Στον 19ο αιώνα έχουν… επιστρέψει οι κάτοικοι της Θεσσαλίας, μετά τις καταστροφικές πλημμύρες που έπληξαν την περιοχή στις αρχές Σεπτεμβρίου. Και σε αυτόν θα παραμείνουν, σε ό,τι αφορά τις συνθήκες ύδρευσης και αποχέτευσης, για τουλάχιστον άλλες έξι εβδομάδες, χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο ελπίζεται ότι θα αποκατασταθούν οι βλάβες των δικτύων και θα διασφαλιστεί η ποιότητα του νερού
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι πρόκειται για μία πολύ δύσκολη κατάσταση, με ανατροπές στην εξέλιξη και τη διαχείρισή της, και ζητούν από τους κατοίκους να συμμορφώνονται στις υγειονομικές οδηγίες, ώστε να αποφευχθούν εξάρσεις λοιμωδών νοσημάτων. Ήδη ξεδιπλώνεται ένα υγειονομικό σχέδιο αντιμετώπισης της κατάστασης, που από σήμερα περιλαμβάνει και εμβολιασμούς για τον τέτανο και την ηπατίτιδα Α.
Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό και περιβάλλονται από ύδατα μολυσμένα με ακαθαρσίες, λύματα, νεκρά ζώα. Τα δίκτυα αποχέτευσης και ύδρευσης είναι ανύπαρκτα ή πολύ περιορισμένης έκτασης και τα λύματα αναμιγνύονται με το πόσιμο νερό, μετατρέποντάς το σε βόμβα για τη δημόσια υγεία. Κάποιες λοιμώδεις ασθένειες, όπως οι γαστρεντερίτιδες έχουν κάνει ήδη την εμφάνισή τους και οι επιστήμονες εκφράζουν φόβους και για άλλες τις επόμενες εβδομάδες, όπως η λεπτοσπείρωση (μέχρι τώρα καταγράφονται ύποπτα κρούσματα αλλά δεν έχει επιβεβαιωθεί κανένα) και η λοίμωξη του ιού του Δυτικού Νείλου, τα παθογόνα των οποίων έχουν μεγαλύτερο χρόνο επώασης.
Από το Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων το οποίο λειτουργεί στη Λάρισα από το υπουργείο Υγείας και το Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Ιατρικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, υπό την αναπληρώτρια υπουργό Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, γίνεται επιδημιολογική και εντομολογική επιτήρηση.
Ο μέχρι τώρα απολογισμός – των πιο σοβαρών περιστατικών από τις χιλιάδες προσελεύσεις που έχουν καταγραφεί στις δομές υγείας της Θεσσαλίας- περιλαμβάνει 278 κρούσματα γαστρεντερίτιδας, με τα επιβεβαιωμένα παθογόνα που έχουν εντοπιστεί να είναι σαλμονέλα, εντεροπαθογόνο E.coli, ροταϊός και κλωστρίδιο.
Έχουν καταγραφεί και 308 κρούσματα του ανώτερου αναπνευστικού, με τις συγκεκριμένες λοιμώξεις να σχετίζονται με την πλημμύρα εμμέσως, λόγω του συγχρωτισμού των ανθρώπων σε εσωτερικούς χώρους.
Επίσης, πληθαίνουν τα δερματικά προβλήματα σε άτομα που έχουν εκτεθεί στο μολυσμένο νερό, με τους ειδικούς να προειδοποιούν για τον κίνδυνο επιμόλυνσης τραυμάτων από βακτήρια, όπως ο σταφυλόκοκκος και ο στρεπτόκοκκος καθώς και από μύκητες.
Ούτε πανικός ούτε εφησυχασμός
«Πρόκειται για μία μεγάλη μάχη. Όλες οι υπηρεσίες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και επιχειρούν. Με την επιτήρηση έχουμε όλη την εικόνα και μπορούμε να κάνουμε τα σωστά επιχειρησιακά βήματα. Ζητάμε από τους πολίτες να μην πανικοβάλλονται αλλά ούτε να εφησυχάζουν. Είναι σαφές πως δεν υπάρχει κανονικότητα, και γι αυτό τους ζητάμε να ακούνε τους ειδικούς, να ακολουθούν τις οδηγίες που δίδονται και να συνεργάζονται όταν χρειάζεται μαζί μας. Καταλαβαίνουμε το σοκ που βιώνουν και γι αυτό προσπαθούμε και με τις τηλεφωνικές γραμμές για τα θέματα δημόσιας υγείας και για την ψυχική υγεία να τους βοηθήσουμε» λέει στο ΘΕΜΑ, η κυρία Αγαπηδάκη.
Κομβικής σημασίας είναι η επαναφορά του δικτύου υδροδότησης και αποχέτευσης στην προτέρα κατάσταση, που σημαίνει ότι πρέπει να γίνει πρώτα αποστράγγιση των λιμναζόντων υδάτων, μετά αποκατάσταση δικτύων και τέλος χλωρίωση του πόσιμου νερού.
«Ο κίνδυνος θα αρχίσει να μειώνεται για τους κατοίκους της Θεσσαλίας όταν γίνει η αποστράγγιση των λιμνάζοντων υδάτων. Μέχρι τότε οι κάτοικοι δεν θα διαθέτουν αποχετευτικό δίκτυο και πόσιμο νερό, έχουν χάσει δηλαδή δύο από τις τρεις κατακτήσεις (το άλλο είναι η συντήρηση και η ασφάλεια των τροφίμων, που την έχασαν τις πρώτες ημέρες) του 19ου αιώνα που άλλαξαν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Είναι σαν να ζουν στο 1870. Μέχρι να αποκατασταθούν οι τεράστιες αυτές ζημιές έχουν γυρίσει πίσω 150 χρόνια» λέει στο ΘΕΜΑ, ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γκίκας Μαγιορκίνης.
Ο Θεσσαλικός κάμπος έχει μετατραπεί σε μία τεράστια υδάτινη χωματερή και σε νεκροταφείο ζώων. Από την περασμένη Πέμπτη έχει εντατικοποιηθεί ο ρυθμός συλλογής των χιλιάδων νεκρών ζώων, καθώς άνοιξε η πρόσβαση προς το ειδικό αποτεφρωτήριο στη Βέροια.
«Όλα τα λιμνάζοντα ύδατα είναι μολυσμένα από βιολογικά στοιχεία (λύματα από αποχετεύσεις και βόθρους), από τοξικά στοιχεία (απορρίμματα από εντομοκτόνα, λιπάσματα, πετρελαιοειδή) καθώς και από τους παθογόνους μικροοργανισμούς που άφησαν τα χιλιάδες νεκρά ζώα. Τα βιολογικά στοιχεία χρειάζονται περίπου 3 μήνες για να αποβληθούν από τον υδροφόρο ορίζοντα. Τα τοξικά είναι τα πλέον επικίνδυνα γιατί δεν διασπώνται εύκολα – αυτά αποτελούν και τον πιο σημαντικό κίνδυνο σε βάθος χρόνου. Τα νεκρά ζώα αφήνουν παθογόνους μικροοργανισμούς, αλλά είναι γνώριμα βακτήρια ή μικρόβια, τα οποία δεν προκαλούν τύφο ή χολέρα όπως λανθασμένα ακούγεται. Πρόκειται για ζώα που προορίζονταν για βρώση. Ο κίνδυνος που γεννούν τα νεκρά ζώα είναι να προσελκύσουν άλλα ζωντανά ζώα, όπως πχ τρωκτικά. Τα τελευταία ευθύνονται για τη λεπτοσπείρωση, ένα νόσημα που περιμένουμε να το δούμε τις επόμενες εβδομάδες. Σε αναμονή βρισκόμαστε επίσης και για τα κουνούπια, αλλά μόνο για τον ιό του Δυτικού Νείλου, όχι για την ελονοσία όπως διαδίδεται και είναι λάθος» αναφέρει ο κ. Μαγιορκίνης.
Οι δύο επόμενες απειλές
Η λεπτοσπείρωση (γνωστή ως πυρετός των αγρών και νόσος των ποντικών) είναι μία λοίμωξη που προκαλείται από το βακτήριο σπειροειδούς μορφής Spirochaetae. «Η μετάδοση γίνεται όταν ούρα ή ιστοί μολυσμένου ζώου έρθουν σε επαφή με βλεννογόνους (των οφθαλμών, της μύτης και του στόματος) ή με πληγές στο δέρμα ή έμμεσα μέσω έκθεσης σε μολυσμένο νερό ή μολυσμένη τροφή. Η κλινική εικόνα χαρακτηρίζεται από πυρετό, κεφαλαλγία, ρίγος, μυαλγίες, ένεση επιπεφυκότων και, λιγότερο συχνά, μηνιγγίτιδα, εξάνθημα, ίκτερο ή νεφρική ανεπάρκεια. Η λεπτοσπείρωση έχει χρόνο επώασης 7 έως 14 ημέρες, και στις περισσότερες περιπτώσεις έχει ήπια εικόνα» σημειώνει ο κ. Μαγιορκίνης, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι σχετικά συμπτώματα, ιδίως εμπύρετη γαστρεντερίτιδα, πρέπει να οδηγούν αμέσως στον γιατρό για διερεύνηση.
Σε ό,τι αφορά τον ιό του Δυτικού Νείλου η περιοχή βρισκόταν ήδη σε μολυσματικό κλοιό λόγω των κουνουπιών το προηγούμενο δίμηνο. Η λοίμωξη αυτή είναι ήπια σε γενικές γραμμές αλλά στην πιο σοβαρή μορφή της εκδηλώνεται με εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα και επιπλοκές του κεντρικού νευρικού συστήματος. Με τις πλημμύρες τα κουνούπια μειώθηκαν, αλλά αναμένονται νέοι πληθυσμοί. Την περασμένη εβδομάδα ξεκίνησε η ανίχνευση προνυμφών και γίνονται παρεμβάσεις, όπως ψεκασμοί, ώστε να μειωθεί η μολυσματικότητα των λιμνάζοντων υδάτων σε όλη την περιοχή. «Σε αντίστοιχες φυσικές καταστροφές στις ΗΠΑ τα κρούσματα του ιού του Δυτικού Νείλου είχαν διπλασιαστεί. Ωστόσο, σήμερα έχουμε γνώση και δυνατότητα για παρεμβάσεις» λέει ο καθηγητής, τονίζοντας πως η συμπεριφορά των κατοίκων στις επίμαχες περιοχές μπορεί να αλλάξει την έκβαση της κατάστασης, να αποτρέψει ή να μειώσει τον κίνδυνο.
ΦΩΤΟΓΡΑΦIΑ: EUROKINISSI
