Πρέπει να γραφτούν στη δημοτική τα ονόματα των δρόμων; Τι γίνεται με τα ξενικά ονόματα που έχουν εξελληνιστεί;
Πριν λίγες μέρες στις 22/9 ένας πολύ καλός και αξιόπιστος φίλος έστειλε στο μέιλ μας μία φωτογραφία από πινακίδα ενός δρόμου, η οποία στην κυριολεξία μας άφησε άναυδους: ΟΔΟΣ ΓΡ. ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ (GR. PATRIARCHI)!!! Μετά το αρχικό σοκ, διαβάσαμε το συνοδευτικό κείμενο για την οδό Γρ. Πατριάρχη. Η οδός αυτή βρίσκεται στα Τρίκαλα. Το συνοδευτικό κείμενο υπογράφει ο κύριος Σωτήρης Κίρμπας, που μας ενημερώνει ότι στο πλαίσιο της αναβάθμισης της πόλης των Τρικάλων τοποθετήθηκαν, μεταξύ άλλων, καινούργιες πινακίδες στους δρόμους. Μόνο που εκτός από το παραπάνω τραγικό λάθος υπάρχουν και κάποιες άλλες αμφιλεγόμενες (τουλάχιστον) αλλαγές.
Η οδό Σωκράτους έγινε οδός Σωκράτη.
Η οδός Ιάσονος οδός Ιάσονα.
Η οδός Αριστοτέλους οδός Αριστοτέλη.
Ο εθνομάρτυρας Διονύσιος ο Φιλόσοφος, γνωστός από το επαναστατικό του κίνημα στην Ήπειρο (1611)(δείτε και σχετικό μας άρθρο στις 8/10/2019), σε πινακίδα της πόλης των Τρικάλων αναγράφεται ως Διόνυσος ο Σκυλόσοφος (Οδός ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΚΥΛΟΣΟΦΟΥ)!Αν και δεν αποκλείεται το Σκυλόσοφος να ξεκίνησε από τους εχθρούς του Διονυσίου, ιδιαίτερα τον Μάξιμο τον Πελοποννήσιο, παγιώθηκε ως επίθετο που έδιναν στον ιεράρχη οι Τούρκοι, οι οποίοι όταν τον συνέλαβαν το έγδαραν ζωντανό, γέμισαν το δέρμα του με άχυρα, του φόρεσαν αρχιερατικά άμφια, περιέφεραν το άψυχο σώμα του στην πόλη των Ιωαννίνων και κατά την προσφιλή και πάγια τακτική τους, έστειλαν το κεφάλι του μαζί με τα κεφάλια δεκάδων επαναστατών στην Κωνσταντινούπολη για να βεβαιωθεί ο σουλτάνος για το κατόρθωμα των υφισταμένων του.
Με το ίδιο θέμα, τις πινακίδες στις οδούς των Τρικάλων, ασχολείται στο Trikaladay και ο κύριος Κωσταντίνος Καραποστόλης στις 24/9/2020. Επιβεβαιώνει όσα αναφέραμε παραπάνω και προσθέτει και την οδό ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ (STOURNARA). Εύλογα ο κύριος Καραποστόλης αναρωτιέται ποιος είναι ο Στουρνάρας; Μήπως ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος; Από την ώρα που δεν υπάρχει ένα όνομα στην πινακίδα ή έστω το αρχικό του ονόματός του όλα είναι πιθανά.
Μάλλον βέβαια ο εμπνευστής της οδού Στουρνάρα είχε στο νου του είτε τον αγωνιστή του ‘21 Νικόλαο Στουρνάρη ή Στουρνάρα, που έπεσε ηρωικά κατά την Έξοδο του Μεσολογγίου (1826), είτε τον «μέγα εθνικό ευεργέτη», όπως έχει ανακηρυχθεί από την ελληνική Βουλή, Νικόλαο Στουρνάρη ή Στουρνάρα (1806-1853). Πασίγνωστη είναι η οδός Στουρνάρη στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, όπου συχνά πυκνά γίνονται επεισόδια μεταξύ Αστυνομίας και μπαχαλάκηδων κλπ.
Προφανώς βασικοί υπεύθυνοι για όλα αυτά είναι τα μέλη της Επιτροπής Ονοματοδοσίας του Δήμου Τρικκαίων(Τρικάλων).Δήμαρχος Τρικκαίων είναι ο κύριος Δημήτρης Παπαστεργίου, πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) και μέλος της επιτροπής για τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821. Κατανοούμε ότι ο Δήμαρχος έχει πολλές ευθύνες, υποχρεώσεις κλπ. και δεν μπορεί να ασχολείται με τα πάντα. Έχει διορίσει ,φανταζόμαστε, σε καίρια πόστα κάποιους ανθρώπους της εμπιστοσύνης του. Φανταζόμαστε ότι για να μετατραπεί η οδός ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Ε’ σε οδό ΓΡ. ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ, θα «πέρασε» από κάποιους υπεύθυνους του Δήμου μέχρι να φτάσει να γραφτεί αυτό το απαράδεκτο ΓΡ. ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ. Αλήθεια το ΓΡ. τι σημαίνει; Γρήγορου; Γραφικού; Ίσως βρεθούν ορισμένοι που θα αναφερθούν σε σκοτεινά σημεία της δράσης του Γρηγόριου Ε’. Όμως ο συγκεκριμένος ιεράρχης απαγχονίστηκε από τους Τούρκους στην Κωνσταντινούπολη μαζί με τρεις επισκόπους, στις 22/4/1821 και δίκαια κατά την άποψή μας συγκαταλέγεται στους εθνομάρτυρες.
Ούτε ένας δεν είδε το τραγικό λάθος μέχρι να αναγραφεί το ΓΡ. ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ; Πριν λίγες μέρες διαβάσαμε στο protothema.gr για την χονδροειδή γκάφα των ΕΛΤΑ, τα οποία στο αναμνηστικό γραμματόσημο για τα 2.500 χρόνια από τη μάχη των Θερμοπυλών, έκαναν δύο κραυγαλέα λάθη στο μεγαλειώδες επίγραμμα του Σιμωνίδη του Κείου: «Ω ξειν αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις…» (κοίνων αντί κείνων και πειθώμενοι αντί πειθόμενοι). Και αναρωτιόμαστε εύλογα, νομίζουμε. Εντάξει δεν είναι δυνατόν να ξέρουν όλοι τα πάντα. Όποιος ή όποιοι αναλαμβάνουν να φέρουν εις πέρας ένα έργο, το οποίο θα εκτεθεί στο κοινό, δεν οφείλουν να είναι πολύ προσεκτικοί και αν δεν γνωρίζουν κάτι να το διασταυρώνουν;
Επανερχόμενοι στο θέμα Πινακίδες των Τρικάλων,νομίζουμε ότι άμεσα πρέπει να αντικατασταθούν όσες γράφουν Γρ. Πατριάρχη και Διονυσίου Σκυλόσοφου. Τα άλλα είναι συζητήσιμα.
Δημοτική ή καθαρεύουσα;
Από το 1976 η δημοτική είναι η επίσημη γλώσσα του ελληνικού κράτους. Η ονοματοδοσία των περισσότερων δρόμων της χώρας μας είχε γίνει νωρίτερα. Ας πάρουμε για παράδειγμα την Αθήνα. Αν η οδός Ερμού γινόταν οδός Ερμή δεν θα υπήρχαν αντιδράσεις; Η οδός Σωκράτους, Σωκράτη (βλ. Τρίκαλα), η οδός Πειραιώς, οδός Πειραιά, η οδός Ιπποκράτους, Ιπποκράτη κλπ, δεν θα υπήρχαν αντιδράσεις; Βέβαια υπάρχουν και κάποιοι δρόμοι, όπως π.χ. η οδός Πρωταγόρου. Μήπως σε ανάλογες περιπτώσεις πρέπει να υπάρξουν αλλαγές (Πρωταγόρα);
Τα ονόματα αλλοδαπών στις οδούς
Παλαιότερα υπήρχε η τάση εξελληνισμού των ξενικών επιθέτων: Οδός Κοδριγκτώνος, οδός Μυλλέρου, πλατεία (και οδός)Κάνιγγοςκλπ. Και στη Θεσσαλονίκη οδός Κάρολου Ντηλ. Αν ξαφνικά γίνονταν οι παραπάνω οδοί Κόδριγκτον, Μίλερ, Κάνιγκ, Σαρλ Ντιλ κλπ. θα ξεσηκωνόταν το σύμπαν. Αν πείτε σε κάποιον Αθηναίο « η οδός Λενορμάν» θα σας διορθώσει «Λένορμαν» θα πει. Βέβαια το ορθό είναι Λενορμάν. Ο Γάλλος αρχαιολόγος, νομισματολόγος και θερμός φιλέλληνας Charles Lenormant (1802-1859)τάφηκε στην Αθήνα όπου και πέθανε, συγκεκριμένα στον λόφο του Ιππίου Κολωνού, όπως και ο Γερμανός αρχαιολόγος Καρλ Μίλερ(1797-1840).
Κλείνοντας αυτό το σύντομο άρθρο να εκφράσουμε τη δική μας άποψη. Καλώς η κακώς ό,τι έχει παγιωθεί στη γλώσσα μας είναι δύσκολο ν’ αλλάξει. Θα πρέπει βέβαια να αποφεύγονται λάθη όπως αυτά που αναφέραμε και τα ονόματα δρόμων, πλατειών κλπ. να δίνονται σε ανθρώπους που πρόσφεραν στη χώρα μας, αλλά και στην ανθρωπότητα.
Πηγές μας ήταν το κείμενο του κυρίου Σωτήρη Κίρμπα «Ποιον Γρ.Πατριάρχη τιμούν τα Τρίκαλα» και το άρθρο του κυρίου Κ.Καραποστόλη στο trikalatoday «ΟΔΟΙ-ΔΡΟΜΟΙ-ΣΤΡΑΤΕΣ».
