Στάση αναμονής, με ευχολόγια περί ομαλής δημοκρατικής μετάβασης και προστασίας όλων των εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων, τηρεί η Ευρώπη για την κατάσταση στη Συρία, καθώς η ανατροπή Άσαντ αιφνιδίασε τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που δεν έχουν αυτή τη στιγμή πρόσβαση σε κανέναν από τους μεγάλους πρωταγωνιστές του «μεγάλου παιχνιδιού» που άνοιξε.
Η σκλήρυνση του καθεστώτος Άσαντ τα τελευταία χρόνια, η σύγκλισή του με το Ιράν και η στήριξη του από τη Ρωσία, έχουν αφήσει μια μεγάλη «μαύρη τρύπα» στη Μεσανατολική πολιτική της Ε.Ε. και τώρα η αγωνία βεβαίως είναι το ποια θα είναι η επόμενη ημέρα για αυτή τη σημαντική χώρα της Μέσης Ανατολής, ώστε να μην μετατραπεί σε ένα νέο Ιράκ ή μια νέα Λιβύη. Και πολύ περισσότερο να μην πυροδοτηθεί ένας νέος εμφύλιος που θα είναι καταστροφικός για την περιοχή και θα δημιουργήσει ένα νέο κύμα προσφύγων από την πολύπαθη χώρα.
Η στάση της Ελλάδας
Η Αθήνα, συντασσόμενη με άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, με ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών «χαιρετίζει την πτώση του αυταρχικού καθεστώτος Άσαντ στη Συρία», υποστηρίζει την ενότητα, την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της Συρίας, επισημαίνοντας ότι «θα πρέπει, άμεσα, να διασφαλιστεί η ειρήνη στη χώρα και η ομαλή μετάβαση εξουσίας σε μια δημοκρατικά νομιμοποιημένη κυβέρνηση, με βάση την απόφαση 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας».
Το υπουργείο Εξωτερικών στην ανακοίνωσή του τονίζει, ακόμη, ότι «ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να υπάρξει για την προστασία όλων των αμάχων, συμπεριλαμβανομένων των θρησκευτικών μειονοτήτων, καθώς και των θρησκευτικών μνημείων και της πλούσιας πολιτιστικής της κληρονομιάς. Η επιστροφή στη δημοκρατική ομαλότητα θα πρέπει να σημάνει το τέλος των προσφυγικών ροών από την πολύπαθη χώρα και να ανοίξει το δρόμο για την ασφαλή επιστροφή των Σύρων προσφύγων στις εστίες τους».
Η Ελλάδα, η οποία σε λίγες ημέρες αναλαμβάνει τα καθήκοντα της ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, θα έχει ιδιαίτερο ρόλο στην διαμόρφωση των θέσεων της διεθνούς κοινότητας για την κατάσταση στη Συρία και αυτό δημιουργεί πρόσθετες ευθύνες και υποχρεώσεις, πολύ περισσότερο που η χώρα μας βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της κρίσης και επηρεάζεται άμεσα και η ίδια από τις εξελίξεις στη Συρία.
Ειδικό ενδιαφέρον υπάρχει για την ελληνική κοινότητα στη Συρία, που, πάντως, σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία, δεν ξεπερνά τις 150 οικογένειες σε όλη τη χώρα, καθώς δεν έχει μέχρι στιγμής υπάρξει αίτημα επαναπατρισμού (οι περισσότεροι είναι τρίτης και τέταρτης γενιάς) και επομένως ο στόχος είναι η ασφάλεια τους.
Το μεταναστευτικό
Το προσφυγικό αποτελεί πηγή αγωνίας καθώς η ομαλοποίηση της κατάστασης στη Συρία θα μπορούσε να εξαλείψει μια βασική πηγή μεταναστευτικών-προσφυγικών ροών. Στην Τουρκία τα σχεδόν 4 εκατομμύρια Σύρων προσφύγων πιθανότατα θα κατευθυνθούν και πάλι στη χώρα τους, απαλλάσσοντας την Τουρκία από μια τεράστια πίεση την οποία μετέφερε στην Ευρώπη. Εάν βεβαίως η κατάσταση στη Συρία εκτροχιαστεί και πάλι, τότε η πίεση αυτή θα αυξηθεί και θα αναζητηθούν και νέοι δρόμοι για τα κυκλώματα δουλεμπόρων που θα έχουν πρώτο σταθμό την Κύπρο στην πορεία προς την Ευρώπη.
Ο ρόλος της Τουρκίας
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όμως, για την Ελλάδα έχουν και οι γενικότερες ανακατατάξεις που φέρνει η ανατροπή του Άσαντ σε περιφερειακό επίπεδο και η ισχυροποίηση του ρόλου της Τουρκίας, η οποία αυτή τη στιγμή εμφανίζεται ως η μοναδική χώρα η οποία έχει σοβαρή επιρροή στις εσωτερικές εξελίξεις στη Συρία. Εφόσον αυτός ο ρόλος διατηρηθεί και επιβεβαιωθεί, θα χρησιμοποιηθεί από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την μοχλευση της εξωτερικής πολιτικής του, στα παζάρια του με την Ε.Ε. αλλά και την νέα αμερικανική κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ.
Η Αθήνα διατήρησε ανοικτή την ελληνική πρεσβεία μέχρι και σήμερα, όπου ο πρέσβης και δύο ακόμη υπάλληλοι αναχώρησαν για την Αθήνα για λόγους ασφαλείας, αν και το επιτόπιο προσωπικό παραμένει στη θέση του.
Ο Ειδικός Απεσταλμένος για τη Συρία
Από το 2020, το υπουργείο Εξωτερικών είχε δημιουργήσει θέση Ειδικού Απεσταλμένου για τη Συρία διορίζοντας στην θέση αυτή την πρέσβη Τ. Αθανασίου που είχε υπηρετήσει και παλιότερα στη Δαμασκό(2009-2012 όταν και έκλεισε η πρεσβεία λόγω του Εμφυλίου), ένας θεσμός ιδιαίτερα χρήσιμος. Η κυρία Αθανασίου κατά τη διάρκεια της θητείας της είχε ιδιαίτερη πρόσβαση όχι μόνο στο Γραφείο του ΟΗΕ για τη Συρία αλλά και με θεσμούς στη Δαμασκό και μάλιστα είχε οργανώσει την επίσκεψη στην Αθήνα των μελών της Συνταγματικής Επιτροπής της Συρίας για διαβουλεύσεις, καθώς υπήρχε η πρόταση για τη διοργάνωση στην Ελλάδα συνάντησης του ΟΗΕ με τη Συνταγματική Επιτροπή για το Σύνταγμα της χώρας, που τώρα βέβαια είναι πολύ επίκαιρο. Επίσης, με πρωτοβουλία της Ελλάδας, είχε πραγματοποιηθεί τον Απρίλιο του 2023 άτυπη συνάντηση σε συνεργασία με την Ε.Ε. των Ειδικών Απεσταλμένων των χωρών της Ε.Ε. για τη Συρία, παρουσία του ειδικού απεσταλμένου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για τη Συρία, Γκέιρ Πέντερσεν, με τον οποίο είχε κατ’ ιδίαν συνομιλίες και ο τότε ΥΠΕΞ, Νίκος Δένδιας.
Οι τελευταίες εξελίξεις καθιστούν αναγκαία την επαναδραστηριοποίηση του θεσμού του Ειδικού Απεσταλμένου για την Συρία που είχε ατονήσει μετα τον διορισμό της Τ.Αθανασίου στην πρεσβεία μας στην Μάλτα.
protothema.gr
