Στη σημερινή συνάντηση που αφορούσε τις χώρες της ΕΕ από τις οποίες περνούν οι προσφυγικές ροές, καθώς και χώρες-μη μέλη της ΕΕ, που περνούν οι προσφυγικές ροές, απασχόλησαν μια σειρά από ζητήματα. Εξαρχής υπήρχαν τρεις παράλογες προτάσεις. Και οι τρεις απερρίφθησαν.
Η πρώτη παράλογη πρόταση ήταν αυτή που αφορούσε τη δημιουργία σχεδόν μιας ολόκληρης πόλης 50 χιλιάδων προσφύγων, η οποία θα ερχόταν συμπληρωματικά στις ήδη δεδομένες δεσμεύσεις και υποχρεώσεις της ελληνικής πλευράς, να δημιουργήσει 7 χιλιάδες θέσεις υποδοχής προσφύγων στα νησιά και άλλες 10 συν 10 χιλιάδες στην Αττική και στη Βόρεια Ελλάδα, προκειμένου να διεξάγεται η μετεγκατάσταση. Θέσεις οι οποίες δεν είναι μόνιμες, αλλά, θέσεις υποδοχής, οι πρώτες στα νησιά -τα λεγόμενα hotspots-, και θέσεις προσωρινής φιλοξενίας μέχρι να ξεκινήσει η διαδικασία της μετεγκατάστασης. Αυτή η ιδέα για ένα κέντρο 50 χιλιάδων προσφύγων απερρίφθη. Παραμένουμε στις αρχικές μας δεσμεύσεις: στη δέσμευση να ολοκληρώσουμε τα hotspots, τα κέντρα υποδοχής στα πέντε νησιά και να πραγματοποιήσουμε το συντομότερο δυνατόν και την υποχρέωσή μας για 10 συν 10 χιλιάδες θέσεις στην ηπειρωτική χώρα.
Αντί για μια κωμόπολη, πόλη 50 χιλιάδων προσφύγων, προτείναμε –και έγινε αποδεκτό- να προωθηθεί μελλοντικά και υπό προϋποθέσεις η διαδικασία της επιδότησης με άμεση χρηματοδότηση από την ΕΕ, ενοικίου για 20 χιλιάδες πρόσφυγες, πράγμα το οποίο θεωρούμε ότι θα είναι μια ουσιαστική συμβολή στην πραγματική οικονομία. Και ταυτόχρονα, θα εντάξει στον κοινωνικό ιστό πρόσφυγες, επαναλαμβάνω, και μάλιστα πρόσφυγες που κατά την άποψή μας μπορούν άμεσα να ενταχθούν, με υψηλή, δηλαδή, μόρφωση και δυνατότητα να ενταχθούν στον κοινωνικό ιστό. Μια ιδέα η οποία κατά την άποψή μας είναι αμοιβαία επωφελής, τόσο για την αντιμετώπιση του προβλήματος των προσφυγικών ροών, όσο και για την ελληνική πλευρά, που ούτως ή άλλως στο μέλλον θα συμμετέχει και αυτή, και η Ελλάδα, στη διαδικασία της μετεγκατάστασης.
Η δεύτερη παράλογη πρόταση η οποία απορρίφθηκε ήταν αυτή που αφορούσε τη δυνατότητα μιας χώρας, αν δεν συμφωνεί, να μην επιτρέπει τη διέλευση προσφύγων από μια άλλη χώρα. Όπως αντιλαμβάνεστε αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα, να σταματήσει η ροή και το βάρος να μετατοπίζεται από τη μια μετά την άλλη, ως ντόμινο, στις χώρες υποδοχής και κυρίως στην Ελλάδα. Αντ’ αυτού αποφασίστηκε η δυνατότητα, που και τώρα ισχύει, να ενημερώνεται για τον αριθμό των προσφυγικών ροών η χώρα που υποδέχεται τους πρόσφυγες, κάτι το οποίο ούτως ή άλλως η χώρα μας διεξάγει. Ενημερώνει, δηλαδή, και είναι σε πολύ στενή συνεργασία με τις γειτονικές χώρες.
Η τρίτη παράλογη πρόταση που απερρίφθη, ήταν αυτή που αφορούσε τη δυνατότητα να υπάρξει μια νέα επιχείρηση της Frontex στα βόρεια σύνορά μας, ώστε να ελέγχει και να αποτρέπει προσφυγικές ροές προς την ΠΓΔΜ, ή πιθανώς αργότερα την Αλβανία. Απερρίφθη αυτή η πρόταση, καθότι την μοναδική και αποκλειστική δικαιοδοσία για τον έλεγχο των βορείων συνόρων μας την έχει η χώρα μας, φυσικά σε συνεργασία με γειτονικές χώρες. Έτσι ο έλεγχος των ροών στα βόρεια σύνορα μας θα γίνεται αποκλειστικά από τις ελληνικές δυνάμεις και βεβαίως θα αυξήσουμε την ήδη υπάρχουσα συνεργασία μας με τις γειτονικές χώρες. Η μοναδική ανάμειξη της Frontex θα είναι μονάχα στη διαδικασία της ταυτοποίησης, αν υπάρχουν περιπτώσεις προσφύγων οι οποίοι δεν έχουν ήδη ταυτοποιηθεί στα κέντρα υποδοχής, στα νησιά ή στην ενδοχώρα. Κάτι το οποίο ευελπιστούμε να μην υπάρχει ως ενδεχόμενο, διότι γεγονός είναι ότι όλοι οι πρόσφυγες που έρχονται στα ελληνικά νησιά ζητούν να ταυτοποιηθούν. Δεν αρνούνται τη ταυτοποίηση.
Τέλος, νομίζω ότι συμπέρασμα όλων στην άτυπη αυτή συνάντηση ήταν ότι η Τουρκία παίζει τον βασικό ρόλο, το ρόλο-κλειδί στις εξελίξεις. Και η δυνατότητα μιας ουσιαστικής συνεννόησης με τη γείτονα χώρα είναι αυτή που θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ουσιαστικής μείωσης των προσφυγικών ροών από τη γείτονα χώρα. Ως εκ τούτου, ρίχνουμε όλο το βάρος στη δυνατότητα μιας ουσιαστικής συνεννόησης κι ενός ουσιαστικού ελέγχου των προσφυγικών ροών από τη γείτονα χώρα προς την Ελλάδα.
Θέλω να πω ότι υπήρξε κατανόηση, παρά τις μεμονωμένες ίσως παρεμβάσεις, ότι το πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί στις χώρες που αποτελούν το διάδρομο των προσφυγικών ροών. Δεν αντιμετωπίζεται το πρόβλημα με μέτρα στο διάδρομο, αλλά με μέτρα ουσιαστικά στην πόρτα, από όπου έρχονται οι προσφυγικές ροές. Με αυτή την έννοια θεωρώ ότι είναι κοινή πεποίθηση, ότι θα πρέπει να υπάρξει μια στενότερη συνεργασία, και βεβαίως ένας συντονισμός, και επιχειρησιακός ανάμεσα στην ελληνική ακτοφυλακή και στην τουρκική ακτοφυλακή. Ο καθένας όμως περιπολώντας στα χωρικά ύδατα τα οποία έχει την ευθύνη να ελέγχει. Η συνειδητοποίηση αυτή συν το γεγονός ότι θα υπάρξουν το επόμενο διάστημα πρωτοβουλίες από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τη γείτονα χώρα, για να υπάρξουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις, μας δίνει την ελπίδα και την προσδοκία ότι θα μπορέσουν να αντιμετωπιστούν ουσιαστικά οι προσφυγικές ροές και το μεγάλο αυτό πρόβλημα.
Έχω δηλώσει από την προηγούμενη συνάντηση, τη Σύνοδο Κορυφής, ότι η ΕΕ κινήθηκε με πάρα πολύ αργά βήματα. Μπορώ βεβαίως να πω ότι κινήθηκε με αργά βήματα αλλά προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο είναι ένα πρόβλημα το οποίο μας ξεπερνά. Αν δεν το αντιμετωπίσουμε συντονισμένα και αν δεν απομονώσουμε εκείνες τις φωνές στην ΕΕ αλλά και σε άλλες γειτονικές χώρες που θέλουν να πετάξουν την ευθύνη από πάνω τους και να τη μεταφέρουν στο διπλανό τους, τότε το πρόβλημα δεν θα λυθεί. Ή θα αποκτήσουμε όλοι μια ενιαία πολιτική, λογική αντιμετώπισης της κρίσης ή τότε η κρίση αυτή θα μας ξεπεράσει. Και θα αποκτήσει υπαρξιακά χαρακτηριστικά για την ίδια τη δομή και τη συνέχεια, την προοπτική της ΕΕ. Θέλω να πιστεύω ότι ολοένα και περισσότερο απομονώνονται αυτές οι αντιλήψεις και πρυτανεύει η κοινή λογική. Η λογική της αλληλεγγύης, του διαμερισμού της ευθύνης, της συνυπευθυνότητας και της κοινής δράσης. Με αυτή την έννοια, νομίζω ότι σήμερα έγινε ένα σημαντικό βήμα. Μένει να δούμε αν στην πράξη θα έχουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
