Για χρόνια, η Γερμανία και οι σύμμαχοί της που αγαπούν τη λιτότητα ήταν τα δημοσιονομικά προβλήματα της Ευρώπης. Αυτός ο συνασπισμός των πλούσιων εθνών του Βορρά – Αυστρία, Δανία, Σουηδία, Φινλανδία και Ολλανδία – κράτησε σφιχτά τα πορτοφόλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επικρατώντας της Νότιας Ευρώπης στις μαραθώνιες μάχες για τον προϋπολογισμό. Τώρα όμως σχηματίζονται ρωγμές στο ενιαίο μέτωπο του Βορρά.
Ο πόλεμος στα σύνορα της Ευρώπης, οι οικονομικές αλλαγές και ο νέος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών που προσβλέπει σε μια υποχώρηση από το ΝΑΤΟ τους ανάγκασαν να επανεξετάσουν κάποια πράγματα με τη συμμαχία του Βορρά να κλονίζεται καθώς η ΕΕ προετοιμάζεται για την επόμενη μεγάλη αναμέτρηση για τον προϋπολογισμό της.
Στο παρελθόν, αυτές οι χώρες ανέπτυξαν μια «στενά δεμένη, καλά προετοιμασμένη στρατηγική για να σταματήσουν ιδέες που είχαν να κάνουν με περισσότερες δαπάνες», δήλωσε στο Politico ένας κυβερνητικός αξιωματούχος της ΕΕ. Ωστόσο, οι επικείμενες διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό 2028-2034 υπόσχονται να είναι «εντελώς διαφορετικές», σύμφωνα με τον αξιωματούχο, ο οποίος θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του.
«Μια ομάδα σκανδιναβικών και βαλτικών χωρών αναπτύσσει ένα διαφορετικό όραμα επικεντρωμένο στο ζήτημα της ασφάλειας σε σχέση με άλλες χώρες όπως την Ολλανδία και την Αυστρία», δήλωσε στο Politico η Eulalia Rubio, αναλύτρια από το think tank του Ινστιτούτου Jacques Delors.
Ακόμη και ανυποχώρητα δημοσιονομικά γεράκια, όπως η Δανία ή η Φινλανδία, ενστερνίζονται την ιδέα να χαλαρώσουν τα πορτοφόλια τους για να ενισχύσουν τη συλλογική άμυνα και την ανθεκτικότητα της ΕΕ έναντι των εξωτερικών απειλών.
Στροφή από τη Δανία
Ένα κομβικό σημάδι αυτής της αλλαγής ήρθε κατά την πρωτοχρονιάτικη ομιλία της Πρωθυπουργού της Δανίας Μέττε Φρεντέρικσεν, όταν κατέπληξε τους βετεράνους του προϋπολογισμού της ΕΕ υποστηρίζοντας περισσότερες αμυντικές δαπάνες, κρατική βοήθεια και επενδύσεις στην κυριαρχία της Ευρώπης.
Για μια χώρα που από καιρό αμφισβητεί τη βαθύτερη ολοκλήρωση στην ΕΕ, τα λόγια της Φρεντέρικσεν σηματοδοτούν μια σεισμική αλλαγή.
Στριμωγμένη μεταξύ της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία και ενός αμερικανού προέδρου που θέλει να αρπάξει τη Γροιλανδία από τη χώρα της, η Φρεντέρικσεν προχώρησε σε ιδέες γαλλικού τύπου για την κυριαρχία της ΕΕ που η Κοπεγχάγη ούτε ήθελε να ακούει μέχρι τώρα.
«[Βλέπουμε] την κρατική βοήθεια με νέα μάτια, κοιτάμε το κοινό χρέος με νέα μάτια και τον προϋπολογισμό της ΕΕ με νέα μάτια. Είναι μια νέα εποχή», είπε κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης που έδωσε τον περασμένο Δεκέμβριο.
Οι αναλυτές χαιρέτησαν τα σχόλιά της ως ορόσημο στη σχέση της Δανίας με την ΕΕ.
«Η [Φρεντέρικσεν] έχει αλλάξει προσωπικά τη θέση της κατά 180 μοίρες», δήλωσε ο Jacob Funk Kirkegaard, αναλυτής στο think tank Bruegel.
Κατά την άποψή του, αυτό θα επιτρέψει στην πρωθυπουργό να «μεγιστοποιήσει την επιρροή της Δανίας» κατά τις διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό, καθώς μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα μεταξύ χωρών με διαφορετικές απόψεις.
Αυτή δεν είναι μικρή εξέλιξη. Η Φρεντέρικσεν είναι ένας από τους πιο σταθερούς και έμπειρους ηγέτες της ΕΕ και η χώρα της θα ασκήσει την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ αργότερα αυτό το έτος — δίνοντας στην Κοπεγχάγη σημαντική επιρροή στην ατζέντα του μπλοκ.
Το αμυντικό δίλημμα
Ωστόσο, δεν είναι όλοι πεπεισμένοι ότι οι συντηρητικές δημοσιονομικά ευρωπαϊκές χώρες είναι στα πρόθυρα διάσπασης. Το βέβαιο είναι ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ανάγκασε τα μέλη του Βορρά να κάνουν ένας απολογισμό μεταξύ τους, ιδιαίτερα όσον αφορά τις αμυντικές δαπάνες.
Χώρες όπως η Φινλανδία και η Εσθονία, που είναι γεωγραφικά πιο κοντά στη Ρωσία και την Ουκρανία, υποστηρίζουν τώρα το κοινό χρέος της ΕΕ για τη χρηματοδότηση αγοράς όπλων – μια ιδέα που στο παρελθόν ήταν αδιανόητη για τις συντηρητικές δημοσιονομικά χώρες.
Ωστόσο, άλλα μέλη της συμμαχίας δεν έχουν αλλάξει γνώμη. Η Γερμανία και η Ολλανδία παραμένουν σθεναρά αντίθετες στο κοινό χρέος της ΕΕ για την άμυνα, υπογραμμίζοντας τον βαθύτερο διχασμό εντός του συνασπισμού. Η Αυστρία είναι επίσης πιθανό να αυξήσει την αντίστασή της στο θέμα αυτό, εάν ο ακροδεξιός Χέρμπερτ Κικλ, ο οποίος είναι φιλικός με τη Ρωσία, γίνει ο νέος καγκελάριος της Γερμανίας.
Ωστόσο, η συμμαχία δεν είναι τελείως νεκρή.
Οι συντηρητικές χώρες της ΕΕ διατηρούν κοινά εδάφη όσον αφορά τη σύνδεση της περιφερειακής χρηματοδότησης της ΕΕ – που κατευθύνεται κυρίως σε περιοχές με χαμηλότερο εισόδημα στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη – με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν να καταστήσουν τις οικονομίες τους πιο ανταγωνιστικές.
Πολλοί πιστεύουν ότι η πραγματική δοκιμασία της μοίρας των συντηρητικά δημοσιονομικά χωρών της ΕΕ θα έρθει εάν στις γερμανικές εκλογές νικήσει ο ηγέτη του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος (CDU) Φρίντριχ Μερτς.
Μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία του CDU πιθανότατα θα αντιστεκόταν σε έργα με υψηλές δαπάνες για την ΕΕ, είτε για αμυντικές είτε για πράσινες επενδύσεις. Αλλά αν τελικά αλλάξει γνώμη και γίνει πιο δαπανηρή, οι σύμμαχοί της είναι πιθανό να ακολουθήσουν το παράδειγμά της.
indicator.gr
