Του Παναγιώτη Ιακωβή / Είναι η Ιατρική, Επιστήμη; Μια δύσκολη ερώτηση

Δεν τελειώνει ο κατάλογος με τις επιτυχίες της Ιατρικής.

Και οι επιτυχίες αυτές συνδέονται με την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης των ανθρώπων που εύκολα πια φτάνει και ξεπερνάει τα 80 έτη στις ανεπτυγμένες χώρες.

Αυτές οι συγκλονιστικές επιτυχίες της Ιατρικής δεν θα ήταν δυνατόν να επιτευχθούν αν δεν ήταν Επιστήμη.

Αν δεν είχε στέρεα θεμέλια στην Πραγματικότητα, το Πείραμα, την παρατήρηση, την αντικειμενικότητα και τον διυποκειμενικό έλεγχο των απόψεών μας. Αν δεν είχαμε διπλές – τυφλές, πολυκεντρικές, peer reviewed μελέτες ελεγχόμενες με placebo. Δηλαδή μελέτες που κατά το ανθρωπίνως δυνατόν δεν επηρεάζεται το αποτέλεσμά τους από τις προσωπικές μας απόψεις και προτιμήσεις.

Τα σοβαρά Ιατρικά έντυπα, απαιτούν εδώ και χρόνια από τους Γιατρούς που δημοσιεύουν τις μελέτες τους να δηλώσουν τις πηγές χρηματοδότησής τους. Με όλα αυτά εξηγείται η σημαντική πρόοδος που έχει επιτελεστεί στην Ιατρική, αν και η ανθρώπινη φύση, ως ατελής που είναι, πάντα θα υπεισέρχεται στα αποτελέσματα των μελετών μας.

Ο αγώνας δεν σταματά. Δεν έχουν βρεθεί «μαγικές λύσεις» για τα πάντα, κι αυτός ο γοητευτικός ανηφορικός δρόμος της Επιστήμης, δεν θα τελειώσει ποτέ.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ,όμως, ότι ο Γιατρός οφείλει πρώτα να επιδεικνύει ανθρωπιά, ανοχή και υπομονή. Καλοσύνη και ευγένεια. Συμπόνια και πειθώ. Όχι μόνο «γνώσεις». Όσο δίκιο και να έχω σχετικά με τις στατιστικές του καπνίσματος, αν δεν πείσω τον ασθενή μου, δεν θα έχω πετύχει τίποτα.

Οι αριθμοί θα είναι κενό γράμμα για τον ασθενή μου αν δεν μπορέσω να του περάσω το μήνυμα. Όσο καλός Επιστήμονας και να είμαι, αν δεν δείξω ανοχή, κατανόηση και συμπόνια απέναντι στην άρρωστη γιαγιά απέναντί μου, δεν θα ακολουθήσει τις οδηγίες μου και θα πάνε χαμένοι οι τόσοι τόμοι βιβλίων που θα έχω διαβάσει για την πάθησή της. Ακόμα και σε επίπεδο μεγάλων πολυκεντρικών μελετών, οφείλουμε να ελέγχουμε την επαρκή ηθική θωράκισή τους, ώστε να μην έχουμε αποτελέσματα επηρεαζόμενα από τις δικές μας προτιμήσεις.

Ο Επιστήμονας, όταν θέλει να λέγεται έτσι, «ανοίγει τα πανιά του» στο άγνωστο όταν κάνει μια Ιατρική Μελέτη. Δεν έχει από πριν έτοιμη την απάντηση και πασχίζει να την δικαιολογήσει εκ των υστέρων με τερτίπια.

Φυσικά, λοιπόν, και η Ιατρική είναι Επιστήμη. Και μάλιστα αιχμής. Επιστήμη που δικαιολογεί απολύτως την ύπαρξή της, διότι έχει ως κέντρο της τον ίδιο τον άνθρωπο. Τον ανθρώπινο πόνο, την αγωνία, την αδυναμία. Κι από τη στιγμή που έχει ως σκοπό της τον άνθρωπο, παύει να είναι μόνο Επιστήμη. Έχει μια ισχυρότατη παράμετρο Τέχνης, αλλά πρώτα απ’όλα έχει Ανθρωπιά.

Ξεκινάει και τελειώνει με τον Άνθρωπο και απλώς χρησιμοποιεί τα πανίσχυρα νοητικά εργαλεία της Επιστήμης για να τον υπηρετεί.

Ας μη θεωρούμε, λοιπόν, οι Γιατροί τους εαυτούς μας, μόνο «Τεχνοκράτες». Πρώτα, οφείλουμε να ζούμε τον πόνο, την αγωνία και τις ανασφάλειες του ασθενούς μας.