Στα απόνερα των προηγούμενων αποφάσεων, μα κυρίως των επιπτώσεων που πλήρωσε ιδιαίτερα η περιοχή της Στερεάς Ελλάδας κινείται και ο νέος περιφερειακός χάρτης των ενισχύσεων ο οποίος μπήκε σε εφαρμογή από την αρχή του χρόνου και θα συνεχίσει να εφαρμόζεται μέχρι το 2027.
Οι διαχωριστικές γραμμές με τις άλλες Περιφέρειες και κυρίως με τις γειτονικές Περιφέρειες της Δυτικής Ελλάδας και της Θεσσαλίας είναι το σημείο το οποίο ουσιαστικά αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη Στερεά Ελλάδα, κάτι το οποίο σημειώθηκε ιδιαίτερα και στο πρόσφατο παρελθόν.
Είναι χαρακτηριστικό πως για μία ακόμη φορά συνεχίζουν να υπάρχουν οι
διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των Περιφερειών και ιδιαίτερα μεταξύ της
Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδας, παρά το γεγονός ότι η φτωχοποίηση της Στερεάς Ελλάδας ήταν ένα συγκλονιστικό νούμερο από το παρελθόν αφού είναι γνωστό ότι έχει χάσει περισσότερες από 40 ποσοστιαίες μονάδες στο ΑΕΠ σε σύγκριση με το παρελθόν.
Τα απόνερα των διαδικασιών του παρελθόντος ήρθαν και σημάδεψαν τις
χρηματοδοτήσεις του ΕΣΠΑ με συνέπεια η υποχρηματοδότηση της Στερεάς Ελλάδας να είναι γεγονός σε σύγκριση βεβαίως με τις εποχές προ του 2014.
Να θυμίσουμε ότι στην προγραμματική περίοδο έως το 2014 είχαμε κλειδωμένες πιστώσεις 525 εκατομμύρια ευρώ ενώ την προηγούμενη προγραμματική περίοδο έως το 2007 ήταν 825 εκατομμύρια ευρώ. Όπως άλλωστε έχει ανακοινωθεί την περίοδο που διανύουμε οι πιστώσεις για τη Στερεά Ελλάδα βρίσκονται στα 426 εκατομμύρια ευρώ, που είναι ένα νούμερο για το οποίο μπορεί να έχουν υπάρξει πανηγυρισμοί όμως ούτε κατ’ ελάχιστον δεν μπορεί να καλύψει τις βασικές ανάγκες της περιοχής. Είναι σαφές ότι αν προσπαθήσει κάποιος να αξιολογήσει ενδιάμεσα τις επιμέρους κατανομές τότε θα καταλάβει ότι τα πράγματα γίνονται πολύ δύσκολα σε ότι αφορά τη Στερεά Ελλάδα και τη νέα προγραμματική περίοδο έως το 2027 που σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούν αισιόδοξες δηλώσεις.
Στη φάση που διανύουμε εγκρίθηκε ο περιφερειακός χάρτης επενδύσεων, κάτι για το οποίο κανένα θεσμικό όργανο στην περιοχή δεν ασχολήθηκε. Ούτε οι κάθε λογής Σύνδεσμοι Βιομηχανιών ασχολήθηκαν, ούτε τα Επιμελητήρια της Στερεάς Ελλάδας ασχολήθηκαν, ούτε οι Δήμοι και τα συλλογικά τους όργανα αλλά ούτε και η Περιφέρεια και πολύ δε περισσότερο δεν αναδείχθηκε ο συγκεκριμένος φόβος ο οποίος κρατά τη Στερεά Ελλάδα πλέον 10 ποσοστιαίες μονάδες σε επίπεδο επιχορηγήσεων και επιδοτήσεων μακριά από τις γειτονικές Περιφέρειες.
Σύμφωνα με τις συγκεκριμένες αποφάσεις την ώρα που οι μικρές επενδύσεις για την Θεσσαλία επιδοτούνται με 70%, και όταν λέμε μικρές επενδύσεις εννοούμε επενδύσεις που γίνονται μέχρι 50 εκατομμύρια ευρώ, οι ίδιες επενδύσεις στη Στερεά Ελλάδα επιδοτούνται με 60%. Σε ότι αφορά τις μεσαίες επιχειρήσεις όπου κυριολεκτικά είναι το σύνολο των επιχειρήσεων της χώρας στη Στερεά Ελλάδα επιδοτούνται με 50%, σε αντίθεση με τη
γειτονική Θεσσαλία που επιδοτούνται με 60%. Βεβαίως σύμφωνα τουλάχιστον με τα όσα επίσημα ανακοινώθηκαν οι συγκεκριμένες ενισχύσεις
είναι αυξημένες σε σχέση με το παρελθόν αλλά συγχρόνως διευρύνεται η ψαλίδα μεταξύ περιοχών ή διατηρείται όπως στις περιπτώσεις στις οποίες αναλύσαμε.
Έτσι λοιπόν μπορεί αναλογικά να αυξήθηκαν οι επιχορηγήσεις συνολικά
σε επίπεδο χώρας, ωστόσο όμως εκείνο που έχει σημασία είναι ότι ο δυισμός είναι εκείνο το οποίο κυριαρχεί και βεβαίως όλα τα προβλήματα τα οποία αντιμετώπισε η Στερεά Ελλάδα το προηγούμενο διάστημα αναμένεται να συνεχιστούν.
Εκείνο το οποίο επίσης γίνεται σαφές είναι ότι ανεξάρτητα αν το σύνολο
των συγκεκριμένων περιφερειακών ενισχύσεων έρχεται για να μειώσει τις
ανισότητες με την Ευρώπη, σε καμία περίπτωση εσωτερικά σε επίπεδο χώρας δεν ρυθμίζεται το αυτονόητο, δηλαδή οι ανισότητες μεταξύ των Περιφερειών.
Εκείνο που έχει ιδιαίτερη αξία ωστόσο και πρέπει να σημειωθεί είναι ότι ειδικά για το νομό της Ευρυτανίας λόγω του γεγονότος ότι είναι αραιοκατοικημένος υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση ενώ παράλληλα σημειώνεται σε όλους τους τόνους ότι αναμένεται το επόμενο διάστημα να τεθεί σε εφαρμογή το αναπτυξιακό σχέδιο δίκαιης μετάβασης όπως ονομάζεται που εντάσσεται στο πλαίσιο του κανονισμού για το ταμείο δίκαιης μετάβασης.
Με βάση τη συγκεκριμένη πρόβλεψη η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να κοινοποιήσει στην επιτροπή την τροποποίηση του χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων μέσω του οποίου θα προσαυξηθεί κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες η ένταση της ενίσχυσης για τις μελλοντικές περιοχές δίκαιης μετάβασης. Όπως τουλάχιστον προκύπτει από τα όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι τώρα είναι ότι θα υπάρξει μία αναλογική αύξηση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες, όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να καλύψει την αρνητική ψαλίδα για την περιοχή μας, μια ψαλίδα που έχει οριοθετηθεί και η οποία αναμένεται να συνεχιστεί και τη συγκεκριμένη χρηματοδοτική περίοδο.
Όπως τουλάχιστον προκύπτει από τα στοιχεία μέχρι τώρα ιδιαίτερα σε ότι αφορά τη Στερεά Ελλάδα οι μικρές επενδύσεις μέχρι στιγμής τουλάχιστον θα
επιδοτούνται με 60% ενώ οι μεσαίες με 50% και οι μεγάλες με 40%.
Αν εφαρμοστεί η τροποποίηση όλα αυτά θα αυξηθούν κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες αναλογικά. Εμπειρίες από το παρελθόν Όπως τουλάχιστον προκύπτει από μία πρόχειρη επεξεργασία των δεδομένων που κυριάρχησαν την προηγούμενη επενδυτική περίοδο το μεγαλύτερο μέρος των συγκεκριμένων επενδύσεων είχαν συγκεκριμένες κατευθύνσεις οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν ήρθαν για να ικανοποιήσουν τις επενδυτικές ανάγκες
στην περιοχή. Το σύνολο των παρεμβάσεων είχε έναν συγκεκριμένο χαρακτήρα και θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν συμπληρωματικές επενδύσεις σε υφιστάμενες μονάδες οι οποίες έπρεπε να γίνουν απλά και μόνο για να διατηρηθούν στην αγορά και να μπορέσουν να συνεχίσουν την παραγωγή.
Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο σε γειτονικές περιοχές, όπως τουλάχιστον προκύπτει από την αξιολόγηση των επενδύσεων. Όλο αυτό το σκηνικό
αναμένεται να συνεχιστεί με ότι επιπτώσεις θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί γύρω από τη συγκεκριμένη διαδικασία. Δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί τυχαία η επενδυτική άπνοια σε ολόκληρη τη Στερεά Ελλάδα, κάτι το οποίο έχει πληρώσει ιδιαίτερα η περιοχή και το κυριότερο όλων η αφωνία την οποία έχουν επιλέξει διαχρονικά οι αρχές του τόπου απέναντι σε ένα κρίσιμο θέμα το οποίο σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το περιθώριο της πολιτικής τους στο συγκεκριμένο τόπο.
Όπως και με την περίπτωση του ΕΣΠΑ έτσι και με την περίπτωση του περιφερειακού χάρτη δεν υπήρξε ούτε αποτίμηση του πρόσφατου παρελθόντος ή αν θέλετε και του απώτερου, ούτε βεβαίως διαμορφώθηκαν θέσεις και απόψεις στο πλαίσιο ενός διαλόγου με την κυβέρνηση και πολύ δε περισσότερο ούτε καν πιέστηκε η κυβέρνηση για να μπορέσει να επανεξετάσει τα ίδια τα δεδομένα.
Αν υπολογίσουμε ότι από το 2004 το θέμα των επενδύσεων έρχεται δευτερεύον θέμα, τότε δηλαδή που λογιστικά το ΑΕΠ της Στερεάς Ελλάδας διευκόλυνε τις αλχημείες του Αλογοσκούφη και του Φώλια εντάσσοντας επενδύσεις που είχαν γίνει το 1998, από τότε και μετά τα πράγματα έχουν δυσκολέψει σε όλα τα επίπεδα χωρίς κανείς μέχρι σήμερα να μπορέσει να τεκμηριώσει, πέρα από άναρθρες κραυγές απλά και μόνο να δικαιολογήσει τη θέση του, κάτι συγκεκριμένο για τη διαχείριση και των πόρων αλλά κυρίως και των μέσων τα οποία δικαιούται η περιοχή.
Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και σωματεία των βιομηχάνων, πολύ δε περισσότερο τα Επιμελητήρια έχουν κρατηθεί πολύ μακριά από ένα τέτοιο ενδεχόμενο διεκδίκησης έχοντας εναποθέσει τις ελπίδες τους πιθανά στη
γενναιοδωρία της κεντρικής κυβέρνησης, μία γενναιοδωρία όμως που δεν
επιβεβαιώνεται στην πράξη.
