Το χωριό των Φαρσάλων που αναβίωσε τη ζωή στην επαρχία στις αρχές του 1900 (ΦΩΤΟ)

Πέρυσι το Σεπτέμβριο, το χωριό Βασιλί έγινε γνωστό στο πανελλήνιο μέσα από τις εικόνες με τις καταστροφικές πλημμύρες του Ιανού που έπληξαν ευρύτερα την επαρχία Φαρσάλων και στοίχισε τη ζωή σε μία ηλικιωμένη γυναίκα, κατοίκου του χωριού.

-Advertisement-

Ένα χρόνο μετά, το Βασιλί Φαρσάλων πρωταγωνιστεί ξανά. Και πάλι μέσα από δυνατές εικόνες και φωτογραφίες… Αυτή τη φορά όμως, οι εικόνες προέρχονται από τις δράσεις του «Πολιτιστικού Συλλόγου Βασιλί» που αριθμεί 140 μέλη και ιδρύθηκε το Σεπτέμβριο του 2021, λίγες μέρες πριν η κακοκαιρία πλήξει το χωριό, αν και η ιδέα της σύστασής του είχε δημιουργηθεί πριν από δύο και χρόνια, αλλά καθυστέρησε λόγω της πανδημίας.

Συγκεκριμένα, ο Πολιτιστικός Σύλλογος έχει μέχρι στιγμής υλοποιήσει 4 βιωματικές δράσεις αναβίωσης της οικιακής ζωής και των εργασιών του θεσσαλικού κάμπου από τις αρχές του 20^ου αιώνα μέχρι τη δεκαετία του ‘60. Η τοπική κοινωνία του Βασιλί έχει αγκαλιάσει το όραμα του Συλλόγου για μεταφορά στο παρόν της ατμόσφαιρας και των συνθηκών ζωής μιας Ελλάδας που δεν υπάρχει πια, παράγοντας ένα πολιτιστικό έργο υψηλής λαογραφικής αξίας που ανασύρει αναμνήσεις και ζωντανεύει την θεσσαλική πολιτιστική παράδοση μέσα από στιγμιότυπα της καθημερινότητας.

Ο κύριος στόχος των δράσεων που υλοποιηθεί μέχρι σήμερα – αφορούν στις θεματικές του αλωνισμού, του τρύγου, του ζυμώματος και ψησίματος του ψωμιού και τις συνθήκες της οικογενειακής εστίας – είναι η φωτογραφική καταγραφή τους, ώστε με την ολοκλήρωση 10 περίπου θεματικών να εκδοθεί ένα φωτογραφικό λεύκωμα το οποίο παράλληλα θα καταγράφει τα ήθη και έθιμα της εποχής και θα προσφέρει πληροφορίες για τα εργαλεία της υπαίθρου, τα οικιακά σκεύη, τις ενδυματολογικές συνήθειες, τις αγροτικές και κτηνοτροφικές εργασίες και τις διατροφικές αξίες της εποχής.

«Η ιδέα για το συγκεκριμένο project ξεκίνησε εντελώς τυχαία. Είχα πάει με τον γιο μου μια βόλτα στα χωράφια, βγάλαμε μια φωτογραφία και όταν την ανέβασα στο Facebook υπήρξε μεγάλη αποδοχή και πολλοί σχολίαζαν ότι θυμίζει σκηνικό από τις «Άγριες Μέλισσες». Αυτό ήταν το ερέθισμα για να σκεφτούμε να κάνουμε την πρώτη μας δράση, αναπαριστώντας εικόνες του θερισμού. Ψάξαμε και βρήκαμε παλιές φωτογραφίες, τα εργαλεία της εποχής, τα μεγάλα δρεπάνια, και το κάναμε με ερασιτεχνική διάθεση, περισσότερο για τη δική μας ευχαρίστηση. Το φωτογραφικό αποτέλεσμα, ωστόσο, που προέκυψε ήταν υψηλού επιπέδου, έτυχε μεγάλης ανταπόκρισης από τον κόσμο και ταυτόχρονα δημιούργησε μια δυναμική που κινητοποίησε τους κατοίκους του χωριού» εξηγεί το πως ξεκίνησαν όλα στο onlarissa.gr η Πρόεδρος του Συλλόγου Μαρία Προσμίτη.

Στην πρώτη δράση του Συλλόγου, την φωτογράφιση επιμελήθηκαν οι Χρήστος Παύλου και Σωτήρης Χρόνης και δύο παιδιά από τη Βέροια, ο Γιώργος Σουμελιδης και Νίκος Γεωργιάδης. Οι φωτογραφήσεις που ακολούθησαν έγιναν από τους Χρήστο Παύλου και Σωτήρη Χρόνη, οι οποίοι κατάφεραν να εξαλείψουν το σύγχρονο στοιχείο και να δημιουργήσουν πλάνα που αναβιώνουν πειστικά την ατμόσφαιρα της εποχής μέσα από λήψεις που δείχνουν έντονα σκηνοθετικά στοιχεία ενώ ταυτόχρονα καταφέρνουν να εστιάσουν στις εκφράσεις και τις κινήσεις των ατόμων που συμμετείχαν. Δημιούργησαν εικόνες οικείες, εικόνες που θυμίζουν τις φωτογραφίες του Τλούπα που άφησαν εποχή και έγιναν συνώνυμο με τη ζωή στον θεσσαλικό κάμπο, αλλά ταυτόχρονα έχουν μια θεατρικότητα σαν να είναι σκηνές από ταινίες του παρελθόντος.

Αυτό όμως που κάνει τη διαφορά είναι ότι οι δράσεις του Συλλόγου δεν είναι φωτογραφικό μόνο concept, αλλά πραγματικές βιωματικές αναβιώσεις, στις οποίες οι συμμετέχοντες – μέλη του Συλλόγου – κάνουν πραγματικά τις εργασίες, είτε αγροτικές είτε οικιακές, με τον παραδοσιακό τρόπο που ακολουθούσαν οι θεσσαλοί πρόγονοι τους, χρησιμοποιώντας εργαλεία και σκεύη της εποχής από την ιδιωτική συλλογή του κ. Ηλία Δημόπουλου. Συγκεκριμένα, κατά τον θερισμό, ξεκίνησαν να θερίζουν τα στάχυα με δρεπάνια, τα δέσανε σε δεμάτια και τα μεταφέρανε με κάρο στο αλώνι, όπου εκεί με την αδοκάνη που έσερνε το άλογο τα αλωνίσανε με καρπολόι και ξυλοφτυάρια, τα λιχνίσανε και τέλος περιμένανε να φυσήξει βοριάς για να σηκώσει το άχυρο και να μείνει το σιτάρι, όπως τους υπέδειξαν οι μεγαλύτεροι του χωριού. Στη δεύτερη δράση που αφορούσε την αναβίωση του ζυμώματός και ψησίματος του ψωμιού έφταιξαν ψωμί χρησιμοποιώντας σκάφες και άλλα σκεύη και το ψήσανε σε παραδοσιακό ξυλόφουρνο που υπάρχει ακόμη στο σπίτι κατοίκου του χωριού. Ο τρύγος έγινε σε αμπέλι συγχωριανού, όπου τα μέλη του Συλλόγου πήγαν με κοφίνια, καλάθια, γαλίκια και κλαδευτήρια. Η τελευταία αναβίωση είχε θέμα την αναπαράσταση των οικιακών δραστηριοτήτων των γυναικών και γενικά το οικογενειακό κλίμα όπως αυτό διαμορφώθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και έγινε σε πέτρινη αποθήκη που υπάρχει στο Βασιλί – ένα από τα 2-3 τελευταία πέτρινα κτίσματα του χωριού – η οποία κτίστηκε το 1927 και παραμένει άθικτη μέχρι σήμερα. Χρησιμοποιήθηκαν τοπικές φορεσιές και διάφορα αντικείμενα κειμήλια διαφόρων κατοίκων.

Σύμφωνα με την κα Προσμίτη, έχουν ήδη σχεδιαστεί οι επόμενες δράσεις αναβίωσης που θα αναφέρονται στην κτηνοτροφία, στη σπορά του σιταριού, στο πλύσιμο ρούχων στο ποτάμι και στη μεταφορά νερού και άλλες με στόχο να φτάσουν περί τις δέκα θεματικές ενότητες μέχρι τα Χριστούγεννα και να προχωρήσουν στην έκδοση του φωτογραφικού λευκώματος, που θα περιλαμβάνει συνοδευτικά, πληροφοριακά κείμενα και θα επιχειρεί συνδέσεις με την τέχνη, τη διατροφή και τη θέση της γυναίκας στον θεσσαλικό κάμπο μέχρι λίγο μετά τα μέσα του 20^ου αιώνα.

Τους ευχόμαστε να συνεχίσουν του έργο που ξεκίνησαν, αυτό που κινητοποίησε και συσπείρωσε την τοπική κοινότητα για να παραχθεί ένα πολιτιστικό προϊόν υψηλής λαογραφικής και αισθητικής αξίας. Ένα έργο που συμβάλει στη διατήρηση της πολιτιστικής παράδοσης της περιοχής αλλά και ευρύτερα της Θεσσαλίας. Ένα έργο που προκύπτει από το μεράκι και την έμπνευση απλών κατοίκων, και όχι επαγγελματιών, που συμπράττουν οικειοθελώς απολαμβάνοντας τις στιγμές…

Ρεπορτάζ: Εύη Μποτσαροπούλου, onlarissa.gr