λογαριασμό του.
Δεν κόβεται το ρεύμα
Πρέπει να τονιστεί ότι μεταξύ των δικαιούχων του ΚΟΤ έχουν παρεισφρήσει και κάποιοι στρατηγικοί κακοπληρωτές. Θυμίζουμε ότι πρόσφατα αποκαλύφθηκαν από τη ΔΕΗ συγκεκριμένες περιπτώσεις με δικαιούχους του ΚΟΤ που απολάμβαναν μειωμένη χρέωση για την ηλεκτροδότηση πολυτελών βιλών με πισίνες κλπ. Επίσης μεταξύ των δικαιούχων εικάζεται – δεν υπάρχει κάποιος έλεγχος ή άλλη ποιοτική ανάλυση – ότι υπάρχει ένα υπολογίσιμο μερίδιο στρατηγικών κακοπληρωτών.
Άλλωστε με ελάχιστες εξαιρέσεις, το ρεύμα για τους δικαιούχους του ΚΟΤ δεν κόβεται. Και αυτό διότι υπάρχει σε ισχύ απόφαση του ΔΣ από το 2013 που έχει παγώσει τις αποκοπές στους δικαιούχους του ΚΟΤ. Εντούτοις σε ορισμένες περιπτώσεις που διαπιστώνονται καραμπινάτες παραβάσεις, όπως συνέβη πρόσφατα με τις βίλες με μεγάλες καταναλώσεις τότε προχωρούν κανονικά οι διαδικασίες αποκοπής, αν και συχνά παρατηρούνται περίεργα φαινόμενα επανασυνδέσεων.
Ωστόσο ο τεράστιος αριθμός των δικαιούχων του ΚΟΤ που καθυστερούν να πληρώσουν το λογαριασμό ρεύματος (340 χιλιάδες από τους 700 χιλιάδες δικαιούχους) δείχνει ότι έχουμε να κάνουμε με ευρύτατο κοινωνικό φαινόμενο, καθώς ένα σημαντικό τμήμα της ελληνικής κοινωνίας βρίσκεται στα όρια της εξαθλίωσης και αντιμετωπίζει – μεταξύ άλλων – τεράστιο πρόβλημα ενεργειακής φτώχειας.
Μάλιστα να σημειωθεί ότι με βάση τους όρους του ΚΟΤ εάν κάποιος καταναλωτής υπερβεί ένα τετράμηνο το όριο της κατανάλωσης για την κατηγορία που υπάγεται, τότε χάνει τη φθηνή χρέωση και πληρώνει ακριβότερες χρεώσεις για την επιπλέον κατανάλωση
Έρχονται αλλαγές
Όπως έχει προαναγγείλει το υπουργείο ενέργειας, το κοινωνικό τιμολόγιο θα αλλάξει και θα προβλέπει ακόμη μεγαλύτερες εκπτώσεις που θα φτάνουν το 80%, ωστόσο τα κριτήρια υπαγωγής θα γίνουν ακόμη πιο αυστηρά και θα λαμβάνεται υπόψη το σύνολο της περιουσίας του δικαιούχου.
Επίσης να σημειωθεί ότι η ΔΕΗ βρίσκεται σε διαδικασία να προσλάβει και επισήμως το σύμβουλο για τη μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Η κοινοπραξία των εξειδικευμένων εταιρειών που θα αναλάβει το έργο, πρόκειται μεταξύ άλλων να λειτουργήσει και ως εισπρακτική. Ακόμη δεν είναι σαφές, το τι μέλλει γενέσθαι με τις οφειλές των δικαιούχων του ΚΟΤ, που αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι των ανεξόφλητων οφειλών της ΔΕΗ, συνολικού ύψους 2,5 δισ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση ο σύμβουλος λογικά θα κληθεί να εντοπίσει και να διαχωρίσει ακόμη και στο ΚΟΤ τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Το ερώτημα είναι με ποιο τρόπο θα προστατευτούν οι χιλιάδες δικαιούχοι του κοινωνικού τιμολογίου που βρίσκονται σε πραγματική αδυναμία.
Σήμερα υπάρχουν 6 κατηγορίες δικαιούχων κοινωνικού τιμολογίου:
1. Άτομα με δηλωμένο εισόδημα μικρότερο από 12 χιλιάδες ευρώ (αυξημένο κατά 3 χιλιάδες για κάθε παιδί, έως δύο παιδιά)
2. Γονείς με 3 τέκνα και δηλωμένο εισόδημα μικρότερο από 23.500 ευρώ
3. Άνεργοι για τουλάχιστον 6 μήνες το προηγούμενο έτος με εκκαθαρισμένο εισόδημα το προηγούμενο έτος έως 12 χιλιάδες ευρώ (αυξημένο κατά 3 χιλιάδες για κάθε παιδί έως δύο παιδιά, χωρίς να περιλαμβάνεται τυχόν εισόδημα πριν την ανεργία)
4. Άτομα με αναπηρία 67% ή οικογένειες με προστατευόμενα μέλη με αναπηρία 67% και ετήσιο εισόδημα έως 23500 ευρώ
5. Άτομα που χρήζουν μηχανικής υποστήριξης για να ζήσουν με εισόδημα μικρότερο από 30 χιλιάδες ευρώ
6. Άνεργοι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ για τουλάχιστον 3 μήνες με συνολικό εισόδημα μικρότερο από 12 χιλιάδες (αυξημένο κατά 3 χιλιάδες για κάθε παιδί, έως δύο παιδιά και χωρίς να περιλαμβάνεται τυχόν εισόδημα πριν την ανεργία)
Για όλες τις κατηγορίες οι χρεώσεις είναι κλιμακωτές με τις χαμηλότερες τιμές να προβλέπονται για καταναλώσεις έως 800 κιλοβατώρες, η δεύτερη κλίμακα είναι 800 έως 1500 κιλοβατώρες, ενώ πάνω από τις 1500 κιλοβατώρες ισχύουν κανονικές τιμές με εξαίρεση τα άτομα που χρήζουν μηχανικής υποστήριξης που έχουν ειδικό τιμολόγιο μέχρι τις 2000 κιλοβατώρες.
Η χρέωση για το ΚΟΤ ξεκινά ανάλογα με την κατηγορία και την παροχή από τα 0,02772 ευρώ ανά κιλοβατώρα και φτάνει τα 0,04046 ευρώ ανά κιλοβατώρα όταν το κανονικό τιμολόγιο της ΔΕΗ είναι στα 0,0946 ευρώ ανά κιλοβατώρα μέχρι 2000 κιλοβατώρες και στα 0,10252 ευρώ ανά κιλοβατώρα για πάνω από 2000 κιλοβατώρες. Δηλαδή η διαφορά μεταξύ του ΚΟΤ και του κανονικού τιμολογίου σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνει έως και το 70%.
