Η δημοφιλής στο νεανικό κοινό πλατφόρμα αναγκάστηκε να διαγράψει πάνω από 500.000 λογαριασμούς στην Ιταλία μετά από παρέμβαση της ρυθμιστικής αρχής προστασίας δεδομένων της χώρας.
Για πολλοστή φορά τους τελευταίους μήνες, τα φώτα πέφτουν πάνω στη δημοφιλή πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, TikTok. Όχι όμως με τον τρόπο που θα ήθελε η εταιρεία. Εδώ και μήνες διεξάγονται έρευνες από ευρωπαϊκές αρχές για τη χρήση της εφαρμογής και συγκεκριμένα για την διαχείριση των λογαριασμών των παιδιών. Ανησυχίες που έχουν εκφραστεί κατά καιρούς αφορούν την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων των παιδιών, αλλά και την ευρύτερη επιρροή που ασκεί το περιεχόμενο της πλατφόρμας στην παιδική ψυχοσύνθεση.
Αυτή τη φορά το πρόστιμο μπορεί να μην είναι χρηματικό, αλλά αν μη τι άλλο κόστισε στο TikTok 500.000 χρήστες. Μπορεί ο αριθμός να μην είναι τίποτα μπροστά στους 682 εκατομμύρια χρήστες της εφαρμογής παγκοσμίως, είναι όμως μια ένδειξη του ότι οι πρακτικές της εφαρμογής, αλλά και όλων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι υπό οριοθέτηση.
Κόστος .. 500.000 χρηστών
Η δημοφιλής στο νεανικό κοινό πλατφόρμα αναγκάστηκε να διαγράψει πάνω από 500.000 λογαριασμούς στην Ιταλία μετά από παρέμβαση της ρυθμιστικής αρχής προστασίας δεδομένων της χώρας, η οποία ζήτησε από το TikTok να ελέγξει την ηλικία όλων των Ιταλών χρηστών και να αποκλείσει την πρόσβαση σε άτομα κάτω των 13 ετών.
Η ιταλική αρχή ανακοίνωσε ότι το TikTok αφαίρεσε περισσότερους από 500.000 χρήστες που ήταν «πιθανό» να είναι κάτω των 16 ετών. Συγκεκριμένα, περίπου 400.000 χρήστες δήλωσαν ότι είναι κάτω των 13 και 140.000 λογαριασμοί διαγράφηκαν μέσω ειδικών εργαλείων εποπτείας και αναφοράς που χρησιμοποιεί η εφαρμογή. Ωστόσο, η διαδικτυακή επαλήθευση της ηλικιακής ομάδας παραμένει μια δύσκολη αποστολή και δεν είναι σαφές πόσοι από τους διαγραμμένους λογαριασμούς ανήκαν τελικά σε παιδιά κάτω των 13 ετών.
Αφορμή η «πρόκληση συσκότισης»
Αρκετά πριν το ηλικιακό όριο της πλατφόρμας μπει το στόχαστρο των αρχών, είχε ασκηθεί σφοδρή κριτική για την αναποτελεσματικότητα των ελέγχων επαλήθευσης της ηλικίας των χρηστών, καθώς είναι πολύ εύκολο στα παιδιά να παρακάμπτουν τους όρους της πλατφόρμας. Είναι αρκετή η καταχώριση ψευδούς ημερομηνίας γέννησης που υποδηλώνει για να ΄ξεγελαστεί΄ η πλατφόρμα και να δώσει πρόσβαση στην υπηρεσία σε παιδιά μικρής ηλικίας.
Αφορμή, όμως, για την παρέμβαση της ιταλικής αρχής προστασίας δεδομένων της αποτέλεσαν αναφορές στα τοπικά μέσα ενημέρωσης για ένα 10χρονο κορίτσι από το Παλέρμο που έχασε τη ζωή του από ασφυξία μετά τη συμμετοχή του σε μια «πρόκληση συσκότισης» στο κοινωνικό δίκτυο, σύμφωνα με αναφορές στα τοπικά μέσα ενημέρωσης.
Το δυστυχές συμβάν κινητοποίησε τις αρχές, οι οποίες διεξήγαγαν πολύμηνη έρευνα, και κατέληξαν στην απαγόρευση χρήσης της εφαρμογής σε ανήλικους κάτω των 13 ετών, με βάση τις αρχές του Ευρωπαϊκού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (GDPR). Έτσι, ζητήθηκε από το TikTok να επαληθεύσει εκ νέου την ηλικία κάθε χρήστη και να αποκλείσει την πρόσβαση σε χρήστες που δηλώνουν ότι είναι νεότεροι από 13 ετών, με το επιχείρημα ότι η εφαρμογή δεν συμμορφώνεται με τους κανόνες προστασίας δεδομένων της ΕΕ που θέτουν αυστηρές απαιτήσεις για την επεξεργασία δεδομένων παιδιών.
Από τις 9 Φεβρουαρίου έως τις 21 Απριλίου, περισσότεροι από 12,5 εκατομμύρια Ιταλοί χρήστες κλήθηκαν να επιβεβαιώσουν ότι είναι άνω των 13 ετών, σύμφωνα με τη ρυθμιστική αρχή.
Δέσμευση για επιπλέον μέτρα
Η εταιρεία, σύμφωνα με πληροφορίες του techcrunch.com, συμφώνησε να λάβει μια σειρά πρόσθετων μέτρων για να ενισχύσει την ικανότητά της να εντοπίζει και να αποκλείει ανήλικους χρήστες – συμπεριλαμβανομένων και συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης που θα συμβάλoυν στον ακριβή εντοπισμό των παιδιών που χρησιμοποιούν την υπηρεσία.
Στα μέτρα που συμφώνησε να πάρει το TikTok περιλαμβάνεται η δέσμευση για ταχύτερη απομάκρυνση των ανηλίκων χρηστών. Συγκεκριμένα η πλατφόρμ δεδμεύτηκε να μπλοκάρει τους λογαριασμούς των χρηστών που βεβαιώνεται ότι δεν υπερβαίνουν το όριο ηλικίας εντός 48 ωρών.
Το TikTok συμφώνησε, επίσης, να δρομολογήσει διαφημιστικές καμπάνιες, τόσο μέσω της ίδιας της εφαρμογής όσο και μέσω των τοπικών μέσων ενημέρωσης, για να ευαισθητοποιήσει τους χρήστες για την ασφαλή χρήση της πλατφόρμας και του διαδικτύου εν γένει, περνώντας το μήνυμα ότι η πλατφόρμα δεν είναι κατάλληλη για άτομα κάτω των 13 ετών.
Επιπλέον, το μέσο κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει να μοιράζεται πληροφορίες με τη ρυθμιστική αρχή σχετικά με την αποτελεσματικότητα των διαφόρων πιλοτικών μέτρων που υιοθετεί και να συνεργάζεται με τους ειδικούς για τον εντοπισμό των καλύτερων τρόπων διατήρησης ανηλίκων χρηστών εκτός της υπηρεσίας.
Η ιταλική αρχή δήλωσε ότι θα συνεχίσει να εποπτεύει τη συμμόρφωση του TikTok με τις δεσμεύσεις της.
Πολλαπλά μέτωπα
Η Ιταλία δεν είναι η μόνη χώρα που έχει βάλει στο μικροσκόπιο τις πρακτικές του TikTok. Η πρώην επίτροπος της Αγγλίας στην ΕΕ, Anne Longfield, υπέβαλε καταγγελία στην ευρωπαϊκή αρχή προστασίας δεδομένων κατά της δημοφιλούς εφαρμογής υποστηρίζοντας ότι η εταιρεία παραβιάζει τους κανόνες του Ηνωμένου βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα προσωπικά δεδομένα με τον τρόπο που χειρίζεται τα δεδομένα των ανηλίκων. Μάλιστα, η εταιρεία θα βρεθεί αντιμέτωπη με πρόστιμο – μαμούθ, το οποίο μπορεί να φτάσει χιλιάδες λίρες για κάθε παιδί που έχει επηρεαστεί, αν καταδικαστεί από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων
Αντίστοιχα, η Ευρωπαϊκή Ένωση Καταναλωτών υπέβαλε τον Φεβρουάριο της φετινής χρονιάς καταγγελία εναντίον του TikTok, με τον ισχυρισμό ότι οι πρακτικές της πλατφόρμας παραβιάζουν τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR). Η Ένωση καταγγέλλει την έλλειψη διαφάνειας και ενημέρωσης των χρηστών, και ιδίως των παιδιών, για το είδος των προσωπικών δεδομένων που συλλέγονται και τον σκοπό επεξεργασίας τους και αναφέρει ότι «Τα παιδιά αγαπούν το TikTok, αλλά η εταιρεία δεν εξασφαλίζει την προστασία τους. Οι αρχές πρέπει να δράσουν τώρα για να βεβαιωθούν ότι το TikTok είναι ένα μέρος όπου οι καταναλωτές, ειδικά τα παιδιά, μπορούν να διασκεδάσουν χωρίς να στερηθούν τα δικαιώματά τους».
Στη μάχη των αρχών δεν πολεμάει μόνο η ΕΕ. Το 2019 επιβλήθηκε στο TikTok πρόστιμο 5,7 εκατομμυρίων δολαρίων από την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου των ΗΠΑ για τον τρόπο που χειρίζεται τα δεδομένα των παιδιών. Παρόμοιο πρόστιμο επιβλήθηκε φέτος και από τη Ν. Κορέα.
«Το απόρρητο και η ασφάλεια είναι κορυφαίες προτεραιότητες για το TikTok»
Νωρίτερα φέτος, το TikTok δήλωσε ότι σκοπεύει να ανοίξει ένα κέντρο «διαφάνειας» στην Ευρώπη όπου εξωτερικοί εμπειρογνώμονες θα μπορούν φιλτράρουν το περιεχόμενο της πλατφόρμας και να λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά τις πολιτικές ασφάλειας και απορρήτου.
Σε ανακοίνωσή της η εταιρεία ανέφερε σχετικά ότι «Η κορυφαία προτεραιότητα του TikTok είναι η προστασία του απορρήτου και της ασφάλειας των χρηστών μας, και ιδίως των ανηλίκων. Έχουμε ήδη κάνει καινοτόμα βήματα για να προωθήσουμε την ασφάλεια των νέων στο TikTok, όπως η προεπιλογή κλειστών λογαριασμών για χρήστες ηλικίας κάτω των 16 ετών και η παροχή δυνατότητας στους γονείς να συνδέουν τον λογαριασμό τους με των παιδιών τους μέσω του Family Pairing. Δεν υπάρχει όριο όσον αφορά την ασφάλεια και συνεχίζουμε να αξιολογούμε και να βελτιώνουμε τις πολιτικές, τις διαδικασίες και τα συστήματά μας και να συμβουλευόμαστε εξωτερικούς εμπειρογνώμονες.»
