Η σχέση με ένα άτομο που πάσχει από οριακή διαταραχή προσωπικότητας σε βάζει σε μια συνεχή εναλλαγή ανάμεσα στην αγάπη και τον έπαινο και την εγκατάλειψη και συντριβή.
Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας δεν είναι απλή υπόθεση βέβαια. Ζεις σε έναν ανυπόφορο ψυχωτικό πόνο τον περισσότερο καιρό, στα όρια ανάμεσα στην πραγματικότητα και την ψύχωση. Η ασθένεια αλλοιώνει την αντίληψή σου για τον κόσμο και σου προκαλεί ανταγωνιστική συμπεριφορά, κάνοντας τον «έξω» κόσμο ένα επικίνδυνο μέρος. Ο πόνος και ο τρόμος της εγκατάλειψης και το αίσθημα ότι είσαι ανεπιθύμητος είναι τόσο μεγάλα, που η αυτοκτονία φαίνεται σαν να είναι… επιλογή.
Αν σου αρέσουν οι δραματικές καταστάσεις, ο ενθουσιασμός και η ένταση, ίσως απολαύσεις τη σχέση κι αυτό γιατί τα πράγματα δεν είναι ποτέ ήρεμα. Μετά από μια παθιασμένη αρχή, επέρχεται μια θυελλώδης σχέση που περιλαμβάνει κατηγορίες και θυμό, ζήλια, εκφοβισμό, έλεγχο και χωρισμούς εξαιτίας της ανασφάλειας που νιώθει το άτομο που πάσχει από τη διαταραχή.
Τίποτα δεν είναι «γκρίζο» ή «περίπου» γι’αυτά τα άτομα. Τα πάντα είναι είτε μαύρα είτε άσπρα. Έχουν τη χαρακτηριστική προσωπικότητα Τζέκιλ και Χάιντ. Τους διατρέχει μια δραματική διακύμανση ανάμεσα στην εξιδανίκευση του συντρόφου τους ή την υποτίμηση και ίσως να αλλάζουν ξαφνικά και απότομα διαθέσεις στη διάρκεια της ημέρας. Ποτέ δεν ξέρεις τι ή ποιον να περιμένεις.
Συναισθήματα
Τα έντονα, ευμετάβλητα συναισθήματά τους σε ανυψώνουν όταν βρίσκονται σε καλή κατάσταση αλλά μπορούν να σε συντρίψουν όταν δεν είναι. Μπορείς να είσαι πρίγκιπας ή χαζός γι’ αυτούς, πριγκίπισσα ή μάγισσα. Αν είστε τσακωμένοι, όλα τα άσχημα συναισθήματά τους, προβάλλονται στο σύντροφό τους. Μπορούν να γίνουν ιδιαίτερα εκδικητικοί και να σε τιμωρήσουν με τα λόγια, τη σιωπή ή άλλες χειριστικές συμπεριφορές, οι οποίες μπορούν να αποβούν πολύ καταστροφικές για την αυτοεκτίμησή σου. Σε αντίθεση με τη διπολική διαταραχή, οι διαθέσεις τους αλλάζουν γρήγορα και δεν αποκλίνουν από τον κανονικό τους εαυτό. Αυτό που βλέπεις είναι ο κανόνας.
Τα συναισθήματά τους, η συμπεριφορά, και οι ασταθείς σχέσεις, συμπεριλαμβανομένης της αστάθειας στην εργασία, αντανακλούν μια εύθραυστη εικόνα του εαυτού τους που βασίζεται στη ντροπή. Αυτό συχνά χαρακτηρίζεται από απότομες αλλαγές, μερικές φορές σε βαθμό που νιώθουν ανύπαρκτοι. Αυτό γίνεται χειρότερο όταν είναι μόνοι τους. Επομένως, εξαρτώνται από τους άλλους και μπορεί να ζητήσουν συχνά συμβουλή από διάφορους ανθρώπους για το ίδιο θέμα την ίδια μέρα. Επιζητούν απελπισμένα να αγαπηθούν και να τους φροντίσουν, βρίσκονται ωστόσο ιδιαίτερα σε εγρήγορση για τυχόν πραγματικά ή φανταστικά σημάδια απόρριψης ή εγκατάλειψης.
Εμπιστοσύνη
Γι’αυτούς, η εμπιστοσύνη είναι πάντα ένα ζήτημα, που συχνά οδηγεί σε στρεβλώσεις της πραγματικότητας και σε παράνοια. Ο σύντροφός τους φαίνεται σαν να είναι είτε υπέρ είτε εναντίον τους και πως πρέπει να πάρει το μέρος τους. Μην τολμήσεις να υπερασπιστείς τον εχθρό τους ή προσπαθήσεις να τον δικαιολογήσεις ή να εξηγήσεις οτιδήποτε ασήμαντο έχει βιώσει. Θα θυμώσουν μαζί σου, θα σε κατηγορήσουν για απόρριψη, θα σε κάνουν να αμφιβάλλεις για την πραγματικότητα και τη λογική σου, μέχρι και πλύση εγκεφάλου μέσω συναισθηματικής χειραγώγησης θα κάνουν. Δεν είναι επίσης ασυνήθιστο γι’ αυτούς να απορρίπτουν συνεχώς φίλους και συγγενείς που νιώθουν ότι τους έχουν προδώσει.
Στους έντονους φόβους εγκατάλειψης που νιώθουν απαντούν με εξαρτημένες συμπεριφορές ή θυμό και οργή που αντανακλά τη δική τους στρεβλή πραγματικότητα και εικόνα για τον εαυτό τους. Από την άλλη πλευρά, φοβούνται εξίσου τη ρομαντική κατάσταση που προσπαθούν να δημιουργήσουν, επειδή φοβούνται να κυριαρχήσει κάποιος πάνω τους ή την υπερβολική οικειότητα. Σε μια στενή σχέση, ακροβατούν για να εξισορροπήσουν το φόβο τους να μη μείνουν μόνοι τους ή να μη δημιουργήσουν οικειότητα. Για να το πετύχουν αυτό, προσπαθούν να ελέγξουν με εντολές ή χειραγώγηση, συμπεριλαμβανομένης της κολακείας και την αποπλάνησης. Κι ενώ οι ναρκισσιστές αρέσκονται να γίνονται κατανοητοί, η υπερβολική κατανόηση πατάει στη διαχωριστική τους γραμμή.
Όρια
Σε γενικές γραμμές, τα όρια είναι αλληλεξαρτώμενα και βρίσκουν μια ακόμα αλληλεξάρτηση για να βοηθηθούν. Ψάχνουν κάποιον που θα τους παρέχει σταθερότητα και που θα εξισορροπεί τα ευμετάβλητα συναισθήματά τους. Ένας αλληλεξαρτώμενος ή ναρκισσιστής που ενεργεί με αυτάρκεια και ελέγχει τα συναισθήματά του μπορεί να αποτελεί τον τέλειο σύντροφο. Τέτοιου είδους σύντροφοι συμπληρώνουν απόλυτα το μελόδραμα που ζει το άτομο με αυτή τη διαταραχή.
Το άτομο με οριακή διαταραχή μπορεί να φαίνεται ότι είναι το αουτσάιντερ στη σχέση, ενώ ο σύντροφός του το σταθερό, ανεξάρτητο και γεμάτο φροντίδα φαβορί. Στην πραγματικότητα, και οι δύο είναι αλληλεξαρτώμενοι και είναι δύσκολο και για τους δύο να φύγουν από τη σχέση. Και οι δύο ασκούν έλεγχο με διαφορετικούς τρόπους.
Το έτερο άτομο μπορεί να το κάνει μέσω της φροντίδας. Ένα αλληλεξαρτώμενο άτομο που επίσης αποζητά την αγάπη και φοβάται την εγκατάλειψη μπορεί να αποτελέσει τον ιδανικό φροντιστή για το άτομο με τη διαταραχή αυτή (νιώθουν πως δε θα φύγει από τη σχέση). Το αλληλεξαρτώμενο άτομο παραπλανάται εύκολα και παρασύρεται από τα συναισθήματα και την υπερβολική ευαισθησία και ευθύτητα του ατόμου με τη διαταραχή. Το πάθος και οι έντονες συγκινήσεις αναζωογονούν το σύντροφο, που βρίσκει καταθλιπτική τη μοναξιά και τα υγιή άτομα βαρετά.
Αυτά τα συντροφικά άτομα ήδη έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και ασαφή όρια, οπότε ζητούν συγγνώμη και κρατούν απολογητική στάση όταν τους επιτίθενται, με σκοπό να κρατήσουν τη συναισθηματική σύνδεση στη σχέση. Κατά τη διαδικασία αυτή,εγκαταλείπουν όλο και περισσότερο τα όριά τους, σφραγίζουν περαιτέρω τη χαμηλή αυτοεκτίμησή τους και την αλληλεξάρτηση του ζευγαριού.
Οι διαχωριστικές γραμμές χρειάζονται όρια. Η ρύθμιση των ορίων μπορεί μερικές φορές να ξεπεράσει τις ψευδαισθητικές σκέψεις τους. Και η παραπλάνησή τους είναι χρήσιμη. Και οι δύο στρατηγικές απαιτούν να χτίσεις την αυτοεκτίμησή τους, τη διεκδικητική τους ικανότητα, και τους τρόπους άντλησης συναισθηματικής υποστήριξης. Η παράδοση άνευ όρων και η παραχώρηση του ελέγχου σ’αυτά τα άτομα, δεν τους κάνει να νιώθουν περισσότερο ασφαλείς, αλλά το αντίθετο.
Αυτή η διαταραχή επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες. Συνήθως διαγιγνώσκεται στους νεαρούς ενήλικες, όταν έχει υπάρξει μια περίοδος παρορμητικότητας και αστάθειας στις σχέσεις, στην εικόνα για τον εαυτό τους και τα συναισθήματά τους. Μπορεί να κάνουν χρήση αλκοόλ, ναρκωτικών ή άλλων εξαρτήσεων για να θεραπεύσουν τον πόνο τους, όμως αυτό επιδεινώνει την κατάσταση.
Αίτια
Τα αίτια της διαταραχής δεν είναι γνωστά, αλλά συχνά έχει υπάρξει αμέλεια, εγκατάλειψη ή κακοποίηση κατά την παιδική ηλικία και πιθανώς γενετικοί παράγοντες. Άτομα που έχουν ένα συγγενή πρώτου βαθμού με τη διαταραχή είναι πέντε φορές πιο πιθανό να την αναπτύξουν οι ίδιοι. Έρευνες έχουν δείξει μεταβολές του εγκεφάλου στην ικανότητα να ρυθμίζει τα συναισθήματα.
Σε αντίθεση με τους ναρκισσιστές, οι οποίοι συχνά αποφεύγουν τη θεραπεία, οι οριακοί συνήθως την αποδέχονται. Ωστόσο, πριν από τις πρόσφατες καινοτόμες θεραπείες, η αποτελεσματικότητα των θεραπειών είχε αμφισβητηθεί. Η χρήση φαρμάκων και άλλων βοηθητικών μέτρων έχουν αποδειχθεί χρήσιμα. Οι οριακοί χρειάζονται δομή, και ένας συνδυασμός του αισθήματος ότι είναι αποδεκτοί από τους άλλους μαζί με την ασφαλή γνωστοποίηση των ορίων.
amea.gr
