Ξημερώματα Σαββάτου 17 Ιουνίου 1944 η Υπάτη βρέθηκε περικυκλωμένη από τα Ες Ες. Τα γερμανικά στρατεύματα είχαν φτάσει στη ιστορική πόλη της Φθιώτιδας με εντολή να την καταστρέψουν ολοσχερώς.
Αντίδωρο ευγνωμοσύνης………
76 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την αποφράδα ημέρα του Ολοκαυτώματος της Υπάτης, στις 17-06-1944.
Η Μαρτυρική πόλη, «πλήρωσε» με το αίμα των κατοίκων της και την καταστροφή των περιουσιών τους, το χρέος της προς την πατρίδα και η πατρίδα την έχρισε με τον τιμητικό τίτλο της Μαρτυρικής πόλης.
Οι τίτλοι όμως κατέληξαν να απαξιωθούν καθώς η δόξα – που ετυμολογικά προέρχεται από το ρήμα «δέχομαι», έμεινε στους τύπους, και το «δέχομαι» έγινε μάλλον «αποποιούμαι»… Αποποιούμαι των ευθυνών ( ; ) , αποποιούμαι των υποχρεώσεων ( ; ) και όλων όσων μια δίκαιη και ισορροπημένη κοινωνία – διοίκηση θα έπρεπε όχι να αποποιείται αλλά να διεκδικεί!
Η αρχή έγινε από την περιθωριοποίηση των μαρτυρικών πόλεων και χωριών μετά και την διοικητική μεταρρύθμιση «Καλλικράτης», όπου με την συγχώνευσή τους σε άλλους μεγαλύτερους δήμους υποβαθμίστηκαν οι υπηρεσίες τους, «λεηλατήθηκε» η περιουσία τους και ως αποτέλεσμα κατακερματίστηκε η πάλαι ποτέ ισχύς, δόξα και αίγλη τους, με πολλαπλές συνέπειες στην τοπική τους οικονομία και όχι μόνο.
Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα και Λαμία δεν είναι μόνο η πλατεία Ελευθερίας και η πλατεία Πάρκου. Λαμία είναι πλέον (δυστυχώς απ’ ό,τι φαίνεται ) και η Υπάτη, και ο Γοργοπόταμος, και το Λιανοκλάδι… Η «προίκα» των πάλαι ποτέ ανεξάρτητων αυτών δήμων, δεν είναι μόνο υλική αλλά και ιστορική.
Οι Μαρτυρικοί τόποι αποτελούν ζωντανά μουσεία και κατέχουν εξέχουσα θέση στην Ιστορία, οφείλουμε από σεβασμό και μόνο στους πεσόντες ήρωες, από σεβασμό στους απογόνους των θυμάτων, να κρατάμε ζωντανή τη μνήμη ως πυξίδα ζωής στις επόμενες γενιές και να αναδεικνύουμε με κάθε τρόπο – και σε κάθε ευκαιρία – την ιστορικότητα της τους, καθώς αυτή είναι η περιουσία μας.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια (από τότε που «προικίσαμε» τον Καλλικρατικό Δήμο Λαμίας και δεν εννοούμε τις φετεινές εκδηλωσεις μνήμης που λόγω των μέτρων κατά του κορονωιού θα είναι περιορισμένες), παρακολουθούμε την υποβάθμιση της επετείου του Ολοκαυτώματος – με ό,τι αυτό συνεπάγεται όσο αφορά στην αλλοίωση της ιστορικής μνήμης, αλλά και στην υποβάθμιση της τοπικής κοινωνίας, η οποία κατά το παρελθόν , ως Δήμος Υπάτης – έζησε στιγμές ένδοξες με εκδηλώσεις μνήμης που αρμόζουν σε ένα Δήμο που ξέρει να στέκεται στο ύψος των περιστάσεων και να διαδραματίζει τον σημαντικό του ρόλο, να σέβεται την μνήμη και να τιμά το όνομά του.
Ο Δήμος Λαμιέων – «προικίστηκε» με την ιστορία μας και οφείλει να την αναδείξει, να κρατήσει την μνήμη ζωντανή και να διεκδικήσει τα αυτονόητα, προς όφελος της τοπικής ανάπτυξης – για την οποία φαίνεται να εργάζεται και να προσπαθεί.
ΔΕΝ ΕΠΑΙΤΟΥΜΕ – ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ πρωτοβουλίες με συστράτευση όλων των φορέων που θα μπορούσαν με πίστη και όραμα να βοηθήσουν
Ο μεγάλος αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης και Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών στην Ελλάδα (ΕΣΔΟΓΕ) Μανώλης Γλέζος έλεγε : «Ζω για τους συντρόφους μου που χάθηκαν….Εάν εσύ ζεις, μη με ξεχάσεις».
Εμείς, οι ΑΙΝΙΑΝΕΣ, ο λαός της Υπάτης, όλοι οι Μαρτυρικοί τόποι στη χώρα μας δεν ξεχνάμε ποτέ τους νεκρούς μας και θα κρατάμε άσβεστη τη μνήμη τους!
“Δεν ξεχνώ” δε σημαίνει εκδικούμαι, σημαίνει “τιμώ και προσπαθώ για ένα καλύτερο κόσμο”!
*Οι εκδηλώσεις μνήμης της 76ης επέτειου του Ολοκαυτώματος θα πραγματοποιηθούν την Κυριακή 21 Ιουνίου 2020, στις 09:30 στην Υπάτη.
Το Ολοκαύτωμα της Υπάτης
Μετά το ιστορικό σαμποτάζ του Γοργοποτάμου το Νοέμβριο του 1942, που γκρέμισε την σιδηροδρομική γέφυρα, οι κατοχικές δυνάμεις αντέδρασαν με αντίποινα. Το χτύπημα έγινε από εκατόν πενήντα αντάρτες του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον Άρη Βελουχιώτη, εξήντα αντάρτες του ΕΔΕΣ με επικεφαλής τον Ναπολέοντα Ζέρβα και δώδεκα ειδικά εκπαιδευμένους άνδρες της SOE, των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών.
Οι Γερμανοί διάλεξαν δέκα χωριανούς από την Υπάτη και έξι από τη διπλανή Καστέλια και αφού τους βασάνισαν επί βδομάδες, τους οδήγησαν στο εκτελεστικό απόσπασμα. Ανάμεσα σε αυτούς βρισκόταν και ο γενναίος συνταγματάρχης Θανάσης Παπακυριαζής, ο οποίος απαίτησε να εκτελεστεί χωρίς το μαύρο μαντήλι στα μάτια.
Κοιτώντας τους δολοφόνους του κατάματα, τα τελευταία του λόγια πριν σωριαστεί ήταν «Ζήτω η Ελλάς». . Σύμφωνα με μαρτυρίες, οι Γερμανοί μετά το φονικό, παράτησαν τα πτώματα στο σημείο. Οι συγγενείς των θυμάτων αναγκάστηκαν να πάνε με κάρα και να τα κουβαλήσουν στην Υπάτη. Εν μέσω θρήνων και σπαραγμών, θάφτηκαν όλοι μαζί στον ομαδικό αυτοσχέδιο τάφο.
