Την οργή του Ισραήλ προκάλεσε σχόλιο του Πολωνού πρωθυπουργού περί «Εβραίων αυτουργών» μαζί με άλλους του Ολοκαυτώματος. Ο Ματέους Μοραβιέτσκι ρωτήθηκε στο Μόναχο, από έναν Ισραηλινό δημοσιογράφο, τον Ρόνεν Μπέργκμαν, για τον πρόσφατο νόμο που υιοθετήθηκε στη χώρα του και προβλέπει ποινές φυλάκισης για όποιον υπονοήσει ότι η Βαρσοβία ευθύνεται για τον θάνατο εκατομμυρίων Εβραίων στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Μπέργκμαν ρώτησε αν θα τιμωρηθεί στην περίπτωση που αφηγηθεί την ιστορία των μελών της οικογένειάς του που εκτοπίστηκαν αφού τους κατήγγειλαν στην Γκεστάπο οι Πολωνοί γείτονές τους. «Δεν θεωρείται έγκλημα να πει κανείς ότι υπήρχαν Πολωνοί δράστες (σ.σ. του Ολοκαυτώματος), όπως υπήρχαν και Εβραίοι δράστες, και Ουκρανοί ή Γερμανοί δράστες», απάντησε ο Μοραβιέτσκι στα αγγλικά.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου, με ανακοίνωση που εξέδωσε το γραφείο του δήλωσε ότι «υπάρχει ένα πρόβλημα που συνδέεται με την ανικανότητα να κατανοήσουν την ιστορία και την έλλειψη ευαισθησίας απέναντι στην τραγωδία του λαού μας», χαρακτηρίζοντας «εξωφρενικές» τις δηλώσεις του Πολωνού ομολόγου του.
Η απάντηση της Βαρσοβίας
Η πολωνική κυβέρνηση διαβεβαίωσε ωστόσο ότι ο Μοραβιέτσκι «επ’ ουδενί σκόπευε να αρνηθεί το Ολοκαύτωμα ή να ρίξει στους Εβραίους την ευθύνη για τη γενοκτονία που διέπραξε η ναζιστική Γερμανία». Στην ανακοίνωση τονίζεται επίσης ότι οι δηλώσεις αυτές «θα πρέπει να ερμηνευτούν ως μια ειλικρινή έκκληση για μια ανοιχτή συζήτηση γύρω από τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά των Εβραίων στο Ολοκαύτωμα, ανεξάρτητα από την εθνικότητα εκείνων που εμπλέκονταν σε κάθε έγκλημα».
Περίπου 3 εκατομμύρια Εβραίοι που ζούσαν προπολεμικά στην Πολωνία σκοτώθηκαν από τους Ναζί –ήταν οι μισοί από τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Εβραίοι απ’ όλη την Ευρώπη στάλθηκαν επίσης στα στρατόπεδα θανάτου που λειτουργούσαν οι Γερμανοί στην κατεχόμενη Πολωνία, όπως στο Άουσβιτς, την Τρεμπλίνκα και το Σόμπιμπορ.
Χιλιάδες Πολωνοί διακινδύνευσαν τη ζωή τους για να προστατεύσουν τους Εβραίους γείτονές τους. Όμως οι έρευνες που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος το 1989 έδειξαν ότι χιλιάδες ήταν και εκείνοι που σκότωσαν Εβραίους ή τους κατήγγειλαν στους κατακτητές. Σύμφωνα εξάλλου με το αμερικανικό Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος, οι Ναζί σκότωσαν και τουλάχιστον 1,9 εκατομμύρια μη Εβραίους Πολωνούς.
