Αλτσχάιμερ, άνοια και γνωστική εξασθένηση: Πώς γίνεται το τεστ με το ζωγραφισμένο ρολόι
Ο γιατρός (συχνά ψυχολόγος, ψυχίατρος, ή κοινωνικός λειτουργός) δίνει στον εξεταζόμενο ένα κομμάτι χαρτί με έναν προκαθορισμένο κύκλο πάνω του και του ζητά να σχεδιάσει τους αριθμούς στο ρολόι. Στη συνέχεια του λέει να ζωγραφίσει τους δείκτες του ρολογιού ώστε αυτοί να υποδεικνύουν κάποια συγκεκριμένη ώρα. Εδώ ο κάθε ψυχίατρος μπορεί να ζητήσει όποια ώρα επιθυμεί, αλλά επιλέγουν να ζητήσουν από τον εξεταζόμενο να ζωγραφίσει τους δείκτες του ρολογιού στα 10 λεπτά μετά τις 11.
Μια άλλη μέθοδος είναι να δώσουμε απλά στον εξεταζόμενο ένα κενό κομμάτι χαρτί και να ζητήσουμε από τον ίδιο να σχεδιάσει ένα ρολόι που να δείχνει την εν λόγω ώρα. Κάποιοι ψυχίατροι σκοπίμως παραλείπουν τη λέξη «δείκτες» στις οδηγίες τους για να αποφύγουν να δώσουν στον εξεταζόμενο κάποιο στοιχείο για το τι πρέπει να συμπεριληφθεί στο σχέδιο.
Τα κρίσιμα λάθη ενός εξεταζόμενου στο τεστ με το ζωγραφισμένο ρολόι
Πρόσθετη έρευνα προσδιόρισε έξι χαρακτηριστικά σε αυτό το τεστ, που ήταν σημαντικά για την επιτυχή αναγνώριση συμπτωμάτων από Αλτσχάιμερ ή/και τυχόν γνωστική εξασθένηση. Αυτά περιλαμβάνουν:
— Λάθος αποτύπωση της ώρας
— Απουσία δεικτών στο ζωγραφισμένο ρολόι
— Απουσία αναγραφόμενων αριθμών (ωρών) στο ρολόι
— Αλλαγή θέσεων στις θέσεις των αναγραφόμενων αριθμών (ωρών)
— Επανάληψη ίδιων αριθμών (ωρών) στο ρολόι
— Άρνηση να ζωγραφίσει το ρολόι και να αποτυπώσει την ώρα που του ζητήθηκε
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτά τα έξι σφάλματα ήταν προγνωστικά για τον εντοπισμό του Αλτσχάιμερ ή της άνοιας με βάση το τεστ του ρολογιού.
Τεστ με το ζωγραφισμένο ρολόι: Αποτελεσματικό στον εντοπισμό προβλημάτων εκτελεστικών λειτουργιών
Μια άλλη πολύ χρήσιμη πτυχή αυτού του τεστ, όπως δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό Canadian Medical Journal Journal, είναι ότι μπορεί να ανιχνεύσει προβλήματα στην εκτελεστική λειτουργία. Αυτή μπορεί να υποβαθμιστεί στην σημασία της πριν εμφανιστούν οποιαδήποτε προβλήματα μνήμης και η έγκαιρη αναγνώρισή της επιτρέπει την έγκαιρη θεραπεία.
Για παράδειγμα, ένα άτομο μπορεί να έχει καλά αποτελέσματα σε άλλα τεστ για Αλτσχάιμερ και άνοια, πράγμα που θα έδειχνε ότι η μνήμη του είναι ακόμα άθικτη, η γλωσσικές και υπολογιστικές του ικανότητες παραμένουν λειτουργικές και ο προσανατολισμός του παραμένει αρκετά φυσιολογικός. Μπορεί, ωστόσο, να παρατηρήσετε ότι οι αποφάσεις του δεν είναι πάντα κατάλληλες. Μπορεί να είναι σε θέση να ντυθεί, αλλά δεν είναι σε θέση να καθορίσει ότι θα πρέπει να φορέσει ένα ζεστό παλτό έξω εάν είναι κρύο έξω.
Συχνά, τα μέλη της οικογένειας είναι τα πρώτα που υποπτεύονται μια γνωστική δυσλειτουργία, επειδή θα δουν αυτά τα στοιχεία κακής εκτελεστικής λειτουργίας. Το τεστ με το ζωγραφισμένο ρολόι είναι ένας τρόπος να εντοπιστούν τα άτομα που μπορεί να βιώνουν τέτοια πρώιμα σημάδια Αλτσχάιμερ ή άνοιας, όπως η μειωμένη εκτελεστική λειτουργία, αλλά μπορεί να μην εμφανίζουν ακόμα διαταραχές στη μνήμη.
Γιατί αυτό θα ήταν χρήσιμο; Τα φάρμακα που είναι σήμερα διαθέσιμα για τη θεραπεία του Αλτσχάιμερ είναι γενικά πιο αποτελεσματικά όσο πιο έγκαιρα χορηγηθούν στην εξέλιξη της νόσου. Φαίνεται ότι μπορεί να διατηρήσουν την τρέχουσα λειτουργία για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Έτσι, αν μπορούμε να εντοπίσουμε την άνοια σε πρώιμα στάδια, μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε νωρίτερα και ελπίζουμε να επεκτείνουμε το χρονικό διάστημα που το άτομο λειτουργεί καλά.
Πόσο ακριβές είναι το τεστ με το ζωγραφισμένο ρολόι στην ανίχνευση της νόσου του Αλτσχάιμερ ή άλλης μορφής άνοιας;
Αρκετές ερευνητικές μελέτες δείχνουν ότι αυτό το τεστ είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για την εξέταση της γνωστικής εξασθένησης. Τα αποτελέσματά του συσχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με άλλες εξετάσεις διανοητικής κατάστασης και με πραγματικά στοιχεία γνωστικής εξασθένησης. Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, φαίνεται να έχει την ικανότητα να ανιχνεύει προβλήματα με την εκτελεστική λειτουργία που ενδέχεται να μην εντοπιστούν από άλλες εξετάσεις.
Ωστόσο, αν και το τεστ με το ζωγραφισμένο ρολόι είναι γενικά αρκετά αποτελεσματικό για τον εντοπισμό γνωστικών προβλημάτων, δεν υπάρχει συναίνεση στην ερευνητική κοινότητα ότι μπορεί να αναγνωρίσει με συνέπεια την ήπια γνωστική εξασθένηση ή να βοηθήσει στην διάκριση μεταξύ διαφορετικών μορφών άνοιας (όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ και η αγγειακή άνοια).
ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΝΕΤΕ ΤΟ ΤΕΣΤ με το ρολόι στο πλαίσιο του διαβόητου Mini-Cog Test
Το τεστ Mini-Cog (από τις λέξεις «mini cognitive», δηλαδή «μίνι γνωστικό» τεστ) είναι ένα τεστ διάρκειας 3 λεπτών για την ανίχνευση γνωστικής δυσλειτουργίας σε ηλικιωμένους ενήλικες. Το τεστ Mini-Cog χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό άσκησης μνήμης και του τεστ με το ζωγραφισμένο ρολόι. Μην διστάσετε να το παρουσιάσετε ως «παιχνίδι» ή ως «άσκηση» σε κάποιον δικό σας άνθρωπο, που υποπτεύεστε ότι μπορεί να πάσχει από γνωστική εξασθένηση.
Πρώτο στάδιο: Α’ φάση του τεστ μνήμης με λέξεις (1 λεπτό)
Πείτε προφορικά στον εξεταζόμενο 6 λέξεις και ζητήστε του να τις επαναλάβει μαζί σας (πχ μήλο, πιρούνι, ψωμί, ποδήλατο, νόμισμα, πετσέτα)
Δεύτερο στάδιο: Το τεστ με το ζωγραφισμένο ρολόι (1 λεπτό)
Τι να πείτε στον εξεταζόμενο: Μέσα σε αυτόν τον κύκλο ζωγράφισε την ώρα σε ένα ρολόι, ώστε αυτό να δείχνει «10 λεπτά μετά τις 11»
Τρίτο στάδιο: Β’ φάση του τεστ μνήμης με λέξεις (1 λεπτό)
Ζητήστε από τον εξεταζόμενο αν θυμάται να σας πει τουλάχιστον 3 από τις 6 λέξεις της α’ φάσης.
Αποτέλεσμα
— Αν ο εξεταζόμενος ανακαλέσει και τις 3 λέξεις, τότε μπορείτε να σταματήσετε το τεστ, διότι σημαίνει ότι ΔΕΝ πάσχει από γνωστική εξασθένηση
— Αν ο εξεταζόμενος ανακαλέσει 1-2 λέξεις, τότε κοιτάξτε το ρολόι που ζωγράφισε. Αν η ώρα, οι αριθμοί και οι δείκτες είναι όλα σωστά, τότε ΔΕΝ πάσχει από γνωστική εξασθένηση και ίσως υπάρχει κάποια άλλη αιτία για την αδύναμη μνήμη του.
–Αν ο εξεταζόμενος ανακαλέσει 1-2 λέξεις και ταυτόχρονα το ρολόι που ζωγράφισε δεν είναι σωστό, τότε είναι πιθανό να πάσχει από γνωστική εξασθένηση και πρέπει να τον δει εξειδικευμένος γιατρός.
