Στις 14.12.2018 δημοσιεύτηκε το ΦΕΚ για την αναθεώρηση του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου (ΠΧΠ) Στερεάς. Με την αναθεώρηση η Ευρυτανία προτείνεται να χαρακτηριστεί ως “Περιφερειακό Πάρκο Ορεινής Αμιγούς Φύσης και Ορεινής Μεσογειακής Παραδοσιακής Κληρονομιάς”. Όταν έγινε αυτό, το θεωρήσαμε ως μια ευχάριστη είδηση και μια άκρως ενδιαφέρουσα εξέλιξη. Είμαστε δυόμισι χρόνια μετά και ενώ περιμέναμε τις ενέργειες της πολιτείας και της αυτοδιοίκησης για την άμεση προώθηση αυτού του χαρακτηρισμού, έχουμε μπροστά μας να αντιμετωπίσουμε την εγκατάσταση τεσσάρων νέων αιολικών σταθμών 25 ανεμογεννητριών, ύψους 180μ η κάθε μια, συνολικής ισχύος 114,2 MW, στο πιο παρθένο τμήμα της Ευρυτανίας, με το δεύτερο μεγαλύτερο σε μέγεθος ελατοδάσος στην Ελλάδα και την καλύτερη ποιότητα ελάτινου ξύλου.
Συγκεκριμένα το ΠΧΠ στο άρθρο 2 «Ένταξη της Στερεάς Ελλάδας στα ευρύτερα χωρικά σύνολα» αναφέρει:
Για την ενίσχυση της θέσης και του ρόλου της ΠΣΤΕ στο διεθνή και ευρωπαϊκό χώρο προωθούνται οι εξής στρατηγικοί στόχοι:…
«…καθώς και προώθηση πιλοτικού προγράμματος ανταλλαγής τεχνογνωσίας για τη λειτουργία πρότυπου Περιφερειακού Πάρκου Ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος για την ορεινή φύση, αντιπροσωπευτικής μεσογειακής παραδοσιακής κληρονομιάς της Ευρυτανίας» και
«- προώθηση ως Περιφερειακού Πάρκου Ορεινής Αμιγούς Φύσης και Ορεινής Μεσογειακής Παραδοσιακής Κληρονομιάς της Ευρυτανίας.»
Στο Άρθρο 12 του ΠΧΠ «Φυσική και πολιτιστική κληρονομιά και πόροι και κλιματική αλλαγή» το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Στερεάς αναφέρει:
«3.4 Περιφερειακό Πάρκο Ευρυτανίας
Οι περιοχές της Χωρικής Ενότητας της Ευρυτανίας συνθέτουν ένα υψηλής βιοποικιλότητας και σε πολύ καλή κατάσταση διατήρησης σύνολο οικοσυστημάτων μερικά ενταγμένο στο Δίκτυο NATURA 2000 και παρουσιάζουν εξαιρετική αραιοκατοίκηση. Λόγω αυτών των χαρακτηριστικών τους, προσφέρονται κατ’ εξοχήν σαν περιοχές οικοανάπτυξης και πρότυπης διαχείρισης με όρους προστασίας της φύσης και των τοπίων και παράλληλα ανάδειξης του περιβάλλοντος σε παράγοντα ολοκληρωμένης ήπιας ανάπτυξης και διατήρησης της πολιτισμικής κληρονομιάς των ορεινών χώρων της Ελλάδας. Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η υπαγωγή μετά από τη σχετική ειδική μελέτη, της Χωρικής Ενότητας της Ευρυτανίας στις διατάξεις του άρθ. 19 παρ. 3.2 του ν. 1650/1986 και ο χαρακτηρισμός της ως ≪Περιφερειακό Πάρκο≫. Στις προβλεπόμενες σε αυτό περιφερειακές ζώνες, που ορίζονται ως περιοχές οικοανάπτυξης, ενισχύεται με κίνητρα η άσκηση ήπιων και περιβαλλοντικά φιλικών ασχολιών και παραγωγικών δραστηριοτήτων, όπως η αναψυχή, ο τουρισμός φύσης, η ολοκληρωμένη ή βιολογική γεωργία, η βιολογική καλλιέργεια υδρόβιων οργανισμών, η περιβαλλοντική και πολιτιστική εκπαίδευση και η μεταποίηση τοπικών προϊόντων.»
Επίσης: «Το Σύμπλεγμα Ευρυτανικών Υψηλών Ορεινών Περιοχών προτείνεται ως κατ’ εξοχήν περιοχή φυσικού αποθέματος και τοπική ενότητα υψηλής αξίας. Προωθείται ο χαρακτηρισμός της σε Περιφερειακό Πάρκο, προκειμένου να γίνει αποτελεσματική η ≪έξυπνη≫ ανάπτυξη της ιδιαίτερης αυτής περιοχής (αραιοκατοίκηση) και να προστατευτεί το αξιόλογο φυσικό της περιβάλλον, μέσω της διατήρησης των παραδοσιακών και αγροτοδασικών δραστηριοτήτων και του συνδυασμού τους με την ανάπτυξη ήπιων δραστηριοτήτων αναψυχής και εναλλακτικών μορφών τουρισμού, ελκυστικής κατοίκησης για κύρια και παραθεριστική κατοικία, σε συνθήκες εξαιρετικά καθαρής ορεινής φύσης στα πλαίσια των νέων δυνατοτήτων του διαδικτύου και σύμφωνα με το προβλεπόμενο από το παρόν πρότυπο οικιστικής οργάνωσης.»
Σε άλλη παράγραφο αναφέρεται η προώθηση πιλοτικού προγράμματος ανταλλαγής τεχνογνωσίας για τη λειτουργία του Πάρκου, όπως επίσης η διερεύνηση της δυνατότητας και η προώθηση κηρύξεων παραδοσιακών οικισμών στη Χωρική Ενότητα Ευρυτανίας και στο προτεινόμενο Περιφερειακό Πάρκο.
Σε ό, τι αφορά δε στις ΑΠΕ το Π.Χ.Π. αναφέρει για τη Στερεά Ελλάδα:
- Περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ μέσω:
– σχεδιασμού του ενεργειακού μείγματος της Περιφέρειας με κατεύθυνση την αύξηση της παραγωγής ενέργειας από γεωθερμία και ΜΥΗΕ και ορθολογική ανάπτυξη Φωτοβολταϊκών και Αιολικών Πάρκων καθώς και την προώθηση των δυνατοτήτων αξιοποίησης της βιομάζας,
– εξειδίκευσης περιοχών ανά τεχνολογία σταθμών ΑΠΕ λαμβάνοντας υπόψη αφ’ ενός το σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και αφετέρου, την ευαισθησία των επιμέρους χώρων ως προς το περιβάλλον και την παραγωγική ταυτότητα.
- Διατήρηση των υπαρχουσών αναπτύξεων εγκαταστάσεων ΑΠΕ καθώς και ορθολογική ανάπτυξη νέων σταθμών πλησίον υφιστάμενων, δεδομένου ότι τα συνοδό έργα -που προϋποθέτουν σημαντικές παρεμβάσεις στο περιβάλλον (οδικά δίκτυα, ηλεκτρικά δίκτυα)- είναι ήδη κατασκευασμένα.
- Ανάπτυξη ΑΠΕ μέσω ΜΥΗΕ και της αξιοποίησης της βιομάζας με χρήση των ηπιότερων τεχνολογιών και εγκαταστάσεων στον ευαίσθητο οικολογικά και αναπτυξιακά ορεινό χώρο των υψηλών δασικών και αλπικών οικοσυστημάτων και των κατολισθαινουσών περιοχών τουςκαι ιδίως στην Π.Ε. Ευρυτανίαςλόγω παρουσίας όλων των ανωτέρω παραμέτρων.
- Προώθηση της ανάδρασης προς το Ε. Π. ΑΠΕτης έγκαιρης εξαίρεσηςσυνολικά της Π. Ε. Ευρυτανίας και τμημάτων των ορεινών όγκων Οίτης – Βαρδουσίων – Γκιώνας και Ελικώνα και τμημάτων της Εύβοιας από τις περιοχές ΠΑΠ του Ε. Π.
- Χωρικά εστιασμένο repowering μετά την πάροδο του χρόνου ζωής των εγκατεστημένων σταθμών ΑΠΕ.
- Προτείνεται η διαφοροποίηση των κατασκευών των συνοδών κυρίως έργων (οδοποιίες και έργα διασύνδεσης) προς ηπιότερες για το περιβάλλον και το τοπίο κατασκευές (π.χ. υπόγεια δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας).
- Κατά προτεραιότητα χωροθέτηση Αιολικών και Φωτοβολταϊκών Πάρκων στις περιοχές ανενεργών λατομείων ή εξορύξεων.
Λέγαμε τότε: «Ιδού πεδίον δόξης λαμπρό» για τους αυτοδιοικητικούς. Το ίδιο επαναλαμβάνουμε και τώρα αναμένοντας τις ενέργειες της Δημοτικής Αρχής Καρπενησίου και της Αντιπεριφέρειας Ευρυτανίας για τη Μελέτη του Περιφερειακού Πάρκου Ευρυτανίας και την προώθηση της σχετικής πρότασης του ΠΧΠ, αλλά και την ακύρωση των σχεδίων για νέους αιολικούς σταθμούς εφαρμόζοντας τις διατάξεις και το πνεύμα του ΠΧΠ Στερεάς.
Λαμία, 16.6.2021
* μέλος της Οικολογίας Αλληλεγγύης Στερεάς
