Η Πορεία των Διαπραγματεύσεων για τα Στρατηγικά Σχέδια της ΚΑΠ 2023-2027. Οι Θέσεις και οι Διαφορές μεταξύ του Συμβουλίου Υπουργών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Του Κωνσταντίνου Μπαγινέτα
Γεωπόνος, Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής & Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, ΥπΑΑΤ
Στις 10 Νοεμβρίου 2020, ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τους τρεις κανονισμούς για τη μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής σε πλαίσιο ευρέος τριμερούς διαλόγου, σε συνέχεια και του Συμβιβασμού και της Γενικής Προσέγγισης που επιτεύχθηκε στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας του Οκτωβρίου.
Έκτοτε, πραγματοποιήθηκαν επτά τριμερείς διάλογοι αφιερωμένοι στον Κανονισμό για τα Στρατηγικά Σχέδια της ΚΑΠ (19 Νοεμβρίου, 1 και 17 Δεκεμβρίου 2020, καθώς και 22 Ιανουαρίου, 10 και 23 Φεβρουαρίου, και 11 Μαρτίου 2021).
Αυτοί οι τριμερείς διάλογοι που διεξήχθησαν μέχρι στιγμής επέτρεψαν στο Συμβούλιο Υπουργών και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να ευθυγραμμίσουν τις απόψεις τους σε διάφορα θέματα. Ωστόσο, θα χρειαστούν περαιτέρω εντατικές εργασίες για την επίτευξη συνολικής συμφωνίας σχετικά με το σύνολο του Κανονισμού των Στρατηγικών Σχεδίων της ΚΑΠ.
Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει αναλυτικά τα βασικά σημεία διαφοροποίησης μεταξύ του Συμβουλίου Υπουργών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τη μία μεριά και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από την άλλη.
| ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΥΠΟΥΡΓΩΝ – ΓΕΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ | ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ – ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ |
| ΟΡΙΣΜΟΙ | |
| Πραγματικός γεωργός: Προαιρετική εφαρμογή του ορισμού. Γεωργοί που λαμβάνουν άμεσες ενισχύσεις έως 5.000€ μπορούν να θεωρηθούν πραγματικοί γεωργοί. Λεπτομέρειες από τα κ-μ.
|
|
| Ενεργός γεωργός: Υποχρεωτική εφαρμογή του ορισμού από τα κ-μ και περισσότερα κριτήρια στη βασική πράξη, όπως χορήγηση στήριξης σε φυσικά ή νομικά που ασκούν τουλάχιστον ένα ελάχιστο επίπεδο γεωργικής δραστηριότητας και παρέχουν δημόσια αγαθά, χωρίς να αποκλείεται η στήριξη των γεωργών με πολλαπλές δραστηριότητες, ιδίως των γεωργών μερικής απασχόλησης, των γεωργών ημιεπιβίωσης και της γεωργίας υψηλής φυσικής αξίας. Επιπλέον, εφαρμογή αρνητικής λίστας. Ενεργοί γεωργοί όσοι λαμβάνουν έως 5.000€ άμεσες ενισχύσεις.
|
|
| Νέος γεωργός: Η εκπαίδευση/δεξιοτήτες θα αποφασίζεται από τα κ-μ ως απαραίτητη προϋπόθεση.
|
Νέος γεωργός: Υποχρεωτική η εκπαίδευση ή/και δεξιότητες. |
| Ορισμός για νέο-εισερχόμενους γεωργούς (άνω των 40 ετών): Πρόσωπα άνω των 40 ετών, με επαρκή επαγγελματικά προσόντα και ικανότητες ή με κατάλληλη εκπαίδευση. Θα είναι δικαιούχοι της ενίσχυσης για την πρώτη εγκατάσταση (αγροτική ανάπτυξη).
|
|
| Κοινωνική αιρεσιμότητα: Σύστημα ελέγχου και επιβολή διοικητικών κυρώσεων στους δικαιούχους που λαμβάνουν άμεσες ενισχύσεις και ετήσιες πριμοδοτήσεις άρθρων 65, 66 και 67, όταν δεν συμμορφώνονται με τις ισχύουσες συνθήκες εργασίας και απασχόλησης ή/και τις υποχρεώσεις του εργοδότη που απορρέουν από τις σχετικές συλλογικές συμβάσεις και το κοινωνικό και εργατικό δίκαιο σε εθνικό, ενωσιακό και διεθνές επίπεδο. | |
| ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ | |
| Μείωση των ενισχύσεων (capping & degressivity): Προαιρετική εφαρμογή της μείωσης της βασικής ενίσχυσης. Πριν από τη μείωση, δυνατότητα αφαίρεσης από τις άμεσες ενισχύσεις που θα χορηγηθούν σε έναν γεωργό, οι μισθοί που συνδέονται με μια γεωργική δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένων φόρων & των κοινωνικών εισφορών που σχετίζονται με την απασχόληση. | Μείωση των ενισχύσεων (capping & degressivity): Προαιρετική εφαρμογή αλλά για το σύνολο των άμεσων ενισχύσεων. Δυνατότητα αφαίρεσης μόνο του 50 % των μισθών που συνδέονται με γεωργική δραστηριότητα κλπ. Αν ένα κ-μ κατανείμει τουλάχιστον το 12% των άμεσων ενισχύσεων για την αναδιανεμητική ενίσχυση, μπορεί να μην εφαρμόσει τη μείωση των ενισχύσεων.
|
| Σύγκλιση της αξίας των δικαιωμάτων ενίσχυσης: Για το έτος ενίσχυσης 2026 το αργότερο, όλα τα δικαιώματα ενίσχυσης θα έχουν αξία τουλάχιστον 75% της σχεδιαζόμενης μέσης τιμής μονάδας. Τα κ-μ μπορούν να ορίσουν μέγιστη μείωση που δεν θα είναι μικρότερη από 30%. | Σύγκλιση της αξίας των δικαιωμάτων ενίσχυσης: Όλα τα Δ.Ε. να έχουν αξία 100% του μέσου προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού για τη βασική ενίσχυση για το 2026, ενώ μέχρι το έτος 2024, όλα τα Δ.Ε. να έχουν αξία τουλάχιστον 75% του μέσου προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού για τη βασική ενίσχυση για το 2024.Τα κ-μ μπορούν να ορίσουν μέγιστη μείωση που δεν θα είναι μικρότερη από 30% ετησίως.
|
| Ενίσχυση για μικρο-καλλιεργητές (small farmers): Προαιρετική εφαρμογή για τους μικρο-καλλιεργητές, όπως θα οριστούν από το κ-μ. Η ενίσχυση θα έχει τη μορφή ενός εφάπαξ ποσού ή ενός ποσού ανά εκτάριο. Δυνατότητα εφαρμογής απλουστευμένου καθεστώτος ελέγχων της αιρεσιμότητας όσων συμμετέχουν στο καθεστώς ή για εκμετ/σεις έως 5 εκτάρια. | Ενίσχυση για μικρο-καλλιεργητές (small farmers): Υποχρεωτική εφαρμογή από το κ-μτου καθεστώτος για τους μικρο-καλλιεργητές που ζητούν στήριξη έως το ποσό των 1.250€. Χορήγηση στήριξης ως ενιαίας τιμής ή ανά εκτάριο. Δυνατότητα εφαρμογής απλουστευμένων ελέγχων της αιρεσιμότητας. |
| Αναδιανεμητική εισοδηματική ενίσχυση: Προαιρετική εφαρμογή. | Αναδιανεμητική εισοδηματική ενίσχυση: Υποχρεωτική εφαρμογή.
|
| Συνδεδεμένες ενισχύσεις: Έως 13% των άμεσων ενισχύσεων και επιπλέον 2% για πρωτεϊνούχες καλλιέργειες.
|
Συνδεδεμένες ενισχύσεις: Έως 10% των άμεσων ενισχύσεων και επιπλέον 2% για πρωτεϊνούχες καλλιέργειες. |
| Οικολογικά σχήματα: Τουλάχιστον 20% των άμεσων ενισχύσεων σε ετήσια βάση. Προβλέψεις ευελιξίας προκειμένου να μην υπάρξουν απώλειες πόρων, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα δύο έτη εφαρμογής της νέας ΚΑΠ. | Οικολογικά σχήματα: Τουλάχιστον 30% των συνολικών κονδυλίων άμεσων ενισχύσεων για την περίοδο 2023-2027 για τα οικολογικά σχήματα για περιβάλλον, κλίμα και καλή διαβίωση των ζώων.
|
| Τομεακές παρεμβάσεις σε άλλους τομείς: Έως 3% των άμεσων ενισχύσεων. | Αναδιανεμητική ενίσχυση: Ποσοστό τουλάχιστον 6% των άμεσων ενισχύσεων.
|
| Περιβαλλοντικές, κλιματικές και άλλες δεσμεύσεις: Τουλάχιστον 30% του ΕΓΤΑΑ για παρεμβάσεις για το περιβάλλον/κλίμα. Στο ποσοστό αυτό συμπεριλαμβάνεται και η παρέμβαση για τις Περιοχές με Φυσικούς Περιορισμούς. | Περιβαλλοντικές, κλιματικές και άλλες δεσμεύσεις: Τουλάχιστον 35% της συνολικής συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ για τους στόχους σχετικά με το περιβάλλον, κλίμα, βιοποικιλότητα και βελτίωση της ανταπόκρισης της γεωργίας στις απαιτήσεις της κοινωνίας όσον αφορά τα τρόφιμα και την υγεία. Στο ανωτέρω ποσοστό, μπορεί να λαμβάνεται υπόψη κατ΄ανώτατο το 40 % των ενισχύσεων που χορηγούνται για τις Περιοχές με Φυσικούς Περιορισμούς.
|
| Ευελιξία μεταξύ άμεσων ενισχύσεων και αγροτικής ανάπτυξης: Τα κ-μ μπορούν: α) Να μεταφέρουν έως 25% των άμεσων ενισχύσεων στην αγροτική ανάπτυξη και αντίστροφα. β) Να μεταφέρουν ένα επιπλέον ποσοστό έως 15% από τις άμεσες ενισχύσεις προς την αγροτική ανάπτυξη αλλά μόνο για τη χρηματοδότηση παρεμβάσεων για τους ειδικούς στόχους για το περιβάλλον και το κλίμα. γ) Να μεταφέρουν έως 2% από τις άμεσες ενισχύσεις προς την αγροτική ανάπτυξη για την εγκατάσταση ή τις επενδύσεις νέων γεωργών. | Ευελιξία μεταξύ άμεσων ενισχύσεων και αγροτικής ανάπτυξης: Δυνατότητα μεταφοράς έως 12% των άμεσων ενισχύσεων στην αγροτική ανάπτυξη αλλά μόνο για το άρθρο 65 σχετικά με παρεμβάσεις για περιβάλλον/κλίμα. Δυνατότητα μεταφοράς έως 5% των πόρων της αγροτικής ανάπτυξης στις άμεσες ενισχύσεις αλλά μόνο για τα οικολογικά σχήματα. |
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων συμμετέχει ενεργά στις εργασίες των Συμβουλίων Υπουργών Γεωργίας τόσο με παρεμβάσεις όσο και με στρατηγικές συνεργασίες και με άλλα Κράτη-Μέλη. Στόχος μας είναι να προωθούμε εκείνες τις θέσεις οι οποίες, από τη μια ενισχύουν την προσπάθεια που γίνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για την ΚΑΠ 2023-2027 όσο το δυνατόν συντομότερα, και από την άλλη, έχοντας ως κεντρικό γνώμονα το συμφέρον των Ελλήνων αγροτών, να επηρεάσουμε τις εξελίξεις σε κεντρικό επίπεδο και να πετύχουμε την έγκριση εκείνων των αποφάσεων που θα συνεισφέρουν καταλυτικά στην προσπάθεια για την ενδυνάμωση του πρωτογενούς μας τομέα, για το επόμενο χρονικό διάστημα μέσα από τη σημαντική χρηματοδότηση της ΚΑΠ 2023-2027.
