Το εμβατήριο “Μακεδονία ξακουστή” είναι ένα τραγούδι για τη Μακεδονία που ακούγεται σε εορτές και εθνικές επετείους και καθιερώθηκε ως “ύμνος” της Μακεδονίας.
Το τραγούδι ακούγεται ως εμβατήριο σε στρατιωτικές παρελάσεις ανά την Ελλάδα, τραγουδιέται σε εθνικές επετείους και συμπεριλαμβάνεται σε παραστάσεις ή ανεπίσημες παρουσιάσεις μακεδονικών παραδοσιακών χορών στην περιοχή της Μακεδονίας ή ευρύτερα.
Οι τοπικές κοινωνίες της Μακεδονίας του αποδίδουν κεντρική θέση στο τοπικό μουσικοχορευτικό σύνολο.
Η προέλευση του τραγουδιού
Η ακριβής προέλευση του τραγουδιού δεν είναι γνωστή… Η ταυτότητα του δημιουργού του δεν φανερώθηκε ποτέ.
«Μπορεί να θεωρηθεί και δημοτικό τραγούδι γιατί έμεινε στην παράδοση χωρίς να γνωρίζουμε τίποτα για τον στιχουργό του. Χρονολογείται μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους. Ήταν νωπά τα γεγονότα, εξ’ ου και το έδιωξες τους Βούλγαρους. Βέβαια ο στίχος αυτός άλλαξε αρκετές φορές μέσα στα χρόνια», εξηγεί ο Δημήτριος Ευαγγελίδης, εθνολόγος.
Μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο ο χορός του εμβατηρίου εντάχθηκε στον κατάλογο των ελληνικών εθνικών χορών κι έκτοτε άρχισε να διδάσκεται σε σχολεία όλης της Ελλάδας.
Στη Δυτική Μακεδονία βασίζεται στα βήματα του ράικου του πιο γνωστού χορού με προσθέσεις βημάτων. Ενώ σε Ανατολική Μακεδονία διαφορετική εκδοχή, όμοια με αυτήν που είχε πρωτο-αρχίσει να διδάσκεται.
Το εμβατήριο της Μακεδονίας έχει προκαλέσει ρίγη συγκίνησης πολλές φορές και στο παρελθόν. Ήταν 28η Οκτωβρίου του 2011 όταν στην Θεσσαλονίκη απαγορεύτηκε η παρέλαση.
Προς έκπληξη όλων, όμως, οι Ευέλπιδες παρέλασαν… τραγουδώντας μάλιστα το «Μακεδονία Ξακουστή».
Ακόμα κι από… γκάιντα έχει ακουστεί η μελωδία του μακεδονικού ύμνου, όταν τον Μάρτιο του 2016 Άραβες Ορθόδοξοι πρόσκοποι παιάνιζαν το «Μακεδονία ξακουστή» παρελαύνοντας μπροστά από το άγαλμα του Μ. Αλεξάνδρου στη Θεσσαλονίκη.
Οι στίχοι:
Μακεδονία ξακουστή
του Αλεξάνδρου η χώρα,
που έδιωξες τους βάρβαρους
κι ελεύθερη είσαι τώρα!
ήσουν και θα ΄σαι ελληνική,
Ελλήνων το καμάρι,
κι εμείς Ελληνόπουλα
σου πλέκουμε στεφάνι
Οι Μακεδόνες δεν μπορούν
να ζούνε σκλαβωμένοι,
όλα κι αν τα χάσουνε
δικαιούχοι του κάθε φορέα
