Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των Ατόμων με Αναπηρίες (3 Δεκεμβρίου), ο Συνήγορος του Πολίτη, με την ιδιότητά του ως Συνήγορος του Παιδιού, καλεί εκ νέου την Πολιτεία να εντείνει τις προσπάθειές της και να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα, θέτοντας ως προτεραιότητα τον κατάλληλο προγραμματισμό, την εξασφάλιση και τη διάθεση επαρκών πόρων και μόνιμου ανθρώπινου δυναμικού για τη διασφάλιση της υλοποίησης του δικαιώματος των παιδιών με αναπηρία ή/και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στην εκπαίδευση.
Οι προτάσεις του Συνηγόρου συνοψίζονται σε Πόρισμα για την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση που στάλθηκε πρόσφατα στον Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.
Το κύριο ζήτημα που αναδεικνύεται στο Πόρισμα είναι η χρόνια υποχρηματοδότηση της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης και, συνακόλουθα, η σοβαρή ανεπάρκεια των διατιθέμενων πόρων και ανθρώπινου δυναμικού για την εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
Οι διαπιστούμενες ελλείψεις, λόγω της πάγιας επανάληψής τους, δίνουν την εντύπωση της κανονικότητας και της νομιμότητας, ενώ στην πραγματικότητα παραβλέπουν την ισχύουσα νομοθεσία και παραβιάζουν το δικαίωμα των ενδιαφερόμενων μαθητών στην εκπαίδευση και στην ίση μεταχείριση, συνιστώντας εν τοις πράγμασι διάκριση στη βάση της αναπηρίας. Επισημαίνεται ότι η Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση βασίζεται κυρίως σε αναπληρωτές, οι οποίοι προσλαμβάνονται μέσω των προγραμμάτων ΕΣΠΑ με χρονοβόρες διαδικασίες και καθυστέρηση σε σχέση με την έναρξη του σχολικού έτους.
Μεταξύ των σοβαρών προβλημάτων που θίγονται στο Πόρισμα είναι:
• η σοβαρή υποστελέχωση, η ετεροχρονισμένη έναρξη και συρρίκνωση του σχολικού έτους και άλλες χρόνιες δυσλειτουργίες στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, όπου φοιτούν μαθητές με σοβαρές αναπηρίες
• η ελλιπής εκπαιδευτική υποστήριξη των μαθητών με αναπηρία ή/και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που φοιτούν στα γενικά σχολεία (έλλειψη κατάλληλα προσαρμοσμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων και διδακτικού υλικού, ελλιπής εφαρμογή θεσμοθετημένων ειδικών μέτρων υποστήριξης, όπως η παράλληλη στήριξη και η φοίτηση σε τμήματα ένταξης, κ.ά)
• η ελλιπής στελέχωση των Κέντρων Διάγνωσης, Διαφοροδιάγνωσης και Υποστήριξης (ΚΕΔΔΥ), με συνέπεια σοβαρές καθυστερήσεις στην αξιολόγηση των ενδιαφερόμενων μαθητών, δυσλειτουργίες και, σε πολλές περιπτώσεις, αδυναμία επιτέλεσης ορισμένων από τις προβλεπόμενες αρμοδιότητές τους.
Ο Συνήγορος έχει επανειλημμένως απευθύνει διαπιστώσεις και προτάσεις, αναδεικνύοντας την υποχρέωση της Πολιτείας να μεριμνά για τη διασφάλιση των αναγκαίων υποστηρικτικών υπηρεσιών, με στόχο την ισότιμη πρόσβαση των παιδιών με αναπηρία ή/και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στην εκπαίδευση.
Για τον σκοπό αυτό, καλεί το Υπουργείο Παιδείας να λάβει τα αναγκαία μέτρα, μεταξύ άλλων επαναξιολογώντας και την κατανομή των πόρων στους επιμέρους τομείς αρμοδιότητάς του, κατά τρόπο που να λαμβάνει σοβαρά υπόψη την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ως σημαντικό και ισότιμο κομμάτι της δημόσιας, υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Επίσης, ο Συνήγορος έχει τονίσει ότι θα πρέπει να υιοθετηθούν σταδιακά ουσιαστικές θεσμικές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα συνολικά, προκειμένου αυτό να καταστεί προσβάσιμο σε όλα τα παιδιά με αναπηρία, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, με στόχο την συνεκπαίδευση και την καταπολέμηση των διακρίσεων και του αποκλεισμού.