Του Γιάννη Σαρακιώτη / «EastMed: Από τους διθυράμβους στην απόλυτη σιωπή»

Όταν μια χώρα, όπως η Ελλάδα, με υψηλή γεωπολιτική αξία βρίσκεται υπό απειλή και συνάπτει αμυντικές συμμαχίες, οφείλει να λαμβάνει ανταλλάγματα κατά τρόπο ισορροπημένο σε σχέση με αυτά που προσφέρει, γιατί διαφορετικά συνάπτει μια εξαρτησιακή σχέση, η οποία υπονομεύει τη διεθνή αξιοπιστία και το κύρος της.

-Advertisement-

Η ισορροπημένη συμμαχική σχέση αυξάνει κατακόρυφα τα επίπεδα της δεσμευτικότητας (strategic commitment) μεταξύ των μερών και αυτός οφείλει να είναι ο στόχος κάθε Κυβέρνησης, όταν διαπραγματεύεται τέτοιου τύπου διακρατικές συμφωνίες.

Την ανωτέρω αυτονόητη θέση δείχνει να αγνόησε η Κυβέρνηση της Ν.Δ. προχωρώντας στη συμφωνία MDCA του περασμένου φθινοπώρου με τις Η.Π.Α.. O ΣΥ.ΡΙΖ.Α. εγκαίρως μετά την υπογραφή της στις 14 Οκτωβρίου 2021, εξέδωσε ανακοίνωση όπου ανέφερε ότι «δεν εξασφαλίζεται καμία συγκεκριμένη αμερικανική παρουσία, εμπλοκή ή δέσμευση για τη στήριξη της κυριαρχίας απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα, ιδίως στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο […] Η ελληνοαμερικανική συμφωνία του κ. Μητσοτάκη ταιριάζει γάντι στο νέο του δόγμα, αυτό του προβλέψιμου συμμάχου, αλλά δεν ταιριάζει ανάμεσα σε δυο ισότιμους εταίρους και σε μια Ελλάδα με ανεξαρτησία, αξιοπρέπεια και εθνική κυριαρχία». Η επιβεβαίωση της συγκεκριμένης ανακοίνωσης ήρθε με το πέρας μόλις 3 μηνών.

Στις αρχές Ιανουαρίου, οι Η.Π.Α. εξέδωσαν non paper, όπου ουσιαστικά ανακοινώνουν την απόσυρση της στήριξής τους στον υποθαλάσσιο αγωγό EastMed, ο οποίος θα μετάφερε φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη μέσω της ελληνικής επικράτειας. Το εν λόγω αμερικανικό non paper είναι χαρακτηριστικό ότι απεστάλη τόσο στην Αθήνα, όσο και στο Τελ Αβίβ αλλά και στην Άγκυρα, παρά το γεγονός ότι η τελευταία δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος! Με άλλα λόγια, η Ουάσιγκτον δεν αποδείχθηκε «δεδομένη και προβλέψιμη», όπως ο κ. Μητσοτάκης έχει καταστήσει τη χώρα μας έναντι των Η.Π.Α..

Από τις τυμπανοκρουσίες της 2ας Ιανουαρίου 2020, όταν ορθά υπεγράφη η συμφωνία, σήμερα γινόμαστε όλοι μάρτυρες της απόλυτης σιωπής από πλευράς της Κυβέρνησης. Αλήθεια, τι απέγινε η «ιστορική συμφωνία» η οποία θα προσέδιδε «στρατηγικό βάθος στη συνεργασία μας με το Ισραήλ» και θα αναβάθμιζε τη «γεωπολιτική θέση μας», κατά τα λεγόμενα του κ. Μητσοτάκη; Τι θα επακολουθήσει με το «συνασπισμό νομιμότητας» ο οποίος θα άλλαζε «τις γεωπολιτικές ισορροπίες στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο», σύμφωνα με τον τότε Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Χατζηδάκη; Πώς σκοπεύουμε να διαχειριστούμε την κατάρρευση της «στρατηγικής γέφυρας μεταξύ της περιοχής και της Ευρώπης» του Υπουργού Εξωτερικών κ. Δένδια;

Οι εν λόγω δηλώσεις συνιστούν ενδεικτικά παραδείγματα της αλλαγής πλεύσης στην εξωτερική πολιτική, όπου τα τελευταία 2,5 έτη προτάσσεται η επικοινωνία και μόνο. Οι πανηγυρισμοί, προκειμένου να επαληθευθούν, όφειλαν να συνοδευτούν από τη θωράκιση της συμφωνίας μέσω της διακρατικής συνεργασίας σε πολιτικό και στρατηγικό επίπεδο με τους ισχυρούς εταίρους μας. Και γεννώνται οι εξής απορίες: Δεν ήταν καθήκον της Ελληνικής Κυβέρνησης η εξασφάλιση της αμερικανικής ρητής υποστήριξης στο ζωτικής σημασίας για τη χώρα μας αγωγό, όταν υπογραφόταν η MDCA; Η στήριξη των Η.Π.Α. στον EastMed δε θα έπρεπε να είναι ένα εκ των κύριων ανταλλαγμάτων, τα οποία θα εξασφάλιζε η Κυβέρνηση; Δε συνιστούσε υποχρέωση της Ν.Δ. να πορευτεί επί του κεκτημένου της Κυβέρνησης ΣΥ.ΡΙΖ.Α., η οποία είχε δημιουργήσει το EastMed Forum, με τη συμμετοχή της Ελλάδας, της Κύπρου, της Ιταλίας, του Ισραήλ, της Παλαιστινιακής Αρχής και της Ιορδανίας; Προφανώς και είναι ρητορικά τα ερωτήματα…

Αναμφίβολα, η απόσυρση της αμερικανικής υποστήριξης στον EastMed συνιστά παράδειγμα πισωγυρίσματος στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής της Ν.Δ. και στο στόχο συνέχισης της εθνικής ενεργειακής στρατηγικής, οι βάσεις της οποίας τέθηκαν από το ΣΥ.ΡΙΖ.Α.. Ο υποθαλάσσιος αγωγός διασύνδεσης των κοιτασμάτων της Λεβαντίνης με τις ευρωπαϊκές αγορές θα μπορούσε να αναβαθμίσει κατακόρυφα το γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας. Όμως, ένα τόσο μεγάλο έργο απαιτούσε μια συνεπή και μακροπρόθεσμη στρατηγική, την οποία δυστυχώς η σημερινή Κυβέρνηση δείχνει ανίκανη να υπηρετήσει.