Η χρήση των εμβολίων βοήθησε στην εξάλειψη ασθενειών που οδηγούσαν στο θάνατο ολόκληρους πληθυσμούς λόγω των επιδημιών που προκαλούσαν. Πολύ σοβαρές ασθένειες όπως ο τέτανος, η διφθερίτιδα, η πολιομυελτίδα έπαψαν να εμφανίζονται στους ανθρώπους στην πλειοψηφία των χωρών του κόσμου.
Ο άνθρωπος από τη γέννησή του κιόλας αναπτύσσει αντισώματα για να μπορεί να αντιμετωπίσει τους παθογόνους μικροοργανισμούς. Ο θηλασμός βοηθά στην ανάπτυξη αντισωμάτων, γι’ αυτό και συνιστάται σε όλες τις νέες μητέρες. Τα αντισώματα όμως που έχουμε όταν γεννιόμαστε αλλά και κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής μας δεν μας προστατεύουν για πάντα. Γι΄ αυτό είναι σημαντικό να καλλιεργήσουμε την άμυνά μας μέσω των εμβολίων.
Τα εμβόλια έχουν σώσει χιλιάδες ζωές λόγω της ευρείας χρήσης τους. Πλέον, πολλές ασθένειες εμφανίζονται τόσο σπάνια που οι γονείς αναρωτιούνται αν υπάρχει λόγος να εμβολιάσουν τα παιδιά τους γι’ αυτές. Η αλήθεια, όμως, είναι πως πρέπει να τα εμβολιάσουν, διότι έτσι θα καταφέρουν να τα προστατεύσουν σίγουρα.
Πώς δρα στον οργανισμό μας το εμβόλιο;
Με το εμβόλιο ουσιαστικά εισάγουμε στον οργανισμό μας ένα νεκρό ή εξασθενημένο μικρόβιο ή ιό. Έτσι, ο οργανισμός μας το αντιλαμβάνεται ως αντιγόνο, δηλαδή ξένο στο σώμα μας και παράγει αντισώματα για να το αντιμετωπίσει. Αν ο ίδιος παθογόνος μικροοργανισμός προσπαθήσει να εισέλθει στο μέλλον εκ νέου στο σώμα, τα αντισώματα, θα τον εντοπίσουν και θα τον καταστρέψουν και έτσι, το άτομο δεν θα αρρωστήσει. Θα έχει δηλαδή το παιδί αποκτήσει ανοσία.
Τι σημαίνει «έχω ανοσία» σε μια ασθένεια;
Η ανοσία δημιουργείται όταν ο οργανισμός μας μπορεί να αντιμετωπίσει μια ασθένεια χωρίς να αρρωστήσει. Αυτό που δημιουργείται στον οργανισμό μας κατά την ανοσία είναι η διέγερση του ανοσοποιητικού, ώστε τα αντισώματα που θα δημιουργηθούν και τα λεμφοκύτταρα να καταστρέψουν τον ιό και στη συνέχεια, να αποκτήσουν «μνήμη». Με αυτό τον τρόπο ο οργανισμός όταν έρθει ξανά σε επαφή με το συγκεκριμένο αντιγόνο- ιό ή στελέχη του, να το αναγνωρίσει και να το εξουδετερώσει πριν προλάβει να εισέλθει στον οργανισμό και να τον αρρωστήσει.
Η ανοσία που προσφέρουν τα εμβόλια ξεκινά σε περίπου 10-15 ημέρες από τη στιγμή του εμβολιασμού και διαρκεί για πολλά χρόνια. Υπάρχουν εμβόλια που χρειάζονται αναμνηστικές δόσεις για να ολοκληρωθεί η προστασία και άλλα που διαρκούν για πάντα. Συνήθως απαιτούνται κάποιες αναμνηστικές δόσεις για να είναι πλήρης ένας εμβολιασμός και να καλύπτει το παιδί.
Όταν τα εμβόλια γίνονται σε μεγάλη μερίδα του πληθυσμού δημιουργείται μια γενική ανοσία (ανοσία αγέλης). Έτσι, δεν εξασφαλίζεται μόνο η προστασία του παιδιού που εμβολιάστηκε, αλλά και των υπολοίπων ανθρώπων που δεν έχουν εμβολιαστεί για κάποιο λόγο, καθώς δεν επιτρέπει την κυκλοφορία του παθογόνου μικροοργανισμού.
Υπάρχουν επιπλοκές από τα εμβόλια;
Είναι αλήθεια ότι έχουν αναφερθεί κατά καιρούς επιπλοκές από τα εμβόλια, ωστόσο, είναι σπάνιες και συνήθως αναστρέψιμες. Αντιθέτως, η παράλειψη των εμβολίων και ο κίνδυνος να αρρωστήσει κάποιος είναι πιθανό να επιφέρει πολύ πιο σημαντικές επιπλοκές, οι οποίες ίσως και να μην είναι αναστρέψιμες. Μερικές από τις παρενέργειες των εμβολίων που έχουν αναφερθεί είναι η ερυθρότητα και το οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο που έγινε το εμβόλιο, ο πυρετός και τα εξανθήματα. Σε κάποιες σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθεί αλλεργική αντίδραση.
Σε κάθε περίπτωση, οι γονείς θα πρέπει να ενημερώσουν άμεσα τον παιδίατρο για τα συμπτώματα και να παρακολουθούν το παιδί τις ημέρες μετά το εμβόλιο.
Ποιος είναι ο κατάλληλος για να με ενημερώσει για τα εμβόλια;
Ο εμβολιασμός είναι σημαντικός για την υγεία των παιδιών. Ο παιδίατρος είναι ο αρμόδιος για να σε ενημερώσει σχετικά με τη χρησιμότητά του και με το πρόγραμμα εμβολιασμών που θα πρέπει να ακολουθήσει και το παιδί σου. Για να είναι αποτελεσματική η προσπάθεια θα πρέπει οι γονείς να συνεργάζονται με τους παιδιάτρους και να μην αμελούν τις δόσεις των εμβολίων και τα χρονοδιαγράμματα εφαρμογής.
