Τους καρπούς της διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης με τους δανειστές αποκαλύπτει ο νέος κρατικός προϋπολογισμός για το 2017.
Στο κείμενο του προσχεδίου η κυβέρνηση προβλέπει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης (που ακόμα δεν έχουν φανεί πάντως αν και το γ΄τρίμηνο του 2016 εκπνέει) και επιχαίρει ότι στο 3ο Μνημόνιο μειώθηκε ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα σε 1,75% του ΑΕΠ «μειώνοντας σημαντικά το ύψος των απαιτούμενων δημοσιονομικών μέτρων, απελευθερώνοντας χώρο για τη σταδιακή ανάκαμψη και αυξάνοντας την αξιοπιστία του προγράμματος».
Αυτό δεν ισχύει, πάντως, αφού οι «θυσίες» που υφίστανται νοικοκυριά και επιχειρήσεις είναι οι ίδιες με εκείνες που θα υφίσταντο και το 2015 -αν δεν είχαν γίνει εκλογές- αλλά με 6 δισ. μεγαλύτερο ΑΕΠ από αυτό που θα έχει η χώρα το 2017, χωρίς capital controls, με συμμετοχή στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ κλπ.
Αν βάλει κανείς δίπλα-δίπλα το προσχέδιο που φέρνει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και το αντίστοιχο που κατέθεσε το 2014 η προηγούμενη κυβέρνηση, διαπιστώνει εύκολα ότι οι αριθμοί είναι σχεδόν ίδιοι, αλλά η χώρα φτάνει στο ίδιο αποτέλεσμα με δύο χρόνια καθυστέρηση!
Για παράδειγμα η πρόβλεψη του προσχεδίου προϋπολογισμού του 2017 (και σε παρένθεση εκείνου για το 2015) αναφέρει:
-ΑΕΠ/Ρυθμός Ανάπτυξης: +2,7% (+2,9%)
-Ιδιωτική κατανάλωση: +1,8% (+1,4%)
-Επενδύσεις: + 9,1% (+11,7%)
-Απασχόληση: 2,0% (2,6%)
-Ποσοστό ανεργίας: 22,5% (22,4%)
-Άμεσοι και έμμεσοι φόροι: 46,6 δισ. (47,3 δισ.)
-Μισθοί-συντάξεις-Υγεία-Πρόνοια: 32,5 δισ. (32,5 δισ. ευρώ)
Ποιες είναι οι διαφορές;
Στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα όλων αυτών:
-ΑΕΠ: 182,332 δισ. ευρώ (188,265 δισ. ευρώ)
-Πρωτογενές πλεόνασμα: 3,330 δισ. ή 1,8% του ΑΕΠ (5,423 δισ. ή 2,9% του ΑΕΠ)
-Δημόσιο Χρέος: 330,7 δισ. ή 181,6% του ΑΕΠ (323,2 δισ. ή 171,7% του ΑΕΠ)
-Χρέη σε Ιδιώτες: 6,9 δισ. ευρώ / Ιουλ.2016 (3,7 δισ. / Δεκ. 2014)
Και όλα αυτά, ενώ για το 2015 προβλεπόταν διεθνής τιμή πετρελαίου 100 δολάρια το βαρέλι αλλά η τιμή έπεσε τελικά στα 50 δολάρια μόλις, όπου προβλέπεται να παραμείνει και το 2017.
Επιπλέον, δεν θα υπήρχε το κόστος της διαπραγμάτευσης του 2015 (ύφεση, χρέος, απασχόληση, capital controls) ενώ η Ελλάδα είχε βγάλει ήδη δύο φορές ομόλογα το 2014 και έχασε και τη συμμετοχή της στην έκτακτη χρηματοδότηση που ξεκίνησε το 2015 από την ΕΚΤ.
Τι θα πληρώσουμε το 2017
Για να επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 3,33 δισ. (1,8% του ΑΕΠ) η κυβέρνηση θα επιβάλει το 2017 μέτρα λιτότητας που ξεπερνάνε τα 4,5 δισ. ευρώ. Ενδεικτικά, όπως αποτυπώνονται στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, το 2017 φέρνει:
– Αύξηση άμεσων φόρων 1,035 δισ. ευρώ. Το 2017 θα εισπραχθούν 21,020 δισ. ευρώ έναντι 19,985 δισ. ευρώ το 2016.
-Αύξηση εμμέσων φόρων: 1,464 δισ. ευρώ θα ανέλθουν σε 26,268 δισ. ευρώ, έναντι 24,804 δισ. φέτος.
-Αύξηση ασφαλιστικών εισφορών: 1,452 δισ. ευρώ.
-Μείωση στις επικουρικές: 152 εκατ. ευρώ.
-Μείωση ΕΚΑΣ: 434 εκατομμύρια ευρώ
-Νέα καθυστέρηση στην καταβολή συντάξεων: 73 εκατομμύρια θα αυξηθεί το «χρέος» των Ταμείων, παρά τα 6,6 δισ. που παίρνει δάνειο η χώρα για χρέη σε ιδιώτες. Όπως τονίζεται στο προσχέδιο «ο μεγάλος αριθμός εκκρεμών αιτήσεων για παροχή εφάπαξ και μερισμάτων δεν επιτρέπουν την έγκαιρη αποπληρωμή τους».
– Άνεργοι: Παραμένει σταθερό το ποσό που θα διατεθεί για επιδόματα ανεργίας (στα 887 εκατ. ευρώ).
-Πρόνοια: Προβλέπεται ότι χρειάζονται 871 εκατομμύρια για το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης – ΚΕΑ. Ωστόσο έχουν προϋπολογιστεί μόνον τα 571 εκατ. ευρώ. Τα άλλα 300 εκατ. θα προκύψουν από περικοπές σε Υγεία, Κοινωνική Προστασία και Παιδεία. Στο Προσχέδιο γίνεται λόγος και για «αναμόρφωση του προνοιακού «χάρτη» λόγω της καταβολής του ΚΕΑ, που σημαίνει ότι άλλα επιδόματα που δίνονται σήμερα θα καταργηθούν και θα ενοποιηθούν υπό την «ομπρέλα» του νέου επιδόματος.
-Υγεία – Περίθαλψη: «Ψαλιδίζεται» το κονδύλι για τον ΕΟΠΥΥ κατά 234 εκατ. ευρώ
Με άγριο «εισφοροκυνηγητό», όμως, η κυβέρνηση ευελπιστεί στο τέλος της χρονιάς να έχει ο ΕΟΠΥΥ πλεόνασμα 333 εκατ. ευρώ.
-Δημόσιο Χρέος: Το χρέος κεντρικής κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα ανέλθει φέτος στα 327,6 δισ. ευρώ ή 185,9% του ΑΕΠ, αυξημένο δηλαδή κατά 4,4 δισ. σε σχέση με το 2015 (323,1 δισ. ευρώ ή 183,6% του ΑΕΠ).
Το 2017 θα αυξηθεί και άλλο στα 331,1 δισ. ευρώ αλλά, αν υπάρξει ανάπτυξη 2,7%, θα μειωθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ στα 181,6% του ΑΕΠ. Αυτό δείχνει την μεγάλη σημασία που έχει ο ρυθμός ανάπτυξης, όταν γίνεται λόγος για μέτρα, ελλείμματα και χρέος.
Ο χρόνος λήξης του χρέους εκτείνεται μέχρι το έτος 2059. Η αδυναμία προσφυγής για δανεισμό στις αγορές από τον Μάιο του 2010 («με εξαίρεση την έκδοση πενταετούς και τριετούς ομολόγου το 2014» όπως μνημονεύεται στο κείμενο) είχε ως αποτέλεσμα την δραστική μείωση των ομολόγων και την αντικατάστασή τους με δάνεια από τους ξένους πιστωτές.
Στις 31/8/2016, το σύνολο των ευρωπαϊκών δανείων του πρώτου, του δεύτερου και του τρίτου Μνημονίου έφτασε σε 212,711 δισ. ευρώ, ενώ τα ανεξόφλητα δάνεια προς το ΔΝΤ ανήλθαν σε 13,408 δισ. ευρώ.
-Ρευστότητα – Ληξιπρόθεσμα σε Ιδιώτες: Η κυβέρνηση τον Ιούνιο του 2016 πήρε έξτρα δάνειο 6,6 δισ. ευρώ από τον ESM, για να αποπληρώσει ως τον Ιούνιο του 2017 το «βουνό» των απλήρωτων χρεών που είχε δημιουργήσει το 2015. Αυτό σημαίνει ότι οι ιδιώτες προμηθευτές και φορολογούμενοι θα περιμένουν στην «ουρά» για να πάρουν τα λεφτά τους επί δύο τουλάχιστον χρόνια, στην καλύτερη περίπτωση.
Τον Ιούνιο του 2016 το κράτος χρωστούσε 7,241 δισ. ευρώ σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Περίπου 6 δισ. αφορούσαν αμοιβές σε προμηθευτές κλπ, ενώ 1,3 δισ. ήταν οι καθυστερούμενες επιστροφές φόρων.
Τον Ιούλιο και Αύγουστο η κυβέρνηση εισέπραξε δόση 1,8 δισ. ευρώ (από τα 6,6 δισ.) αποκλειστικά για να πληρώσει τα χρέη αυτά. Διέθεσε 2 δισ. ευρώ στους φορείς του δημοσίου, όπως απαιτούσε το δημόσιο.
Το αποτέλεσμα;
Σε δύο μήνες, από τα 2 δισ. ευρώ, έφτασαν στους δικαιούχους τα 1,443 δισ. ευρώ. Εξ’ αυτών τα 1,354 ήταν αμοιβές σε προμηθευτές κλπ ενώ 88 εκατομμύρια μόλις για επιστροφές φόρων.
Παρότι τον Ιούλιο δόθηκαν 486 εκατ. ευρώ για πληρωμές χρεών, τα ληξιπρόθεσμα χρέη του δημοσίου μειώθηκαν κατά μόλις 250 εκατ. ευρώ, από τα 7,241 δισ. τον Ιούνιο σε 6,890 δισ. τον Ιούλιο.
Ενώ η απόφαση του υπουργείου Οικονομικών έλεγε πως τα λεφτά θα δοθούν με σειρά προτεραιότητος, ξεκινώντας από τις πιο παλαιές αιτήσεις που καθυστερούσαν μήνες ή και χρόνια να πληρωθούν, στον προϋπολογισμό αναφέρεται πως οι πληρωμές «προσαρμόζονται» λαμβάνοντας υπόψη «τις δυνατότητες απορρόφησης πόρων από τους φορείς». Τουτέστιν, η κυβέρνηση «μπουκώνει» με χρήματα φορείς που χρωστάνε πολλά σε λίγους (πχ πολυεθνικές) και τα προωθούν εύκολα και γρήγορα στους δικαιούχους που τα αναμένουν, ενώ μένουν πίσω πληρωμές από φορείς που χρωστάνε σε πολλούς από λίγα και ο χρόνος αποπληρωμής είναι ως εκ τούτου βραδύτερος.
