H τουρκική λίρα κατρακύλησε σήμερα σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο έναντι του δολαρίου καθώς ανακοινώθηκε μία ακόμη μείωση των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα, στο πλαίσιο του ριψοκίνδυνου νέου οικονομικού προγράμματος του προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η λίρα έχανε από το πρωί περισσότερο από 2,5%, περνώντας το 15 προς το δολάριο, απώλειες που επιταχύνθηκαν μετά την απόφαση του κεντρικού Τραπεζίτη Σαχάπ Καβτζίογλου. Πλέον διαπραγματεύεται στα 15,5 έναντι του δολαρίου, με απώλειες που ξεπερνούν το 5%.
Παρά την εκτίναξη του πληθωρισμού πάνω από το 21%, η κεντρική τράπεζα αναμένεται να μειώσει το βασικό επιτόκιό της κατά μία ποσοστιαία μονάδα στο 14% αργότερα σήμερα, σύμφωνα με έρευνα του Reuters.
«Γίνεται ένα πείραμα και ο Ερντογάν είναι υπεύθυνος για το πείραμα αυτό. Μειώνουν τα επιτόκια όσο μπορούν», δήλωσε οικονομολόγος της Istanbul Analytics.
Από τον Σεπτέμβριο, η κεντρική τράπεζα έχει μειώσει το βασικό επιτόκιο κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες στο 15% στο πλαίσιο του σχεδίου του Ερντογάν να δοθεί προτεραιότητα στις εξαγωγές και τον δανεισμό, παρά το ότι οικονομολόγοι και βουλευτές της αντιπολίτευσης έχουν επικρίνει την πολιτική αυτή ως απερίσκεπτη.
Επίσης, η κεντρική τράπεζα έχει παρέμβει τέσσερις φορές στην αγορά συναλλάγματος τις δύο τελευταίες εβδομάδες, πουλώντας δολάρια για να επιβραδύνει τις μεγάλες πωλήσεις του τουρκικού νομίσματος.
Δεδομένης της μεγάλης πτώσης της λίρας, οικονομολόγοι προβλέπουν ότι ο πληθωρισμός θα εκτοξευτεί σχεδόν στο 30% το επόμενο έτος λόγω κυρίως της αύξησης των τιμών των εισαγωγών και μετά την απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας (TCMB) να μειώσει εκ νέου τα επιτόκια, κατά 100 μονάδες βάσης, στο 14%, κατ’ επιταγήν του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Στο κείμενο που δημοσίευσε η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής τονίζεται ότι:
«Οι εξελίξεις στις συναλλαγματικές ισοτιμίες, οι αυξήσεις στις παγκόσμιες τιμές των τροφίμων και των γεωργικών εμπορευμάτων, παράγοντες από την πλευρά της προσφοράς, όπως οι διαταραχές στις διαδικασίες προσφοράς και οι εξελίξεις στη ζήτηση έχουν επιρροή στην άνοδο του πληθωρισμού που παρατηρήθηκε τον Νοέμβριο», επισημαίνοντας ότι οι δείκτες θα είναι σε στενή παρακολούθηση τους πρώτους μήνες του 2022.
«Η TCMB θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της με αποφασιστικότητα έως ότου εμφανιστούν ισχυροί δείκτες που υποδηλώνουν μόνιμη πτώση του πληθωρισμού και επιτευχθεί ο μεσοπρόθεσμος στόχος του 5%, σύμφωνα με τον κύριο στόχο της σταθερότητας των τιμών. Η σταθερότητα που θα επιτευχθεί στο γενικό επίπεδο των τιμών θα επηρεάσει θετικά τη μακροοικονομική σταθερότητα και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα μέσω της μείωσης των ασφαλίστρων κινδύνου χώρας, της συνέχισης της αντιστροφής του νομίσματος και της ανοδικής τάσης των συναλλαγματικών αποθεμάτων και της μόνιμης μείωσης του κόστους χρηματοδότησης», αναφέρεται στην ανακοίνωση της απόφασης.
Η τράπεζα μείωσε τα επιτόκια κατά 400 μονάδες στο 15% φέτος, με αποτέλεσμα η λίρα να χάσει πάνω από 51% της αξίας της έναντι του δολαρίου. Το νόμισμα είναι μακράν το νόμισμα των αναδυόμενων αγορών (EM) με τις χειρότερες επιδόσεις το 2021.
Η επανειλημμένη αλλαγή μελών της κεντρικής τράπεζας από τον Ερντογάν, μαζί με την παραίτηση του υπουργού Οικονομικών Λουτφί Ελβάν αυτόν τον μήνα, έχουν πλήξει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στις αγορές συναλλάγματος και χρέους της Τουρκίας, όπως γράφει το Reuters. Αυτό δεν σταμάτησε τον Ερντογάν, ο οποίος απέλυσε πριν λίγες ώρες δύο αναπληρωτές υπουργούς Οικονομικών.
«Ο Ερντογάν έχει εγκαταστήσει τους μαθητές του [σ.σ. ανθρώπους που ασπάζονται την οικονομική του θεωρία περί χαμηλών επιτοκίων] τόσο στην Κεντρική Τράπεζα όσο και στο Υπουργείο Οικονομικών και είναι αποφασισμένος να επιβάλει σταθερές μειώσεις στα επιτόκια και να αποφύγει την ύφεση ενόψει των εκλογών του 2023», γράφουν σε σημείωμα οι αναλυτές της TS Lombard.
Η μειωμένη αγοραστική δύναμη των Τούρκων θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε επιβράδυνση της οικονομίας ή ακόμα και σε ύφεση, λένε οι οικονομολόγοι.
«Η αγορά έχει προχωρήσει πέρα από το να δίνει σήματα. Κυριολεκτικά φωνάζει στην κυβέρνηση να μην συνεχίσει», δήλωσε ο Σελίμ Σαζάκ, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Μπίλκεντ της Άγκυρας, ο οποίος συμβουλεύει ένα τουρκικό κόμμα της αντιπολίτευσης.
Η αποδυνάμωση της λίρας πυροδοτεί τον πληθωρισμό, αυξάνοντας το κόστος εισαγωγής απαραίτητων αγαθών όπως φάρμακα, ορισμένα είδη διατροφής και φυσικό αέριο, που εκφράζονται σε δολάρια και ευρώ.
Τα επίσημα στοιχεία για τον Νοέμβριο έδειξαν ότι ο πληθωρισμός στην Τουρκία έφτασε στο 21,3% σε σχέση με ένα χρόνο πριν, αν και οι αναλυτές εκτιμούν ότι είναι πιθανότατα υψηλότερος.
Την ίδια ώρα, ο Τούρκος πρόεδρος ετοιμάζει αυξήσεις για να “χρυσώσει το χάπι” στους Τούρκους, καθώς ο κατώτατος μισθός στην Τουρκία ανέρχεται πλέον στα 186 δολάρια.
Μόλις τη Δευτέρα, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας παρενέβη στην αγορά, πουλώντας αποθέματα σε ξένο νόμισμα και αγοράζοντας λίρα, σε μια προσπάθεια να στηρίξει το νόμισμά της λόγω αυτού που έκρινε ως «ανθυγιεινούς σχηματισμούς τιμών στις συναλλαγματικές ισοτιμίες».
Η παρέμβαση έχει απασχολήσει τους επενδυτές, οι οποίοι εκτιμούν ότι η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας έχει περισσότερες υποχρεώσεις σε ξένο νόμισμα παρά περιουσιακά στοιχεία, δίνοντάς της μικρή δύναμη πυρός για να σταθεροποιήσει τη λίρα.
Όπως αναφέρει η Wall Street Journal, ο Χαλούκ Μπουρουμτζεκτσί, οικονομολόγος με έδρα την Κωνσταντινούπολη, εκτιμά ότι η συναλλαγματική θέση της κεντρικής τράπεζας έχει υποχωρήσει κατά 5,5 δισεκατομμύρια δολάρια αυτόν τον μήνα, κατά τη διάρκεια του οποίου εργάστηκε για τη σταθεροποίηση της λίρας.
Τουρκικές εταιρείες και τράπεζες έχουν σημαντικά χρέη σε ξένο νόμισμα, τα οποία γίνονται πιο δύσκολο να αποπληρωθούν καθώς η λίρα πέφτει κατακόρυφα. Η S&P Global Ratings άλλαξε την προοπτική της για την Τουρκία σε αρνητική από σταθερή την περασμένη εβδομάδα. Ο οίκος αξιολόγησης σημείωσε ότι οι πρόσφατες μειώσεις των επιτοκίων και η υποτίμηση της λίρας είναι πιθανό να τονώσουν περαιτέρω τον πληθωρισμό.
