Μισός αιώνας συμπληρώνεται φέτος από την εξέγερση του Πολυτεχνείου και ο καταλυτικός ρόλος του στην εξέλιξη της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας δεν αμφισβητείται. Έβαλε τα θεμέλια για την ανατροπή της δικτατορίας των Συνταγματαρχών και τη μεταπολίτευση, δημιούργησε ένα ιστορικό ορόσημο και έχτισε ένα κίνημα διεκδίκησης μιας καλύτερης ζωής και μιας δικαιότερης κοινωνίας.
Για την ελευθερία και τη δημοκρατία
Στην καρδιά πολλών η φλόγα δεν έχει σβήσει και το αίτημα που εκφράστηκε ξεκάθαρα μέσα από το ιστορικό σύνθημα «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία» φαντάζει επίκαιρο όσο ποτέ.
Για την ελευθερία και τη δημοκρατία, ενάντια στον φασισμό o Νοέμβρης του ’73 δεν ξεχνιέται. Εκεί όπου νους και καρδιά έγιναν ένα. Eκεί όπου χτίστηκε η απαράμιλλη δύναμη της ενότητας, της αλληλεγγύης, της συλλογικότητας, της αξιοπρέπειας και της ανιδιοτέλειας στην προσφορά.
Το Πολυτεχνείο ζει
«Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ Πολυτεχνείο! Ελληνικέ λαέ, το Πολυτεχνείο θα μείνει το προπύργιο και η εστία του αγώνα. Όλος ο λαός να συσπειρώνεται γύρω από τους χώρους του Πολυτεχνείου, να παραμείνει στους δρόμους της Αθήνας και να κατέβει στους δρόμους κάθε μεγάλης πόλης της Ελλάδας. Το Πολυτεχνείο είναι οχυρωμένο με τα στήθη των φοιτητών… Ο αγώνας μας είναι κοινός. Είναι αγώνας αντιχουντικός. Είναι αγώνας αντιδικτατορικός. Είναι αγώνας αντιιμπεριαλιστικός. Κάτω η δικτατορία. Ζήτω η Δημοκρατία…».
Ο σταθμός των Ελεύθερων Αγωνιζόμενων Φοιτητών
Ο σταθμός των «Ελεύθερων Αγωνιζόμενων Φοιτητών» που άκουγε ολόκληρη η Αθήνα και μετέδιδαν και ξένοι ραδιοσταθμοί όπως το BBC και η Deutsche Welle μετέφερε τον παλμό της μεγάλης, αυθόρμητης, δυναμικής εξέγερσης που ξεπέρασε δισταγμούς, αντιρρήσεις και πολιτικούς ενδοιασμούς για να μετουσιώσει σε πράξη το όραμα της εποχής και να μεταδώσει τη φλόγα ενός δρόμου υπέρβασης και περηφάνιας.
«Απόψε θα κάνει ξαστεριά»
Η «φωτιά» που άναψε δεν μπορούσε να σβήσει με τίποτα και από τους 1.050 χιλιοκύκλους τα συνθήματα των φοιτητικών αιτημάτων, γρήγορα γίνονται και πολιτικά.
«Απόψε πεθαίνει ο φασισμός», «Εργάτες, αγρότες και φοιτητές», «Έξω οι Αμερικάνοι», «Λαέ πεινάς, γιατί δεν πολεμάς», «Κάτω η Εξουσία», «Κάτω η Χούντα, κάτω ο Παπαδόπουλος», «Λαέ λαέ, ή τώρα ή ποτέ», «Οι φοιτητές δεν βολεύονται, βουλεύονται», «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία», «Λαέ, πολέμα, σου πίνουνε το αίμα», «Έξω ο 6ος Στόλος», «Παπαδόπουλε, δεν σε θέλει ο λαός», «Ένας είναι ο αρχηγός, ο κυρίαρχος λαός», «Έξω το ΝΑΤΟ», ήταν μερικά από αυτά που ακούστηκαν στον ιστορικό σταθμό, βροντοφωνάχτηκαν, γράφτηκαν στους τοίχους κι έμειναν στην Ιστορία.
Συνθλήματα ακούστηκαν, βροντοφωνάχτηκαν, γράφτηκαν στους τοίχους.
Ιδιαίτερα δημοφιλές υπήρξε το σύνθημα «Δεν σε θέλει ο λαός, παρ’ τη Δέσποινα και μπρος», σύνθημα που αναφερόταν στον δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλο και τη σύζυγό του, καθώς και το σύνθημα «Μαρκεζίνη μασκαρά».
«Πεθαίνει ο φασισμός»
Ξημερώματα 17ης Νοεμβρίου. Στη 1.45 τα τανκς φτάνουν στην πύλη του Πολυτεχνείου. Ο ραδιοφωνικός σταθμός μεταδίδει: «Είμαστε άοπλοι! Είμαστε άοπλοι! Οι φοιτητές βρίσκονται απέναντι στα τανκς.
Οι φαντάροι είναι αδέλφια μας, δεν θα μας πυροβολήσουν. Αγωνιζόμαστε για μία καλύτερη και ελεύθερη Ελλάδα. Να καθορίζουμε μόνοι μας τις τύχες του λαού μας. Αγωνιζόμαστε για τη λευτεριά αυτού του τόπου. Ελληνικέ λαέ, έξω από το Πολυτεχνείο βρίσκονται τανκς κι έχουν στραμμένες τις μπούκες των κανονιών τους στα παιδιά σου. Αυτή τη στιγμή, ελληνικέ λαέ, μπορείς να διαπιστώσεις πώς μας κατάντησαν οι Αμερικάνοι. Δεν πρέπει να χυθεί άλλο αίμα. Όχι άλλο αίμα!» με τις εκκλήσεις να πέφτουν στο κενό, αφού περίπου στις 3 τα ξημερώματα, ένα τεθωρακισμένο θα γκρεμίσει την πύλη του Πολυτεχνείου.
Τίτλοι τέλους με τον εκφωνητή Δημήτρη Παπαχρήστο να ψέλνει τον Εθνικό Ύμνο και τη λειτουργία του σταθμού να διακόπτεται.
Οι φοιτητές βρίσκονται απέναντι στα τανκς.
Σύμφωνα με τον επίσημο απολογισμό, οι νεκροί του Πολυτεχνείου είναι 13. Έρευνα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών («Το Βήμα» 12.11.2023) αναφέρει 24 τεκμηριωμένες περιπτώσεις.
Παράλληλα, έχει συγκροτηθεί ένας κατάλογος δεκαέξι (16) ανώνυμων περιπτώσεων που είχε θεωρηθεί σε κάποια στιγμή της διαδικασίας ότι «προκύπτουν βασίμως» ως νεκροί από επίσημες, επώνυμες και σχετικά αξιόπιστες καταθέσεις, με συγκεκριμένα στοιχεία. Τέλος, η έρευνα έχει θέσει στο μικροσκόπιο τριάντα (30) επώνυμες περιπτώσεις, που εμφανίζονται επίμονα στους περισσότερους καταλόγους από το 1974 μέχρι και σήμερα, χωρίς να έχουν ποτέ τεκμηριωθεί.
Ο αριθμός των τραυματιών παραμένει μέχρι και σήμερα αδιευκρίνιστος…
