Οι καλοί φίλοι στη ζωή ενός ανθρώπου μπορεί να είναι πραγματική ευλογιά. Δίνουν νόημα στην καθημερινότητα μας, μας παρέχουν κοινωνική και συναισθηματική στήριξη, απαλύνουν το αίσθημα της μοναξιάς και μας βοηθάνε ώστε να είμαστε πιο χαρούμενοι και ικανοποιημένοι με τη ζωή μας συνολικά. Το να διατηρεί κανείς υγιείς κοινωνικές συναναστροφές μπορεί, ακόμα, να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής του, ενώ μειώνει τον κίνδυνο τόσο για ψυχολογικά όσο και για σωματικά νοσήματα, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης και της υψηλής αρτηριακής πίεσης.
Τι συμβαίνει, όμως, όταν κάποιο άτομο με το οποίο συναναστρέφεστε δεν είναι συναισθηματικά υγιές ή, ακόμα χειρότερα, είναι εντελώς τοξικό; Οι τοξικές φιλίες, μπορεί να εμφανιστούν σε διάφορες μορφές, όμως το μόνο σίγουρο είναι πως δίπλα σε τέτοια άτομα θα νιώσετε ψυχική και νοητική κούραση καθώς, συνήθως, θα βρίσκουν ένα τρόπο ώστε να σας μειώνουν αντί να σας ανεβάζουν ψυχολογικά. Παρακάτω αναλύονται τα 12 χαρακτηριστικά που δείχνουν ότι συναναστρέφεστε ένα χειριστικό άτομο.
Τα 12 χαρακτηριστικά που δείχνουν ότι συναναστρέφεστε ένα τοξικό άτομο
Τα τοξικά άτομα και ιδιαίτερα όσοι ανήκουν σε κάποια από τις ανταγωνιστικές διαταραχές προσωπικότητας, όπως ο ναρκισσισμός, παρουσιάζουν πολύ συχνά κάποια ή/και τα περισσότερα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά στις φιλίες τους:
– Μιλάνε επικριτικά για όλους τους άλλους σε εσάς, αλλά δεν τους αντιμετωπίζουν ποτέ ευθέως. Δώστε προσοχή αν το άτομο που έχετε απέναντι σας μιλάει πολύ συχνά επικριτικά για την πλειοψηφία των ανθρώπων που έχει στο κοινωνικό του περιβάλλον ή είχε στο παρελθόν του αλλά, παρόλα αυτά, δεν τους αντιμετωπίζει ευθέως, παρά προτιμά να θυματοποιείται. Μια τέτοια συμπεριφορά είναι πολύ συνηθισμένη, ιδιαίτερα στα άτομα που εμπίπτουν στον ευάλωτο/κρυφό ναρκισσισμό, και το πιο πιθανό είναι η κατάληξη της φιλίας σας να είναι ακριβώς η ίδια που είχαν και τα προηγούμενα άτομα στη ζωή του τοξικού ατόμου.
– Είναι υπερευαίσθητοι σε οποιασδήποτε μορφής κριτική, ακόμα και για φαινομενικά ανούσια πράγματα. Αν και οι τοξικοί άνθρωποι είναι ιδιαίτερα επικριτικοί με τους γύρω τους, οι ίδιοι δεν δέχονται καμία συμβουλή ή υπόδειξη και μπορεί να αντιδράσουν με θυμό η μνησικακία σε οποιασδήποτε μορφής κριτική, ακόμα και αν γίνεται για κάποιον εποικοδομητικό προς τους ίδιους σκοπό ή είναι για κάποιο φαινομενικά ανούσιο λόγο. Για την ακρίβεια, μπορεί να νιώθουν ότι τους επιτίθεστε κάθε φορά που τους δίνετε συμβουλή πάνω σε κάτι, ακόμα και αν σας την έχουν ζητήσει οι ίδιοι, και αυτό γιατί δεν θέλουν πραγματικά να βρουν κάποια λύση για το πρόβλημα τους, καθώς κάτι τέτοιο θα έδειχνε κακή διαχείριση της κατάστασης από πλευράς τους και θα τους ανέσυρε το συναίσθημα της ντροπής. Αντ’ αυτού, αναζητάνε μόνο υποστηρικτές που θα τους ακούν και θα τους επευφημούν, ό,τι και αν κάνουν.
– Εκθειάζουν το άτομο που θέλουν να προσεγγίσουν σε εξαιρετικά σύντομο διάστημα μετά τη γνωριμία τους μαζί του. Όπως και με τα υπόλοιπα είδη σχέσεων, έτσι και με τη φιλία, οι τοξικοί άνθρωποι, πολύ συχνά, εκθειάζουν σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα το άτομο που θέλουν να προσεγγίσουν, προκειμένου να θολώσουν τα «νερά» και να κερδίσουν την προσοχή του όσο πιο γρήγορα γίνεται.
– Έχουν υπερβολικές προσδοκίες από τους άλλους και δεν συγχωρούν το παραμικρό λάθος. Μπορεί οι ίδιοι να κάνουν πολλά λάθη, για τα οποία είτε θυματοποιούνται και τα παρουσιάζουν μέσα από ένα πρίσμα αυτολύπησης, είτε τα αρνούνται κατηγορηματικά και τα προσπερνάνε, αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει ποτέ για τους άλλους, από τους οποίους περιμένουν να είναι πάντα άψογοι και είναι ικανοί να τους επιτεθούν ή να τους παραγκωνίσουν ακόμα και για την πιο μικρή λεπτομέρεια, αν δεν εξυπηρετούνται οι επιθυμίες τους. Οι τοξικοί άνθρωποι είναι, άλλωστε, εξαιρετικά εγωκεντρικοί και πιστεύουν πως πρέπει πάντα να είναι στο επίκεντρο της προσοχής και οι υπόλοιποι να τους κάνουν τα «χατίρια».
– Παίζουν το ρόλο του θύματος σε όλες τους τις σχέσεις και μιλάνε μόνιμα για το πόσο αδικημένοι νιώθουν από τους άλλους. Αν και όλοι οι άνθρωποι μπορεί, κατά καιρούς, να έχουν βρεθεί σε δύσκολες ή τραυματικές σχέσεις ή καταστάσεις, δώστε μεγάλη σημασία αν το άτομο που έχετε απέναντι σας δεν έχει να πει τίποτα καλό για κανένα πρόσωπο από το παρελθόν του ή το κοντινό του περιβάλλον. Από φιλίες, μέχρι συντροφικές ή επαγγελματικές σχέσεις, οι τοξικοί άνθρωποι παίζουν πάντα το ρόλο του θύματος και αναφέρονται συνέχεια, σχεδόν εμμονικά, στο πόσο αδικημένοι νιώθουν από τους γύρω τους.
– Μόλις σας βγάλουν από το στάδιο της εξιδανίκευσης θα ξεκινήσουν να εκφράζουν θυμό προς το πρόσωπο σας είτε με έντονο τρόπο, είτε με παθητική επιθετικότητα. Μόλις περάσει το πρώτο διάστημα και συνειδητοποιήσουν πως δεν μπορούν να σας χειριστούν απόλυτα πια, θα ξεκινήσουν να σας υποτιμούν και να βγάζουν κακία απέναντι σας, εκφράζοντας την είτε με έντονο θυμό, είτε με μια παθητική επιθετική στάση.
– Ζηλεύουν και υποβιβάζουν τους γύρω τους, ιδιαίτερα άτομα του ίδιου φύλου. Οι τοξικοί άνθρωποι φθονούν την επιτυχία και τη χαρά των γύρω τους, διότι είναι εξαιρετικά ανασφαλείς. Φυσικά, δεν πρόκειται να παραδεχτούν ποτέ κάτι τέτοιο, παρόλα αυτά θα δείτε πως συχνά υποβιβάζουν όλους τους άλλους, πολλές φορές στεκόμενοι σε λεπτομέρειες ή κουτσομπολιά, για να αποδείξουν πόσο καλύτεροι τους είναι οι ίδιοι. Η ζήλια τους μπορεί να εκφράζεται ακόμα πιο έντονα σε άτομα του ίδιου φύλου καθώς φοβούνται την σύγκριση μαζί τους και τα βλέπουν ανταγωνιστικά.
– Πιστεύουν πως μόνο ο τρόπος που βλέπουν οι ίδιοι τα πράγματα είναι ο σωστός, είναι άκαμπτοι και δεν ζητάνε ποτέ συγνώμη. Σε όλες τις σχέσεις, ακόμα και τις πιο υγιείς, τα άτομα που τις απαρτίζουν μπορεί κατά καιρούς να κάνουν λάθη ή να μην συμπεριφερθούν με τον πιο ορθό τρόπο. Όμως, όταν τα θεμέλια μίας φιλίας είναι δυνατά και τα μέλη διατεθειμένα να κοιτάξουν μέσα τους και να ζητήσουν ειλικρινά συγνώμη, τότε τα περισσότερα προβλήματα μπορούν να επιλυθούν. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει, βέβαια, για τους τοξικούς ανθρώπους, καθώς οι προσωπικότητες τους χαρακτηρίζονται από ακαμψία, υπέρμετρο εγωκεντρισμό και έλλειψη ενσυναίσθησης και προσωπικής ενδοσκόπησης. Ακόμα και αν ζητήσουν, σπάνια, συγνώμη, δεν θα είναι ειλικρινής, θα ακολουθείται από ένα αιτιολογικό «αλλά», θα αποσκοπεί σε προσωπικό τους όφελος και μακροπρόθεσμα θα επαναλάβουν τα ίδια λάθη.
– Χρησιμοποιούν τα λεφτά ως μέσο εξουσίας στους γύρω τους, ή στον αντίποδα, τους εκμεταλλεύονται οικονομικά. Ένας τοξικός φίλος θα χρησιμοποιήσει, πολύ συχνά, τα λεφτά του, σαν μέσο εξουσίας και επιβολής, σε δεύτερο χρόνο, πάνω σας. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή αν, ιδιαίτερα στις αρχές της γνωριμίας σας, σας κάνει ακριβά δώρα ή πληρώνει τα πάντα αυτός, χωρίς να του έχει ζητηθεί κάτι τέτοιο, αλλά περιμένει υπερβολικούς επαίνους σαν αντάλλαγμα και σας ενισχύει το αίσθημα της υποχρέωσης απέναντι του, με τον τρόπο του, τόσο σε οικονομικό, όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο. Από την άλλη πλευρά, ένας τοξικός άνθρωπος, μπορεί να σας εκμεταλλευτεί οικονομικά και να περιμένει πάντα από εσάς να πληρώσετε και για τα δικά του έξοδα. Και στις δύο περιπτώσεις, το χρήμα εξυπηρετεί σαν μέσο χειρισμού και δεν γίνεται στα πλαίσια κάποιας αμοιβαίας συμφωνίας ή αγνής πρόθεσης από πλευράς του.
– Μπορεί, σπάνια, να φαίνονται εξαιρετικά συμπονετικοί και στοργικοί απέναντι στους άλλους, αποτελεί, όμως, και αυτό μέσο χειρισμού. Οι τοξικοί άνθρωποι δεν δείχνουν σχεδόν ποτέ ενσυναίσθηση για τους γύρω τους, μπορεί όμως, σποραδικά, να δείξουν συμπόνια ή στοργή απέναντι σε κάποιον, αν πιστεύουν ότι βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα έχουν να αποκομίσουν κάτι από αυτόν. Ίσως δείτε πως η συμπεριφορά τους είναι τελείως διαφορετική απέναντι σε άτομα από τα οποία έχουν κάποιο όφελος, ενώ με την πλειοψηφία των ανθρώπων γύρω τους συνεχίζουν να είναι επικριτικοί και μνησίκακοι.
– Χρησιμοποιούν τις αδυναμίες σας και τα μυστικά σας για να τα στρέψουν εναντίον σας. Όπως σε όλες τις σχέσεις με τοξικούς ανθρώπους, έτσι και στις φιλικές, οι πληροφορίες που θα συλλέξει το χειριστικό άτομο για εσάς θα λειτουργήσουν αργότερα σαν «όπλο» εναντίον σας, τόσο για να σας υποτιμήσουν, όσο και για να «αποδείξουν» στους άλλους πόσο κακοί ή προβληματικοί είστε και να φανούν οι ίδιοι «ανώτεροι».
– Όταν αποφασίσουν να σας απορρίψουν, ή θα σας αντιμετωπίσουν με ευθεία, ακατανόητη οργή ή θα εξαφανιστούν χωρίς να δώσουν κανένα σημάδι, ενώ είναι πολύ πιθανό και να αρχίσουν μια «εκστρατεία» δυσφήμισης εναντίον σας. Ένας τοξικός άνθρωπος δεν θα προσπαθήσει ποτέ να επιλύσει με ώριμο τρόπο το οποιοδήποτε πρόβλημα μπορεί να έχει με τους γύρω του. Αντιθέτως, όταν συνειδητοποιήσει ότι πια δεν μπορεί να σας χειριστεί ή δεν έχει να κερδίσει κάτι άλλο από εσάς, θα αντιδράσει είτε με ευθεία, ακατανόητη οργή, ιδιαίτερα αν πρόκειται για κάποιο άτομο που εμπίπτει στον μεγαλειώδη/φανερό ναρκισσισμό, είτε, πολύ πιθανόν, να εξαφανιστεί χωρίς να δώσει καμία εξήγηση, αγνοώντας ακόμα και την όποια προσπάθεια μπορεί να κάνετε ώστε να καταλάβετε τι έχει συμβεί, αν εμπίπτει στον ευάλωτο/κρυφό ναρκισσισμό. Και στις δύο περιπτώσεις, το τοξικό άτομο, έχει την αίσθηση πως με αυτόν τον τρόπο είναι εκείνο που σας απέρριψε, κάτι που του δίνει την αίσθηση της εξουσίας και υπεροχής απέναντι σας και δεν το φέρνει αντιμέτωπο με το συνεχές αίσθημα ντροπής και ανασφάλειας που προσπαθεί απεγνωσμένα να καλύψει. Για τους ίδιους ακριβώς λόγους, πολύ συχνά, οι τοξικοί άνθρωποι αφού σας απορρίψουν μπορεί να στραφούν σε άτομα του κοντινού σας περιβάλλοντος, προσπαθώντας να βάλουν «λόγια» για εσάς και να τους πείσουν πόσο «ασταθείς» είστε ή πόσο «άσχημα» τους φερθήκατε, κάτι που φυσικά δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα. Μπορεί, μάλιστα, να πούνε ψέματα και να διαστρεβλώσουν τα γεγονότα, ώστε να ενισχύσουν τα επιχειρήματα τους και να φανούν και πάλι είτε ως θύματα, είτε ως «ανώτεροι» σας.
Δώστε ιδιαίτερη προσοχή αν στην συναναστροφή σας με κάποιο άτομο:
– Εντοπίζετε όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά σαν μοτίβα σχέσεων σχεδόν σε όλες τις προηγούμενες φιλίες τους.
– Νιώθετε ένα ανεξήγητο συναισθηματικό βάρος αφού περάσετε χρόνο μαζί τους.
– Λαμβάνετε σημάδια εξωλεκτικής επικοινωνίας που δεν συνάδουν με το πρόσωπο που προσπαθούν να σας προβάλλουν .
– Αισθάνεστε ότι πάντα θέλουν κάτι παραπάνω από εσάς και ότι ποτέ δεν είστε αρκετοί για αυτούς.
– Αισθάνεστε ότι σας χειρίζονται προς όφελος τους, μόνο όταν οι ίδιοι σας έχουν ανάγκη.
Οι άνθρωποι που επιλέγουμε να έχουμε δίπλα μας έχουν τη «δύναμη» είτε να μας κάνουνε να αισθανόμαστε όμορφα και να γινόμαστε καλύτεροι, μέσω της επαφής μας μαζί τους, είτε, στην περίπτωση που είναι τοξικοί, να μας μειώνουν και να μας ρίχνουν ψυχολογικά αναδύοντας άσχημα συναισθήματα από μέσα μας. Αν κάποιο άτομο από το φιλικό σας περιβάλλον σας κάνει να νιώθετε άσχημα ή η συμπεριφορά του σας προβληματίζει στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, τότε ίσως είναι καλό να σκεφτείτε αν θέλετε να παραμείνει στη ζωή σας και τι επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτό μακροπρόθεσμα στην ψυχολογία σας αν δεν το οριοθετήσετε. Αν, από την άλλη, σας απέρριψε, δείτε την απουσία τους ως «δώρο» στη ζωή σας και στραφείτε στις υγιείς σας συναναστροφές και τον κύκλο στήριξης σας.
toxicfree.gr