Σαν σήμερα 7 Νοεμβρίου 1978, η αστυνομία βρίσκει μέσα σε ένα υπόγειο, στο χωριό Κωσταλέξι, μια φοβισμένη γυναίκα, 47 ετών, την Ελένη Καρυώτη. Την είχαν αιχμάλωτη στο υπόγειο του σπιτιού της και οι αποκαλύψεις που είδαν το φως της δημοσιότητας συγκλόνισαν την κοινή γνώμη.
Το κουβάρι ξετυλίχθηκε στις 6 Νοεμβρίου, όταν ο σταθμός χωροφυλακής της περιοχής δέχτηκε έναν παράξενο τηλεφώνημα. Ο άγνωστος είπε πως σε κάποιο σπίτι του χωριού Κωσταλέξι ζούσε κλειδωμένη στο υπόγειο σε άθλιες συνθήκες, μια νεαρή κοπέλα.
Την επόμενη μέρα οι χωροφύλακες έφτασαν στο χωριό για να ελέγξουν εάν ευσταθούσε η καταγγελία. Κάποια στιγμή ένας χωμάτινος δρόμος οδηγούσε σε ένα σπίτι – αχυρώνα. Όταν μπαίνουν μέσα οι χωροφύλακες τα χάνουν. Μέσα στο σπίτι υπήρχε μια ολόγυμνη γυναίκα που τους κοίταζε με άδειο βλέμμα, κουρνιασμένη σε μια γωνία, γεμάτη βρωμιές σε όλο της το κορμί. Η γυναίκα δεν μιλούσε, έβγαζε μόνο άναρθρες κραυγές.
Το κορμί της ήταν κατάμαυρο από τις λάσπες και τις ακαθαρσίες ενώ τα μαλλιά της έμοιαζαν με σκληρά ξύλα από την βρώμα. Τον χώρο που έζεχνε και οι χωροφύλακες είχαν καλύψει τη μύτη τους, συμπλήρωνε ένα κουτί και μια βρώμικη κουβέρτα. Το κουτί ήταν το κρεβάτι της κοπέλας και με την κουβέρτα σκεπαζόταν. Μέσα σε λίγη ώρα κινητοποιήθηκε όλη η αστυνομία της περιοχής. Ο εισαγγελέας έδωσε εντολή η γυναίκα να μεταφερθεί στο νοσοκομείο της Λαμίας.
Ο απαγορευμένος έρωτας
Η Ελένη Καρυώτη την περίοδο του εμφυλίου πολέμου ερωτεύεται έναν αγωνιστή της ΕΛΑΣ. Έτσι έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής. Υπήρχε και η εκδοχή όμως του κομμουνιστή δασκάλου. Οι γονείς της όμως ήταν «Βασιλικοί» και ο πατέρας της αποφάσισε να την τιμωρήσει. Την κλείδωσε και της στέρησε κάθε ελευθερία για 29 χρόνια. Η δύσμοιρη κοπέλα που εξελίχθηκε σε γυναίκα έφτασε να χάσει τα λογικά της και ζούσε καθημερινά την απόλυτη επίγεια κόλαση σε ένα σκοτεινό και βρώμικο υπόγειο.
Οι εφημερίδες αρχίζουν και γράφουν, ο κόσμος συγκινείται για την τύχη της κακόμοιρης γυναίκας και γρήγορα «φωνάζει» για τους απάνθρωπους γονείς, τους συγγενείς αλλά και την ενοχή όλου του χωριού, που ξέρει και δεν μιλά. Που ξέρει και δεν αντιδρά. Οι αρχές απαγγέλουν κατηγορίες στα αδέλφια της και όταν γίνεται η προσαγωγή τους στη Λαμία, το συγκεντρωμένο πλήθος απειλεί να τους λιντσάρει.
Από το γρύλισμα στις… συνεντεύξεις
Το χωριό Κωσταλέξι, συγκεντρώνει το ενδιαφέρον, μαζεύονται δημοσιογράφοι και φωτορεπόρτερ, αλλά και περίεργοι, που θέλουν να μάθουν για το δράμα της Ελένης, η οποία έχει μεταφερθεί στην Αθήνα και παρακολουθείται από ψυχιάτρους. Σταδιακά μάλιστα δείχνει σημάδια βελτίωσης και προσαρμόζεται σε έναν κόσμο, που δεν είχε προλάβει να ζήσει και να μάθει.
Οι γιατροί λένε πως πάσχει από ψυχική νόσο που προκλήθηκε από τον πολυετή εγκλεισμό της κάτω από άθλιες συνθήκες, ωστόσο επικοινωνεί με τους υπόλοιπους. Οι εφημερίδες φτάνουν να «φιλοξενούν» συνεντεύξεις της, όταν ένα μήνα πριν το μόνο που έκανε ήταν να γρυλίζει.
Ο δημοσιογράφος Πάνος Σόμπολος ήταν από τους πρώτους που είχαν δει την Ελένη Καρυώτη και είχε συνομιλήσει μαζί της. Στο βιβλίο του «Τα τραγικά γεγονότα της τελευταίας τριακονταετίας όπως τα έζησα» περιγράφει αυτό που είδε: «Επρόκειτο για χώρο που έβαζαν όλα τα αγροτικά εργαλεία. Υπήρχαν τσουβάλια, αν θυμάμαι καλά, με σιτάρι, ενώ δίπλα στην Ελένη υπήρχε μια παλιά κουβέρτα με την οποία σκεπαζόταν. Πιο πέρα υπήρχε μια ξύλινη κασέλα, για την οποία, αργότερα η Ελένη, όταν συνήλθε κάπως, είπε ότι κάποιες φορές που έκανε πολύ κρύο τον χειμώνα, έμπαινε μέσα σ’ αυτή για να ζεσταθεί και να κοιμηθεί.
Εκείνο που μου έκανε εντύπωση είναι το γεγονός ότι δεν υπήρχε πουθενά τουαλέτα και τις σωματικές της ανάγκες, σύμφωνα με κάποιους γείτονες, τις έκανε στον ίδιο χώρο που ζούσε η Ελένη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να υπάρχει στον χώρο έντονη δυσοσμία…»
Από υπερβολές μέχρι μυθεύματα
Μετά από πολλά χρόνια όμως, η τηλεοπτική εκπομπή «Μηχανή του Χρόνου» έδωσε μια εντελώς διαφορετική διάσταση στα γεγονότα, αποκαλύπτοντας στην ουσία πως πολλές από τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες που είχαν κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον του κόσμου, ήταν από υπερβολές ως μυθεύματα. Κατασκευασμένα ευφάνταστα δημοσιογραφικά μυθεύματα, προκειμένου να συνεχίσει να «πουλάει» η ιστορία.
Συμπτώματα ψυχοπάθειας από τις φρικαλεότητες του εμφυλίου
Τι ανέφερε η… άλλη αλήθεια; Από τη δεκαετία του ΄40 και ύστερα από τις φρικαλεότητες που έλαβαν χώρα στον εμφύλιο πόλεμο, τις οποίες πολλές από αυτές, τις έζησε η Ελένη, ξεκίνησε να εμφανίζει τα πρώτα συμπτώματα ψυχοπάθειας. Ο πατέρας της θα την πάει στο μόνο γιατρό που ξέρει, σε έναν παθολόγο στη Λαμία, ωστόσο εκείνος σηκώνει τα χέρια ψηλά και τους παραπέμπει σε ψυχίατρο ο οποίος με τη σειρά του καταλαβαίνει πως η περίπτωσή της είναι πέρα από τις δυνάμεις του.
Το Δαφνί, δείχνει πως είναι η μόνη και ενδεδειγμένη λύση, όπως και γίνεται, με την Ελένη να νοσηλεύεται εκεί στην πτέρυγα των ψυχωσικών. Όλα αυτά τη δεκαετία του… ΄50, σε μια Ελλάδα που ο όρος ψυχική υγεία τρομάζει, δεν γνώριζαν ούτως ή άλλως πολλά και η Ελένη είναι σε συνθήκες που δεν διέφεραν πολύ από αυτές του υπογείου που τη βρήκαν. Ο πατέρας της την πήρε από το Δαφνί και αποφάσισε η οικογένεια να ζήσει με το «στίγμα». Είπαμε, έχουμε μεταφερθεί στην Ελλάδα του ΄50. Η οικογένεια απομονώθηκε και παραιτήθηκε από τα εγκόσμια, τα αδέλφια της έμειναν ενώ όταν οι γονείς πεθαίνουν αφήνουν ευχή και κατάρα στα παιδιά τους να μην εγκαταλείψουν την μικρή αδελφή τους.
Η δικαίωση από το δικαστήριο
Οι συγχωριανοί τους περιέγραφαν ανθρώπους που δεν είχαν την παραμικρή ιδέα για το πώς να αντιμετωπίσουν ένα ψυχωτικό άτομο της οικογένειάς τους. Ανθρώπους που η άγνοια και η αγραμματοσύνη τους οδήγησε σε τραγικά λάθη. Όχι όμως εγκληματίες και σαδιστές, όπως περιέγραφαν οι εφημερίδες για να «πουλήσουν». Στη δίκη που ακολούθησε, ο εισαγγελέας κατέστησε υπόδικο όλο το χωριό, το δικαστήριο όμως φέρνει την αθώωση, όχι όμως την απόσυρση και τη διαγραφή του στιγματισμού και τους χαρακτηρισμούς περί τεράτων.
Στην Ελλάδα του ΄50, ακόμα και μετά την αθώωση, δεν υπήρχε ούτε η γνώση, ούτε άσυλα κατάλληλα. Τα αδέλφια της δεν διέθεταν ούτε τα μέσα, ούτε την απαιτούμενη αντίληψη για να βοηθήσουν την Ελένη. Κι όμως το ελληνικό κράτος τους εμπιστεύτηκε ξανά την επιμέλειά της. Μετά από ένα σύντομο διάστημα στο Αιγινήτειο, όλοι μαζί επέστρεψαν στο Κωσταλέξι!
Τα πάντα κύλησαν όπως ήταν πριν, μέχρι το 1998 όταν η Ελένη-άγνωστο πως-εξαφανίστηκε από προσώπου γης. Κυκλοφόρησαν φήμες, όπως το ότι κλείστηκε σε μοναστήρι ή την απήγαγαν για εμπόριο οργάνων στα 68 της, όμως δεν έχουν καμία λογική.
Πηγή φωτογραφιών: Μηχανή του Χρόνου
