Η Τοποθέτηση του Βουλευτή Ιωάννη Αθ. Σαρακιώτη επί του ψηφισθέντος νομοσχεδίου «Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης, Βαθμολογική Διάρθρωση Θέσεων, Συστήματα Αξιολόγησης, Προαγωγών και Επιλογής Προϊσταμένων (Διαφάνεια – Αξιοκρατία και Αποτελεσματικότητα της Δημόσιας Διοίκησης)»
Μόλις λίγες μέρες μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου του Υπουργείου Υγείας, η Κυβέρνηση φέρει προς υλοποίηση το δεύτερο μεγάλο σκέλος του παράλληλου προγράμματος μεταρρυθμιστικών πρωτοβουλιών, που είχε εξαγγείλει, με την εισαγωγή του νομοσχεδίου του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης με τίτλο «Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης, Βαθμολογική Διάρθρωση Θέσεων, Συστήματα Αξιολόγησης, Προαγωγών και Επιλογής Προϊσταμένων (Διαφάνεια – Αξιοκρατία και Αποτελεσματικότητα της Δημόσιας Διοίκησης)».
Είναι πανθομολογούμενο ότι η σημερινή Δημόσια Διοίκηση χειμάζεται από χρόνιες παθογένειες. Κομματικοποίηση, αναξιοκρατία, πελατειακές σχέσεις, διαφθορά, υδροκεφαλισμός δημοσίων υπηρεσιών, λειτουργική εσωστρέφεια, στείρα γραφειοκρατία, είναι γνωστό τοις πάσει, ότι αποτελούν ενδημικά φαινόμενα της Δημόσιας Διοίκησης. Τα ως άνω έχουν, άλλωστε, καταγραφεί ως συμπεράσματα πολυάριθμων μελετών και εκθέσεων ειδικών που έχουν εκπονηθεί κατά καιρούς για τη χρόνια πάσχουσα ελληνική διοίκηση.
Τις παθογένειες αυτές φιλοδοξεί αλλά και επιχειρεί ρεαλιστικά και με εχέγγυα άμεσης εφαρμοσιμότητας να αντιμετωπίσει το προμνησθέν νομοσχέδιο.
Στο πρώτο κεφάλαιό του καθορίζεται η σύσταση Εθνικού ηλεκτρονικού Μητρώου, που θα τηρείται στο ΑΣΕΠ, για την κάλυψη διοικητικών θέσεων αυξημένης ευθύνης στο Δημόσιο.
Το δεύτερο κεφάλαιο του νομοσχεδίου εισάγει διατάξεις για τον νέο τρόπο επιλογής Γενικών Γραμματέων, αναπληρωτών Γενικών Γραμματέων και Ειδικών Γραμματέων στα Υπουργεία.
Στο τρίτο κεφάλαιο καθορίζεται το νέο σύστημα αξιολόγησης του προσωπικού στο Δημόσιο στη βάση σημαντικών παραμέτρων όπως τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα του κάθε υπαλλήλου, οι εκθέσεις αξιολόγησης των προϊσταμένων του, ενώ στην τελική του αξιολόγηση θα προσμετράται, για πρώτη φορά, η βαθμολόγησή του από υφισταμένους του αλλά και τυχόν παρατηρήσεις πολιτών για το έργο που επιτελείται στην υπηρεσία όπου υπηρετεί.
Με διατάξεις στο τέταρτο κεφάλαιο του σχεδίου νόμου εισάγονται διαδικασίες που καθιερώνουν νέο τρόπο επιλογής των προϊσταμένων στο δημόσιο (τμηματάρχες, διευθυντές, γενικοί διευθυντές).
Με το συγκεκριμένο πλέγμα των προτεινόμενων διατάξεων ειδικά σε ό,τι αφορά την προμετωπίδα αυτού του νομοσχεδίου, που είναι η Αξιολόγηση, εισάγεται ένα νέο σύστημα αξιολόγησης στη Δημόσια Διοίκηση που προβλέπει αμφίδρομη αξιολόγηση των στελεχών της, και των υφισταμένων από τους προϊσταμένους, αλλά και των προϊσταμένων από τους υφισταμένους. Διότι το κρίσιμο στοιχείο στην αξιολόγηση είναι να αξιολογούνται και οι αξιολογητές και όχι να λειτουργούν ως τιμητές και μόνο, που ορίζουν τα πάντα χωρίς να υπόκεινται σε κανένα έλεγχο, όπως ισχύει σήμερα. Και αυτό βεβαίως βρίσκεται στον αντίποδα του προηγούμενου τιμωρητικού συστήματος που είχαν εισαγάγει οι προηγούμενες κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Στόχος του νέου τρόπου αξιολόγησης είναι η βελτίωση των παρεχόμενων διοικητικών υπηρεσιών επ’ ωφελεία του πολίτη, η βελτίωση της αποδοτικότητας και της παραγωγικότητας των υπηρεσιών του Δημοσίου.
Η διακριτή διαφορά του νέου συστήματος αξιολόγησης είναι αυτή ακριβώς η νέα φιλοσοφία που το διέπει. Η αξιολόγηση τόσο της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των δημοσίων υπηρεσιών όσο και της απόδοσης του προσωπικού, αφενός εντάσσεται σε λογική κοινωνικής λογοδοσίας –νομιμοποίησης, αφετέρου δε συντελείται με όσο το δυνατόν πιο ορθολογικό και αντικειμενικό τρόπο. Αξιοποιείται και καθιερώνεται έτσι το σύστημα διοίκησης μέσω στόχων, το οποίο μέχρι σήμερα υφίστατο σε όλως συμβολικό και προσχηματικό επίπεδο.
Εισάγεται επίσης ένα κατά το μέγιστο βαθμό αντικειμενικό και αξιοκρατικό σύστημα επιλογής προϊσταμένων και ανώτατων στελεχών σε όλες τις βαθμίδες της Δημόσιας Διοίκησης με διαφάνεια, αντικειμενικότητα και μοναδικό κριτήριο επιλογής τα αντικειμενικά προσόντα και μόνο.
Αλλάζουν, επίσης, ριζικά τα οργανογράμματα των υπουργείων και θεσπίζεται για πρώτη φορά η θέση του Υπηρεσιακού Γενικού Γραμματέα με σταθερή πενταετή θητεία, που θα διασφαλίζει τη θεσμική μνήμη και τη διοικητική συνέχεια της διοίκησης στα υπουργεία. Πράγματα τα οποία ισχύουν για χρόνια σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά, δυστυχώς, όχι στη χώρα μας.
Κανείς δε διατείνεται ότι παθογένειες και νοοτροπίες δεκαετιών μπορούν να απαλειφθούν με την ψήφιση ενός σωστού νομοθετήματος και μόνο. Η μεταρρυθμιστική προσπάθεια που επιχειρείται από την Κυβέρνηση ασφαλώς και θα κριθεί τελικώς εκ του αποτελέσματος. Συγκεντρώνει, ωστόσο, όλα τα εχέγγυα αντικειμενικότητας και αξιοκρατίας που απαιτούνται ώστε η προσπάθειά της αυτή να στεφθεί με επιτυχία.