Kατά τη διάρκεια των αναστηλωτικών εργασιών στο Δεσποτικό, που συνεχίζονται για τελευταία ημέρα σήμερα, ένας σκελετός που αποκαλύφθηκε απασχόλησε τα μέλη της ομάδας.
Θαμμένος σε συνεσταλμένη στάση στο φυσικό έδαφος, εκεί όπου εδράζεται η θεμελίωση του ναού, όπως λέει ο ανασκαφέας Γιάννος Κουράγιος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, «πρόκειται μάλλον για εργάτη διότι θάφτηκε χωρίς κτερίσματα. Φαίνεται πως πέθανε κατά τη διάρκεια των εργασιών για τον βόρειο τοίχο το 550 π.Χ. και θάφτηκε σε εκείνο το σημείο».
Ο σκελετός έχει σταλεί για ανθρωπολογική εξέταση, όμως ο διευθυντής της ανασκαφής, η βοηθός του Κορνηλία Νταϊφά, ο αρχιτέκτονας Γουλιέλμος Ορεστίδης, οι τεχνίτες Βαγγέλης Χατζής, Γιαννούλης Σκαρής, Χρήστος Μπληγιάννος, Γιώργος Παλαμάρης, Ηλίας Σιψάς, οι μηχανικοί Εύα-Ελένη Τουμπακάρη (ΔΑΑΜ), Δημήτρης Εγγλέζος και Βασίλης Παπαβασιλείου ολοκλήρωσαν τις εργασίες για φέτος. Συμπληρώθηκαν όλοι οι στυλοβάτες του ναού και τα οκτώ κομμάτια, δύο νέα κατώφλια τοποθετήθηκαν στον ναό και στο τελετουργικό εστιατόριο δίπλα, δύο σπόνδυλοι, άρχισε να χτίζεται η παραστάδα, ένας ενδιάμεσος τοίχος για στατικούς λόγους όπως είχαν ζητήσει το ΚΑΣ και ο Μ. Κορρές.
Χθες το μεσημέρι σηκώθηκε, μέσα στους ανέμους και στο κρύο πάνω στο ακατοίκητο νησί, ο πρώτος κίονας του εστιατορίου μαζί με το κιονόκρανο κι όλο μαζί –περίπου 3 μ. ύψος– είναι εντυπωσιακό σαν το θαυμάζεις από μακριά.
Οσο για τους στυλοβάτες του ναού που δεν βρέθηκαν, ο κ. Κουράγιος πιστεύει πως «μάλλον τους έχουν πάρει οι Βενετσιάνοι για να χτίσουν το κάστρο τους στην Αντίπαρο». Γενικότερα, για τις απώλειες ευθύνονται λαοί της Μεσογείου, οι οποίοι τον μεσαίωνα κατά τις επιδρομές τους άρπαξαν αρχαία μέλη τα οποία μετέφεραν στα εργαστήριά τους. Μοιραία στην αναστήλωση χρησιμοποιείται αρκετό νέο υλικό.
Το Δεσποτικό όπως και η Αντίπαρος ήταν χιλιάδες χρόνια πριν ενωμένα με την Πάρο. Οπως είχε πει ο καθηγητής Μ. Κορρές σε συνεδρίαση του Αρχαιολογικού Συμβουλίου του οποίου είναι μέλος, μέσα σε δύο χιλιετίες το σύνολο έχει βυθιστεί κατά 6 μέτρα, με αποτέλεσμα η αρχική ενότητα να έχει χωριστεί σε τρία μέρη.
Θυμίζουμε πως οι ανασκαφές στο νησί έφεραν στο φως ιερό αρχαϊκών χρόνων, το μεγαλύτερο σε έκταση, μετά τη Δήλο.
Πάντως, τίποτε απ’ όλα αυτά δεν θα είχαμε μάθει εάν δεν υπήρχαν χορηγοί που υποστηρίζουν τις ανασκαφές και τις αναστηλώσεις. Φέτος, χρήματα έδωσαν και πάλι το Ιδρυμα Π.Α. Κανελλοπούλου, το υπουργείο Αιγαίου, ο Θανάσης και η Μαρίνα Μαρτίνου, καθώς και το Ιδρυμα Λεβέντη.
