Υπό δημόσιο έλεγχο αναμένεται να περάσουν μέχρι το τέλος του έτους και σταδιακά εντός του 2019 έως και 100.000 ιδιωτικά ακίνητα που δεν δηλώθηκαν ποτέ στο Κτηματολόγιο, στο πλαίσιο της σχετικής διαδικασίας. Ηδη λήγει και η τελευταία, εννεάμηνη παράταση (αρχικά τρίμηνη) που χορηγήθηκε στις αρχές του έτους, έπειτα και από παρέμβαση της ΠΟΜΙΔΑ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων), προκειμένου να γίνουν οι απαιτούμενες διορθώσεις στα 111 Κτηματολογικά Γραφεία, όπου έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση, με αποτέλεσμα πλέον να κινητοποιούνται οι αρμόδιες υπηρεσίες ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία της μεταβίβασης των ακινήτων που δεν δηλώθηκαν στο Δημόσιο.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις ανθρώπων που παρακολουθούν τη σχετική διαδικασία, υπολογίζεται ότι τα ακίνητα που δεν δηλώθηκαν προσεγγίζουν τις 300.000 πανελλαδικά, αν και ουδείς είναι σε θέση να δώσει έναν ακριβή αριθμό. Εξ αυτών, περίπου τα 2/3 εκτιμάται ότι είναι ούτως ή άλλως ακίνητα του Δημοσίου που δεν προχώρησε στη δήλωσή τους, κάτι που σημαίνει ότι το υπόλοιπο 1/3 αφορά ιδιωτικές περιουσίες, διαμερίσματα, καταστήματα, αποθήκες και οικόπεδα, αρκετά εκ των οποίων σε περιοχές με υψηλή εμπορική αξία. Σύμφωνα με αναφορές υποθηκοφυλάκων, μόνο στα βόρεια προάστια έχουν καταγραφεί περισσότερα από 5.000 ακίνητα αγνώστου ιδιοκτήτη (όπως χαρακτηρίζονται όσα δεν δηλώθηκαν ποτέ).
Ετσι, η διαδικασία κτηματολόγησης σε 20 περιοχές της Αττικής και της Θεσσαλονίκης και άλλες 91 ανά την επικράτεια κινδυνεύει να εξελιχθεί σε μια άνευ προηγουμένου διαδικασία μεταβίβασης ακινήτων ιδιωτών στα χέρια του Δημοσίου. Στις παραπάνω περιοχές συμπληρώνονται φέτος 14 χρόνια λειτουργίας των αντίστοιχων κτηματολογικών γραφείων (πλέον της 9μηνης παράτασης που χορηγήθηκε στα τέλη του φετινού Ιανουαρίου). Εφόσον με το πέρας του παραπάνω χρονικού διαστήματος δεν έχουν δηλωθεί όλα τα ακίνητα, τότε εκείνα θα περάσουν αυτομάτως στο Δημόσιο, καθώς θα θεωρηθούν αγνώστου ιδιοκτήτη. Πρόκειται για περιοχές όπως η Νέα Σμύρνη, τα Βριλήσσια, τα Μελίσσια, ο Γέρακας, ο Αγ. Ιωάννης Ρέντης, η Ελευσίνα, η Νέα Πέραμος και το Νέο Ψυχικό, καθώς και πόλεις, όπως η Πάτρα, η Καλαμάτα και το Αργοστόλι (Κεφαλονιά).
Ενδεικτικό τού τι πρόκειται να συμβεί είναι τα όσα καταμαρτυρούν στην «Κ» οι επικεφαλής των σχετικών υποθηκοφυλακείων. Σύμφωνα με τον κ. Χρήστο Δημητριάδη, πρόεδρο της Ενωσης Αμισθων Υποθηκοφυλάκων Ελλάδος και υπεύθυνο για την περιοχή των Σπάτων – Αρτέμιδας, «στην περιοχή ευθύνης μου, μπορώ να σας πω μετά βεβαιότητος, καθώς έχουμε διενεργήσει και σχετική στατιστική έρευνα, ότι το 75% των αρχικών εγγραφών είχε λάθη και παραλείψεις. Εξ αυτών, ένα ποσοστό της τάξεως του 20% είναι αγνώστου ιδιοκτήτη. Σύμφωνα με τον κ. Δημητριάδη, ο πραγματικός αριθμός των ιδιωτικών περιουσιών που θα περιέλθουν στα χέρια του Δημοσίου είναι πιθανό να υπερβαίνει τις παραπάνω εκτιμήσεις, καθώς οι περιοχές από τις οποίες ξεκίνησε το έργο του Κτηματολογίου στα τέλη της δεκαετίας του 1990 ήταν στην πλειονότητά τους αστικές, όπου κυριαρχούν οι ιδιωτικές περιουσίες, έναντι των ακινήτων που είναι δημόσια.
Ανάλογη εικόνα μεταφέρει και η κ. Ιωάννα Τζινιέρη, η οποία είναι επικεφαλής του Υποθηκοφυλακείου Π. Φαλήρου και μέλος του Δ.Σ. της Ενωσης Αμίσθων Υποθηκοφυλάκων. «Από τα μέσα Οκτωβρίου του 2017 που έχουμε αναλάβει την ευθύνη για τις περιοχές Αλίμου και Ελληνικού, έχουμε πραγματοποιήσει πάνω από 2.652 διοικητικές πράξεις για το Κτηματολόγιο. Από αυτές, 1.041 ήταν διορθώσεις των αρχικών εγγραφών, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό ήταν και τα αγνώστου ιδιοκτήτη».
Οι αρχές ξεκίνησαν ήδη τις διαδικασίες μεταβίβασης
Η διαδικασία της μεταβίβασης της κυριότητας χιλιάδων ακινήτων που δεν δηλώθηκαν στο Κτηματολόγιο στο Δημόσιο έχει ήδη ξεκινήσει, καθώς όπου λήγει και η τελευταία παράταση, οι αρχικές εγγραφές καθίστανται οριστικές και τα Κτηματολογικά Γραφεία αποστέλλουν τα σχετικά στοιχεία στο υπ. Οικονομικών. Μάλιστα, ρόλο στην όλη διαδικασία θα διαδραματίσει και η ΕΕΣΥΠ (Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας), ο φορέας που έχει συσταθεί για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, από τα έσοδα της οποίας προσδοκάται η αποπληρωμή μέρους του δημοσίου χρέους. Σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν ήδη εντοπιστεί τουλάχιστον 15.000 ακίνητα, τα οποία θα αρχίσουν να μεταβιβάζονται στο Δημόσιο εντός των προσεχών μηνών. Εξ αυτών, περίπου 1.500 ή το 10% εκτιμάται ότι έχουν επενδυτικό/εμπορικό χαρακτήρα και θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο αξιοποίησης από την ΕΕΣΥΠ.
Στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο Οικονομικών εξέδωσε τον Ιούλιο σχετική εγκύκλιο (ΠΟΛ. 1137/ 18.7.2018), όπου καθορίζονται οι επιμέρους κινήσεις για τη μεταβίβαση των ακινήτων «αγνώστου ιδιοκτήτη» στο Δημόσιο. Μάλιστα, ζητείται από το Ελληνικό Κτηματολόγιο να γνωστοποιήσει όλα τα σχετικά ακίνητα στους αρμόδιους φορείς του Δημοσίου (εν προκειμένω στο υπ. Οικονομικών, εφόσον πρόκειται για αστικά/αγροτικά ακίνητα και στο υπ. Περιβάλλοντος εφόσον πρόκειται για δασικές εκτάσεις), προκειμένου να ελέγξουν και να παραλάβουν τα ακίνητα αρμοδιότητάς τους για διαχείριση.
Από τη στιγμή που οριστικοποιηθεί η εγγραφή ενός ακινήτου ως αγνώστου ιδιοκτήτη, κάτι δηλαδή που ήδη έχει ξεκινήσει να γίνεται σε ορισμένες περιοχές και θα εντατικοποιηθεί τους προσεχείς μήνες, ο κάτοχός του χάνει πλέον την κυριότητα του ακινήτου. Σύμφωνα με το σχετικό θεσμικό πλαίσιο και όπως αναφέρεται και στην εγκύκλιο του υπ. Οικονομικών, «με την περιέλευση των ανωτέρω ακινήτων στο Δημόσιο και την καταγραφή των στα βιβλία του Δημοσίου, όσοι αξιώνουν εμπράγματο δικαίωμα, μόνο ενοχική αξίωση θα έχουν πλέον επί των εν λόγω ακινήτων». Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες που αμέλησαν, δεν ενημερώθηκαν έγκαιρα ή απλώς έχουν μετακινηθεί στο εξωτερικό για επαγγελματικούς λόγους το μόνο που θα μπορούν να κάνουν είναι να καταθέσουν αγωγή, διεκδικώντας μόνο χρηματική αποζημίωση (ενοχική αξίωση) από το Δημόσιο.
«Πρόκειται για μια πρωτοφανή κίνηση, που καταδεικνύει τον εντελώς λανθασμένο τρόπο με τον οποίο προχώρησε η διαδικασία του Κτηματολογίου στη χώρα, κάτι άλλωστε που πιστοποίησε το 2016 και το Συμβούλιο της Επικρατείας, με σχετική απόφασή του όπου ανέφερε ότι η εγγραφή στο Κτηματολόγιο είναι πλημμελής, αν δεν έχει γίνει δασικός χάρτης στην εκάστοτε περιοχή», σημειώνει η κ. Τζινιέρη.
Ταλαιπωρία και μεγάλο οικονομικό κόστος θα έχουν όμως και όσοι έχουν μεν εγγράψει το ακίνητό τους στο Κτηματολόγιο, αλλά για οποιονδήποτε λόγο προκύπτει κάποιο λάθος, π.χ. στο όνομα του δικαιούχου, στην επιφάνεια κ.τ.λ. Αν παρέλθει και στην προκειμένη περίπτωση η σχετική προθεσμία και οριστικοποιηθούν οι εγγραφές, τότε για οποιαδήποτε διόρθωση απαιτείται η προσφυγή στη Δικαιοσύνη, όπου ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να τεκμηριώσει την ανάγκη της διόρθωσης.
Σε διαφορετική περίπτωση, αν π.χ. υπάρχει κάποιο ορθογραφικό λάθος στον τρόπο αναγραφής του ονοματεπώνυμου του δικαιούχου, ο τελευταίος δεν θα μπορεί στο μέλλον να μεταβιβάσει το ακίνητό του! Θα πρέπει πρώτα να εξασφαλίσει τη διόρθωση της εγγραφής, να λάβει το σχετικό πιστοποιητικό και μετά να μπορέσει να το πουλήσει.
Παράγοντες που παρακολουθούν στενά την όλη διαδικασία σημειώνουν ότι ο στόχος για ολοκλήρωση της κτηματογράφησης στο σύνολο της χώρας έως το 2020 είναι το λιγότερο φιλόδοξος, τη στιγμή που οι εκκρεμότητες είναι τεράστιες και μάλιστα θα γιγαντώνονται όσο η διαδικασία κινείται προς την περιφέρεια, όπου τα λάθη είναι ακόμα περισσότερα.
