Το κρυπτονόμισμα Bitcoin μπορεί να είναι άυλο περιουσιακό στοιχείο, να μην έχει δηλαδή φυσική μορφή, όμως, όπως κάθε νόμισμα, έτσι και αυτό έχει δύο όψεις. Η μία είναι αυτή του «πάρτι» που επικρατεί μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, εκτοξεύοντας την τιμή του στο ιστορικό υψηλό των 89.000 δολαρίων με την προσμονή υιοθέτησης μια πιο φιλικής πολιτικής από τις ΗΠΑ στα cryptos. Και η άλλη, είναι το σκληρό πλαίσιο επιτήρησης, ελέγχου και φορολόγησης (για πάταξη του ξεπλύματος μαύρου χρήματος και της φοροδιαφυγής) που έχει ετοιμάσει η ΕΕ και που, ως τα τέλη του τρέχοντος έτους θα υιοθετήσει και η Ελλάδα…
«Αγοράστε ό,τι μπορείτε». Η φράση αυτή των αναλυτών της Bernstein, με την οποία παραινούν τους πελάτες της εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων να επενδύσουν «όσο το δυνατό ταχύτερα» στο Bitcoin, είναι ενδεικτική της ευφορίας που επικρατεί στον χώρο των κρυπτονομισμάτων. Το βασικό σε μέγεθος και κεφαλαιοποίηση κρυπτονόμισμα εκτοξεύθηκε σε ρεκόρ όλων των εποχών με ένα άλμα 19% από τις 6 Νοεμβρίου ως χθες, που εκκίνησε από τα 82.000 δολάρια και έφτασε τα 89.000. Κάπως έτσι, οι αναλυτές που, πριν από τις αμερικανικές εκλογές, τοποθετούσαν την τιμή του Bitcoin, στα 100.000 δολάρια τον Ιανουάριο του 2025 και αυτοί της Bernstein που το βλέπουν στις 200.000 ως το τέλος του επόμενου έτους, δεν φαίνονται τώρα τόσο υπερβολικοί.
Και ενώ το «πάρτι» στις τιμές των κρυπτονομισμάτων βρίσκεται σε εξέλιξη, στην Ελλάδα το Υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζει αυτό που… φοβούνται οι κάτοχοι των crypto: το πλαίσιο καταγραφής, ελέγχου και φορολόγησης κρυπτονομισμάτων και άλλων digital assets (ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων), συστήνοντας εσπευσμένα επιτροπή. Το έργο αυτής της επιτροπής, η οποία συστήνεται για δεύτερη φορά (είχε συσταθεί παρόμοια τον περασμένο Μάρτιο, αλλά διαλύθηκε στις αρχές Αυγούστου από το Υπουργείο Οικονομικών, πριν ετοιμάσει το πόρισμά της) θα είναι να καθορίσει το φορολογικό πλαίσιο των κρυπτονομισμάτων και να προσδιορίσει τους τρόπους με τους οποίους θα ελέγχονται οι επενδύσεις σε αυτά, στο πλαίσιο της (πολύ σκληρής) ευρωπαϊκής στρατηγικής για την καταπολέμηση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος και φοροδιαφυγής.
Το πλαίσιο φορολόγησης στην Ελλάδα
Με αυτό τον τρόπο, το Bitcoin αναγνωρίζεται μεν επισήμως και θεσμικά και στη χώρα μας, όμως από την άλλη χάνει ένα βασικό πλεονέκτημα που είχε ως τώρα. Την πλήρη ανωνυμία στις συναλλαγές με αυτό- προτέρημα που το έκανε ελκυστικό και στο ξέπλυμα χρήματος που προέρχεται από εγκληματικές δραστηριότητες. Και είναι αυτό το φοροπλαίσιο που διεθνώς αποτελεί δίκοπο μαχαίρι για τα cryptos, αφού από τη μία αναγνωρίζεται ως περιουσιακό στοιχείο, όμως από την άλλη μπαίνει σε «επιτήρηση» από τις κεντρικές τράπεζες, κάτι που αντιτίθεται στον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε, ο οποίος ήταν ακριβώς η ανεξαρτητοποίηση από το κεντρικό νομισματικό σύστημα.
Η χώρα μας, «τρέχει» να προλάβει την προθεσμία της 30ης Δεκεμβρίου 2024 που έχουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ, να ενσωματώσουν στην εθνική νομοθεσία το πλαίσιο της ΕΕ και του ΟΟΣΑ (Κανονισμός MiCA για τις Αγορές Κρυπτοστοιχείων),για τα κρυπτονομίσματα, το οποίο θέτει κανόνες στους συμμετέχοντες στην αγορά και προστατεύει τους καταναλωτές.
Αναμένεται λοιπόν η Ελλάδα να ενταχθεί, στις αρχές του 2025 στις 59 χώρες στο Πλαίσιο Αναφοράς για τα Κρυπτοστοιχεία ή Crypto-Asset Reporting Framework (CARF) του ΟΟΣΑ, με το οποίο επεκτείνεται η Αυτόματη Ανταλλαγή Πληροφοριών για φορολογικούς σκοπούς που ήδη γίνεται για τις τραπεζικές καταθέσεις, και στον τομέα των κρυπτογραφημένων περιουσιακών στοιχείων.
«Τα κρυπτονομίσματα είναι μια νέα πραγματικότητα, δεν μπορεί να την αντιμετωπίζουμε με στρουθοκαμηλισμό. Όμως δεν υπάρχει ο έλεγχος στο βαθμό που θα έπρεπε σε εθνικό και διεθνές επίπεδο». Αυτό έλεγε πρόσφατα ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, προαναγγέλλοντας την ανάπτυξη «ενός αποτελεσματικού και δίκαιου θεσμικού πλαισίου για τη φορολόγηση των κρυπτονομισμάτων, παράλληλα με την ενσωμάτωση της διεθνούς νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών».
Και όντως, το εθνικό σχέδιο για τα κρυπτονομίσματα προβλέπει να επιβάλλεται ένας φόρος υπεραξίας στα κέρδη από τα κρυπτονομίσματα. Με αυτό τον τρόπο, τα cryptos παύουν να είναι «αόρατα» για την εφορία (οι αποδόσεις τους δεν φορολογούνται και οι κάτοχοι Bitcoin δεν μπορούν να δικαιολογήσουν τα κέρδη από αυτά και την απόκτηση assets από αυτά_ και ό,τι ποσό έχει επενδυθεί σε κρυπτονομίσματα, ώστε τα κεφάλαια που έχουν επενδυθεί να αναγνωρίζονται από την εφορία.
Η επιτροπή που θα διαμορφώσει το προτεινόμενο πλαίσιο φορολόγησης και ελέγχου των κρυπτονομισμάτων, θα συνεδριάζει τουλάχιστον μια φορά το μήνα. Πρόεδρος της επιτροπής ορίστηκε η Μαρία Ψύλλα, Γενική Γραμματέας Φορολογικής Πολιτικής του ΥΠΕΘΟ και μέλη οι: Θεώνη Αλαμπάση, Γενική Γραμματέας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Βασιλική Λαζαράκου, Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Παναγιώτης Γιαννόπουλος, πρόεδρος της Ε.Λ.Τ.Ε., Ιωάννης Μπλάτσος, από το ΣΔΟΕ, Μαριάννα Ηλιοκαύτου, Ελένη Βρέντζου, Άννα Κλωνή, Γεώργιος Νάσκαρης, στέλεχος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, Αλέξανδρος Καλιοντζόγλου, στέλεχος της Τράπεζας της Ελλάδος, Νικόλαος Δασκαλάκης, Επίκουρος Καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου, Χριστίνα Ταρνανίδου, Καθηγήτρια του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Κωνσταντίνος Γκιουλέκας από την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, Γεώργιος Χατζησταύρου, από την ΑΑΔΕ.
Γιατί… γελούν οι κάτοχοι cryptos
Αυτή η ευφορία που έχει οδηγήσει στο ιστορικό ράλλυ στο οικοσύστημα των κρυπτονομισμάτων βασίζεται στην προσδοκία ότι ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, θα υιοθετήσει μια πιο θετική στάση απέναντι σε αυτά και θα τους δώσει πιο θεσμικό ρόλο. Ο Τραμπ έχει όντως υποσχεθεί κάτι τέτοιο στην προεκλογική του εκστρατεία, όμως αυτό που γεννά μεγαλύτερες προσδοκίες για τους κρυπτο-φαν είναι η προσμονή για μεγάλες αλλαγές στη Federal Reserve Bank, την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, τοποθετώντας διοικητή με πιο φιλική στα cryptos ατζέντα στο πιο σκληρό «προπύργιο» της παραδοσιακής τραπεζικής, εκεί όπου εδράζουν οι πιο φανατικοί πολέμιοι των κρυπτονομισμάτων.
«Οι κερδοσκόποι του Bitcoin ποντάρουν σε ένα πιο καθαρό ρυθμιστικό περιβάλλον και έχουν προσδοκίες ότι οι αρχές μπορούν να δημιουργήσουν ένα αποθεματικό ταμείο κρυπτονομισμάτων, συμβάλλοντας στην άνοδο της συνεχιζόμενης ζήτησης», εξηγεί η επικεφαλής χρημάτων και αγορών της Hargreaves Lansdown, Σουζάνα Στρίτερ. Παρότι οι ειδικοί προτείνουν «προσοχή» στις επενδύσεις -ειδικά από τα λεγόμενα «μικρά ψάρια», τους retail επενδυτές- σε κρυπτονομίσματα, αυτό το πανηγυρικό κλίμα οδηγεί το ράλλυ σε έναν φρενήρη ρυθμό, οδηγώντας σε μάλλον βάσιμες προσδοκίες ότι στο σχεδόν… παραδοσιακό Santa Rally, δηλαδή το μίνι ράλλυ των αγορών και των κρυπτονομισμάτων (τα οποία ακολουθούν το γενικότερο κλίμα των αγορών) τις τελευταίες μέρες του χρόνου, το Bitcoin θα φτάσει και ίσως ξεπεράσει τα 100.000 δολάρια, στο υψηλότερο σημείο της ιστορίας του.
Δεν θα είναι βέβαια η πρώτη φορά που θα υπάρχει τέτοιο κλίμα. Και άλλες φορές το Bitcoin και τα άλλα κρυπτονομίσματα έχουν κάνει τέτοιες «εκρήξεις» των τιμών τους, δικαιολογώντας το… όνομα που έχουν για την πολύ υψηλή μεταβλητότητά τους. Όταν όμως τα «νερά τραβιούνται» και οι τιμές προχωρούν σε διόρθωση, αυτοί που την «πληρώνουν», είναι οι λιγότερο ισχυροί επενδυτές. Αυτοί που βρίσκονται «κάτω από το νερό», διαθέτουν δηλαδή ένα άυλο περιουσιακό στοιχείο που έχει χαμηλότερη τιμή από αυτή που το αγόρασαν…
Άλλωστε, τέτοια ράλλυ έχει κάνει και στο παρελθόν, με άλλες αφορμές, κυρίως λόγω των μεγάλων εταιρειών που το δέχτηκαν ως πληρωμή, όπως η PayPal το 2020, λόγοι που σήμερα δεν υπάρχουν. «Το Bitcoin είναι εντελώς ακατάλληλο για πληρωμές και δεν είναι επίσης αξιόπιστο ως σταθερή επένδυση. Ο μόνος πραγματικός λόγος για την αγορά bitcoin είναι κερδοσκοπικός», λέει ο πρόεδρος του Digital Euro Association (οργάνωση που προωθεί τα συστήματα ηλεκτρονικών πληρωμών) Γιόνας Γκροφ. Ο Γκροφ είναι λιγότερο επιφυλακτικός, βλέποντας κάποια θεμελιώδη στοιχεία της αγοράς που ευνοούν επί του παρόντος το περιουσιακό στοιχείο. «Το Bitcoin έχει καθιερωθεί ως μια νέα κατηγορία περιουσιακών στοιχείων. Τα πρώτα συνταξιοδοτικά ταμεία επενδύουν ήδη και, κατά την άποψή μου, είναι θέμα χρόνου να εισέλθουν στον χώρο τα πρώτα κρατικά επενδυτικά ταμεία. Και τότε μιλάμε για μια εντελώς διαφορετική κλίμακα», δήλωσε.
Πώς ο Τραμπ «αγάπησε» το Bitcoin
Κατά πολλούς, ο λόγος που ο Τραμπ εμφανίζεται τόσο φιλικός με το Bitcoin και τα άλλα κρυπτονομίσματα, είναι ο ‘Ελον Μασκ, ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας ο οποίος ουκ ολίγες φορές έχει οδηγήσει με δηλώσεις του τα cryptos σε «τραμπάλα» των τιμών τους, με εκτόξευση, αλλά και κατάρρευσή τους, αλλά και το γεγονός ότι ο γιος του Ντόναλντ Τραμπ έχει επενδύσει σε cryptos. Η πραγματικότητα, ωστόσο, δεν είναι τόσο απλή. Η κρυπτο-βιομηχανία ξόδεψε περισσότερα από 120 εκατομμύρια δολάρια σε lobbying για να μετατρέψει τον Τραμπ από εχθρό, σε φίλο τους.
«Scam». Έτσι αποκαλούσε πριν από μερικά χρόνια ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ τα κρυπτονομίσματα, μιλώντας για «μια καταστροφή που περιμένει να συμβεί» και ζητώντας παρέμβαση των ρυθμιστικών αρχών. Σήμερα, ο ίδιος άνθρωπος ζητά «όλα τα εναπομείναντα Bitcoin να φτιαχτούν στις ΗΠΑ», υπόσχεται ότι θα κάνει την Αμερική «πρωτεύουσα των κρυπτονομισμάτων» και προαναγγέλλει τη δημιουργία «εθνικού αποθέματος σε Bitcoin». Τι μπορεί να συνέβη για αυτή τη στροφή 180 μοιρών και, μπορεί να κάνει πράξη τις υποσχέσεις του και τις προσδοκίες που δημιούργησε;
Εν πρώτοις, αυτά τα 120 εκατομμύρια δολάρια για την υποστήριξη του Τραμπ και των Ρεπουμπλικανών υποψηφίων, ξοδεύτηκαν από την κρυπτο-κοινότητα με σημαντικό μέρος της χρηματοδότησης να αφιερώνεται στην εκδίωξη του προέδρου της Τραπεζικής Επιτροπής της Γερουσίας και επικριτή της βιομηχανίας κρυπτονομισμάτων Σερόντ Μπράουν, από τους Δημοκρατικούς. Η εκστρατεία του Ρεπουμπλικάνου αντιπάλου του Μπράουν, Μπέρνι Μορένο, φέρεται να υποστηρίχθηκε σε δωρεές του κλάδου ύψους περίπου 40 εκατομμυρίων δολαρίων.
Αυτή τη στιγμή, ο σημαντικότερος πολέμιος του Bitcoin στη διοίκηση των ΗΠΑ είναι ο επικεφαλής της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (SEC) Γκάρι Γκένσλερ, ένθερμος υποστηρικτής της σαρωτικής ρύθμισης των κρυπτονομισμάτων. Ως εκ τούτου, οι αναλυτές προσδοκούν ότι ο Trump θα προσπαθήσει να αναδιοργανώσει την υπηρεσία που εποπτεύει τις χρηματοπιστωτικές αγορές των ΗΠΑ, αλλά δήλωσε ότι ο επερχόμενος πρόεδρος δεν μπορεί απλά να αντικαταστήσει τον Γκένσλερ χωρίς κινδύνους για το υπόλοιπο σύστημα.
Πάντως, ο Τραμπ φαίνεται να υποστηρίζει τη χάραξη μιας πολιτικής ακριβώς αντίθετη από του απερχόμενου προέδρου, Τζο Μπάιντεν, ο οποίος έχει κηρύξει ένα είδος «πολέμου» στα κρυπτονομίσματα, με σκοπό να σταματήσει τη διακίνηση μαύρου χρήματος. Κατά τους περισσότερους, ωστόσο, τα κρυπτονομίσματα φρόντισαν να κάνουν πιο… ελκυστικά στον Τραμπ δύο crypto-billionaires. Ο λόγος για τους Τάιλερ και Κάμερον Γουίνκλβος, τους οποίους γνωρίζουμε από την κόντρα τους με τον ιδρυτή του Facebook, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, καθώς ήταν οι πρώτοι χρηματοδότες του κοινωνικού δικτύου.
Πώς κατάφεραν όμως να τον μεταπείσουν; Οι δίδυμοι επιχειρηματίες, ιδρυτές του ανταλλακτηρίου Gemini και πρώιμοι επενδυτές στο Bitcoin, έχουν τον… τρόπο τους. Δώρισαν από 1 εκατομμύριο δολάρια σε bitcoin έκαστος στην προεκλογική καμπάνια του Τραμπ και φρόντισαν να συγκεντρωθούν 12 εκατομμύρια ακόμα. Ο λόγος, όπως εξήγησαν οι ίδιοι, ήταν ότι ήθελαν να βοηθήσουν να εκλεγεί ο Τραμπ, καθώς ο Μπάιντεν είναι persona non grata στους κρυπτοφαν και τους επενδυτές σε κρυπτονομίσματα, όπως οι ίδιοι.
Η «λεπτομέρεια» είναι ότι οι Γουίνκλβος κατάφεραν να πείσουν –έστω και εν αγνοία του- τον Τραμπ να κάνει την πρώτη του συναλλαγή με Bitcoin. Αυτό, επειδή δώρισαν τα 1+1 εκατ. Δολάρια σε κρυπτονόμισμα στο επιτελείο του, κάτι που σημαίνει ότι το ποσό πιστώθηκε σε κάποιο λογαριασμό. Τα χρήματα, ωστόσο, έπρεπε να επιστραφούν καθώς ο νόμος στις ΗΠΑ δεν επιτρέπει δωρεές άνω των 838.000 δολαρίων. Έτσι, το εκλογικό επιτελείο του Τραμπ επέστρεψε τα χρήματα, αν και δεν μάθαμε με ποιο τρόπο. Αν δηλαδή τα επέστρεψε ως bitcoin ή κράτησαν τα κρυπτονομίσματα και επέστρεψαν το ποσό. Η «δουλειά», είχε γίνει, όμως.
Νωρίτερα, οι Γουίνκλβος είχαν φροντίσει να γίνουν ελκυστικοί στον Τραμπ. Αυτό, το κατάφεραν καλώντας τους κρυπτοφαν και επενδυτές του κύκλου τους να ενισχύσουν την καμπάνια του Ρεπουμπλικανού, κηρύσσοντας «πόλεμο» στον Μπάιντεν επειδή… «κήρυξε πόλεμο στα κρυπτονομίσματα». Ενδεχομένως, δε, να έχουν βάλει και το «χεράκι» τους στο λανσάρισμα του κρυπτονομίσματος από τον γιο του Ντόναλντ Τραμπ, Μπάρον μαζί με τον «σατανικό μάνατζερ της φαρμακοβιομηχανίας» Ντέιβιντ Σκρέλι.
Οι Γουίνκλβος, επένδυσαν τεράστιο μέρος της περιουσίας τους στα κρυπτονομίσματα. Και μάλιστα ήταν από τους πρώτους που τοποθετήθηκαν στο bitcoin, δημιουργώντας ένα από τα πρώτα ανταλλακτήρια κρυπτονομισμάτων του κόσμου και χτίζοντας μια κρυπτο-αυτοκρατορία.
Οι δίδυμοι αγόρασαν Bitcoin όταν η τιμή του ήταν στα 10 δολάρια και έτσι αναδείχθηκαν πολύ νωρίς, το 2017, ως οι πρώτοι κρυπτοδισεκατομμυριούχοι του πλανήτη. Εκτιμάται ότι έχουν στην κατοχή τους περίπου 70.000- 100.000 Bitcoin. Έχουν ανοίξει το ανταλλακτήριο Gemini το οποίο κινδύνευσε να τους παρασύρει σε κατάρρευση πέρυσι, όταν το Genesis, κρυπτο-επενδυτικό προϊόν του Μπάρι Σίλμπερτ, στο οποίο παραινούσαν τους πελάτες τους να επενδύσουν κατέρρευσε, αφήνοντας «μαύρη τρύπα» ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων στους συνδρομητές του Gemini. Οι δίδυμοι προσέφυγαν στα δικαστήρια εναντίον του Γκίλμπερτ και κέρδισαν. Και τώρα περιμένουν –οι πελάτες τους, δηλαδή- την επιστροφή του δισεκατομμυρίου…
protothema.gr
