Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα έργα που δημοπρατούνται στη χώρα μας συνολικού προϋπολογισμού 400 εκατ. ευρώ.
Ο λόγος για το διαγωνισμό εγκατάστασης ηλεκτρονικών διοδίων, η πρώτη φάση (εκδήλωσης ενδιαφέροντος) του οποίου, ολοκληρώθηκε πριν το Πάσχα, χωρίς ωστόσο μέχρι στιγμής δεν υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα για το πότε θα προχωρήσει στο επόμενο της στάδιο η διαδικασία.
Στην πρώτη φάση συμμετέχουν πέντε κοινοπραξίες: Η πρώτη είναι ο ΟΤΕ μαζί με την θυγατρική της Deutsche Telekom, T. Systems. Η δεύτερη συγκροτείται από την Άκτωρ (θυγατρική της Ελλάκτωρ) την Intrakat, την Intrasoft και την ιταλική Autostrade, η τρίτη από τις Τέρνα, Vinci και την σουηδική Kapsch, η τέταρτη από τον όμιλο Μυτιληναίου και τη ουγγρική Nusz, ενώ στην πέμπτη ηγείται η Starbag.
Σύμφωνα με το συνολικό σχεδιασμό του Υπουργείου, το υφιστάμενο σήμερα καθεστώς διοδίων, με μετωπικούς σταθμούς, με δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον λόγω των συχνών στάσεων ανά 30-40 χλμ περίπου και με δίκαιες διαμαρτυρίες από τους χρήστες λόγω της μη αναλογικής χρέωσης, θα αντικατασταθεί από πλήρες Σύστημα Ηλεκτρονικών Διοδίων αδιάλειπτης ροής (free – flow), με το οποίο θα γίνεται ηλεκτρονικά και αναλογικά η χρέωση της διανυθείσας απόστασης. και μόνο με εξαιρέσεις την Αττική Οδό, τη Γέφυρα Ρίου Αντιρίου και τη Ζεύξη Πρέβεζας – Ακτίου, στις οποίες όμως επίσης θα γίνεται ηλεκτρονικά η χρέωση του διόδιου τέλους.
Συγκεκριμένα θα χρησιμοποιείται ένα διττό σύστημα επιβολής τελών:
1. Τα επαγγελματικής χρήσεως οχήματα θα έχουν εγκατεστημένη μια Εποχούμενη Συσκευή (On Board Unit – OBU) που θα επιτρέπει την παρακολούθηση και καταγραφή της θέσης και της πορείας τους με τη βοήθεια δορυφόρων (τεχνολογία GNSS),
2. Τα ιδιωτικής χρήσεως οχήματα θα αναγνωρίζονται αυτόματα με κάμερες κυκλοφορίας από τις πινακίδες κυκλοφορίας τους κατά την είσοδο και έξοδό τους από το οδικό δίκτυο επί του οποίου επιβάλλονται τέλη (τεχνολογία Automatic Number Plate Reading – ANPR).
Έτσι, και στις δύο περιπτώσεις καταγράφεται με ακρίβεια η χιλιομετρική απόσταση που τα οχήματα διανύουν στους αυτοκινητοδρόμους, και χρεώνονται αναλογικά με την χιλιομετρική αυτή απόσταση. Ειδικότερα η καταγραφή της διαδρομής των επαγγελματικής χρήσεως οχημάτων θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για άλλες εφαρμογές ηλεκτρονικής διαχείρισης μεταφορών.
Για τα ιδιωτικής χρήσης οχήματα θα καταγράφεται μόνο η διανυθείσα απόσταση στον αυτοκινητόδρομο (είσοδος – έξοδος) ενώ μετά την είσπραξη του διόδιου τέλους, τα στοιχεία θα διαγράφονται από το σύστημα για λόγους προστασίας των προσωπικών δεδομένων των χρηστών.
Η δημοπράτηση του έργου προβλέπεται να γίνει σε δύο στάδια.
Το σύστημα απαιτεί την τοποθέτηση κεραιών στις εισόδους και εξόδους των δρόμων αλλά και καμερών που θα φωτογραφίζουν τις πινακίδες για ταυτοποίηση των στοιχείων. Στόχος είναι να αναγνωρίζεται από που μπήκε ο χρήστης, ο οποίος θα πληρώνει όλο το κόστος της διαδρομής αλλά εάν βγει νωρίτερα σε μία έξοδο, τότε αυτόματα θα αναγνωρίζεται από το σύστημα και θα του αφαιρείται το ποσό από τον λογαριασμό.
Η χρέωση της διανυθείσας απόστασης θα γίνεται σε όλους τους αυτοκινητοδρόμους της χώρας, με εξαίρεση την Αττική Οδό, τη Γέφυρα Ρίου Αντιρίου και τη Ζεύξη Πρέβεζας – Ακτίου, στις οποίες όμως επίσης θα γίνεται ηλεκτρονικά η χρέωση του διοδίου τέλους.
Προβληματισμός από τους παραχωρησιούχος των οδικών αξόνων
Επίσημη πληροφόρηση από το υπουργείο Υποδομών για το σχέδιο εγκατάστασης ηλεκτρονικού/δορυφορικού συστήματος διοδίων, που θα χρεώνει τους οδηγούς ανάλογα με την απόσταση, περιμένουν οι παραχωρησιούχοι των οδικών αξόνων. Οι ίδιοι προσθέτουν πως το συγκεκριμένο σύστημα εφαρμόστηκε σε ευρωπαϊκές χώρες, όπου υπάρχουν αποτελεσματικοί μηχανισμοί ελέγχου από το κράτος.
Αντίστοιχες είναι οι επισημάνσεις και του Βασίλη Χαλκιά, προέδρου της Hellastron, του ενιαίου φορέα στον οποίο συμμετέχουν οι οκτώ εταιρείες διαχείρισης αυτοκινητοδρόμων και υποδομών με διόδια που λειτουργούν στην Ελλάδα, με αφορμή τις νέες δηλώσεις του υπουργού Υποδομών Χρήστου Σπίρτζη για το θέμα.
Ο κ. Χαλκιάς είναι διευθύνων σύμβουλος της Αττικές Διαδρομές που διαχειρίζεται τους σταθμούς διοδίων της Αττικής Οδού, αλλά και αντιπρόεδρος της ASECAP, της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αυτοκινητοδρόμων με Διόδια. Επισημαίνει πως τεχνικά μπορεί να είναι εφικτή η εγκατάσταση ενός τέτοιου συστήματος εντός 18μηνου π.χ. στην Εγνατία Οδό, η οποία κατά τον υπουργό Υποδομών θα αποτελέσει τον πρώτο οδικό άξονα που θα ενταχθεί. Την ίδια στιγμή, όμως, εξακολουθεί να ισχύει η πρόθεση του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) για κατασκευή περίπου 40 μετωπικών και πλευρικών διοδίων στην Εγνατία!
Όπως λέει ο πρόεδρος της Hellastron, για να εφαρμοστεί το νέο σύστημα πρέπει να αλλάξουν οι συμβάσεις παραχώρησης στους οδικούς άξονες και θα χρειαστεί όχι μόνο η συναίνεση των παραχωρησιούχων αλλά και των τραπεζών που χρηματοδότησαν τα έργα. «Ένα ερώτημα είναι ποιος θα εισπράττει τα διόδια, όταν εγκατασταθεί το νέο σύστημα και πώς θα αποδίδονται στις τράπεζες έναντι των δανείων που έχουν χορηγήσει», εξηγεί ο κ. Χαλκιάς.
