Έναν χρόνο μετά ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται με αμείωτη ένταση, με τις σφοδρότερες μάχες να εκτυλίσσονται στην περιοχή του Ντονμπάς. Οι απώλειες τόσο στον ρωσικό όσο και τον ουκρανικό στρατό είναι βαριές και αυξάνονται καθημερινά, την ώρα που οι πρόσφυγες στην Ουκρανία ξεπερνούν τα 13 εκατομμύρια
Εναν χρόνο πριν, όταν ο Βλαντίμιρ Πούτιν έδινε την εντολή για να ξεκινήσει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι περισσότεροι περίμεναν ότι αυτή η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» -όπως τη βάφτισε το Κρεμλίνο- θα ολοκληρωνόταν μέσα στις πρώτες ημέρες. Τα ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου 2022, η Ρωσία εισέβαλε από τρεις πλευρές (Βορρά, Νότο και Ανατολή) με σκοπό να θέσει άμεσα υπό τον έλεγχό της την Ουκρανία. Μέσα στα πρώτα 24ωρα η πανίσχυρη πολεμική μηχανή θα έγερνε προς τη ρωσική πλευρά την πλάστιγγα του πολέμου στην Ουκρανία. Παράλληλα, η συσσωρευμένη λαϊκή δυσαρέσκεια θα οδηγούσε στην έξοδο τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τον ηθοποιό που έγινε πρόεδρος και αποφάσισε να στρέψει τη χώρα του «προς δυσμάς», φέρνοντας πιο κοντά από ποτέ το ΝΑΤΟ στο άλλοτε «μαλακό υπογάστριο» της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης.
Το σενάριο προέβλεπε… παρέλαση στο Κίεβο ή κατάληψη της ουκρανικής πρωτεύουσας με μικρή έως μηδενική αντίσταση από τους Ουκρανούς, σε μια επανάληψη των εικόνων του 2014 όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία χωρίς να ανοίξει μύτη. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα ολοκληρωνόταν με μια «κυβέρνηση ανδρείκελων», τύπου Βίκτορ Γιανούκοβιτς, του φιλορώσου προέδρου που έφυγε κακήν κακώς μετά την επανάσταση στην πλατεία Μαϊντάν 8 χρόνια νωρίτερα.
Μόνο που σε αυτήν τη φαινομενικά απλή εξίσωση υπήρχαν δύο παράγοντες, τους οποίους -εκ του αποτελέσματος- το Κρεμλίνο δεν έλαβε σοβαρά υπόψιν του: α) Η γενναία αντίσταση του ουκρανικού στρατού και β) η μη αποτελεσματικότητα της «ρωσικής αρκούδας» στο πεδίο της μάχης, καθώς -όπως αποδείχτηκε- οι σύγχρονες τακτικές του πολέμου δεν έχουν πλέον καμία σχέση με τα όσα ίσχυαν σε συγκρούσεις του παρελθόντος, τύπου Τσετσενία ή Αφγανιστάν.
Τα όσα εκτυλίχθηκαν το πρώτο 24ωρο της ρωσικής εισβολής με τους Ουκρανούς στρατιώτες στο Φιδονήσι, ήταν προάγγελος για το τι θα ακολουθούσε. Με τα κανόνια των ρωσικών πλοίων να σημαδεύουν αυτόν τον –στρατηγικής σημασίας– «βράχο» στη Μαύρη Θάλασσα, οι Ουκρανοί αρνήθηκαν να παραδώσουν τα όπλα σε μια σύγχρονη εκδοχή του «Μολών Λαβέ», η οποία επαναλήφθηκε δύο μήνες αργότερα με την ηρωική αντίσταση στη χαλυβουργία Αζοφστάλ στην πολύπαθη Μαριούπολη.
Ο ρωσικός στρατός ήταν απροετοίμαστος για αυτό που θα αντιμετώπιζε στην Ουκρανία. Μπορεί οι Ουκρανοί να μην είχαν στην κατοχή τους τον βαρύ οπλισμό των αντιπάλων τους, είχαν όμως διαθέσιμα οπλικά συστήματα, ελαφρού τύπου, made in USA, τα οποία αποδείχτηκαν άκρως αποτελεσματικά στο πεδίο της μάχης. Τα αντιαρματικά Javelin διέλυσαν τα ρωσικά τανκς, την ώρα που ένα σμήνος από drones εξολόθρευαν το ένα μετά το άλλο τα οχήματα στη μεγάλη ρωσική στρατιωτική φάλαγγα, η οποία παρέμεινε «κολλημένη» για εβδομάδες σε απόσταση 60 χλμ. από το Κίεβο.
Η μεγάλη επίθεση στην ουκρανική πρωτεύουσα δεν ήρθε ποτέ. Οι Ρώσοι αναγκάστηκαν να τα μαζέψουν και να αποσυρθούν από το κέντρο της Ουκρανίας, ρίχνοντας το βάρος των πολεμικών επιχειρήσεων στα νότια και ανατολικά. Οι ρωσικές δυνάμεις άφησαν πίσω τους καταστροφή και θάνατο.
| @EPA
Οι πόλεις Ιρπίν, Μπροβαρί και Μποροντιάνκα ισοπεδώθηκαν. Η αποχώρηση των Ρώσων σηματοδοτεί την ολοκλήρωση της α’ φάσης του πολέμου στην Ουκρανία, αποκαλύπτοντας παράλληλα τις θηριωδίες σε βάρος αμάχων.
Αρχές Απριλίου οι συγκλονιστικές εικόνες στην Μπούκα, την πόλη – φάντασμα με τους δρόμους γεμάτoυς πτώματα δεμένα πισθάγκωνα ήρθαν να επιβεβαιώσουν τα εγκλήματα πολέμου. Λίγους μήνες μετά, τον Σεπτέμβριο, ανάλογες εικόνες με τους ομαδικούς τάφους στο Ιζιούμ έκαναν τον γύρο του κόσμου.
Με το σχέδιο για άμεση κατάληψη του Κιέβου να ναυαγεί, η Ρωσία έθεσε σε εφαρμογή το Plan b: Τη δημιουργία ενός ρωσικού παραθαλάσσιου δρόμου που θα ενώνει (σε πρώτη φάση) τη ρωσική ενδοχώρα με την παράνομα προσαρτημένη Κριμαία για να καταλήξει (σε δεύτερη φάση) στη Μολδαβία και την Υπερδνειστερία, την περιοχή με το έντονο ρωσικό αυτονομιστικό κίνημα. Για να γίνει αυτό, όμως, έπρεπε να βγουν από τη μέση δύο πόλεις: Η Μαριούπολη και η Οδησσός. Η -άλλοτε- ακμάζουσα πόλη μπροστά στη θάλασσα του Αζόφ με την πολύ δυναμική ελληνική κοινότητα ισοπεδώθηκε. Το Κρεμλίνο επιστράτευσε μέχρι και τα θηριώδη βομβαρδιστικά Tu-95 για να καταφέρει να την κυριεύσει.
Μέχρι να γίνει αυτό όμως οι Ουκρανοί είχαν φροντίσει να δείξουν στην πράξη ότι οι ισορροπίες στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο αρχίζουν να αλλάζουν -ας όψεται η ολοένα και μεγαλύτερη στρατιωτική βοήθεια από τη Δύση. Η βύθιση του Moskva της ρωσικής ναυαρχίδας στη Μαύρη Θάλασσα, αποτέλεσε το πρώτο σοβαρό πλήγμα στο γόητρο της «πολεμικής μηχανής» του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Και μπορεί η Μαριούπολη να έγινε μόλις η δεύτερη σημαντική ουκρανική πόλη (μετά τη Χερσώνα) που πέρασε στα χέρια της Ρωσίας, δεν συνέβη όμως το ίδιο και με την Οδησσό. Η ιστορική πόλη – κόσμημα μπροστά στη Μαύρη Θάλασσα ήταν έτοιμη από καιρό για τη μεγάλη ρωσική επίθεση, καθώς γνώριζε ότι αποτελούσε το Νο1 εμπόδιο στο σχέδιο του Πούτιν να φθάσει μέχρι τη Μολδαβία. Ο ουκρανικός στρατός είχε ναρκοθετήσει ολόκληρη την παραλία, την ώρα που οι κάτοικοι της έφτιαχναν οχυρώσεις υπό τους ήχους του «It’s my life» των Bon Jovi. Όπως, όμως και με το Κίεβο, η μεγάλη επίθεση δεν ήρθε ποτέ, εκτός από μεμονωμένους βομβαρδισμούς.
Ας όψεται το πολύπαθο Μικολάεφ, την πόλη «δορυφόρο» της Οδησσού, στην οποία οι Ουκρανοί στρατιώτες υπερασπίστηκαν κάθε κτήριο, κάθε δρόμο και κάθε στενό, καταφέρνοντας τελικά να απωθήσουν τους Ρώσους.
Όπως αποδείχτηκε, ο ρωσικός στρατός δεν ήταν προετοιμασμένος για έναν πόλεμο «μακράς» διαρκείας στην Ουκρανία. Μπορεί στις 24 Μαΐου 2022, τρεις μήνες μετά την εισβολή, να είχε υπό τον έλεγχό του το 1/5 της ουκρανικής επικράτειας, ωστόσο υπήρχαν εδάφη τα οποία αδυνατούσε να κρατήσει -κάτι που επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια κατά τη διάρκεια της μεγάλης ουκρανικής αντεπίθεσης στα τέλη του καλοκαιριού.
Με τη Δύση να διευρύνει τις διαθέσιμες επιλογές για το Κίεβο όσον αφορά το οπλοστάσιό της (π.χ. εκτοξευτήρες πυραύλων HIMARS), οι Ουκρανοί έκαναν προέλαση στο Χάρκοβο (ανατολικά) και ανάγκασαν τη Ρωσία να αφήσει τη Χερσώνα στα νότια και να λάβει θέσεις άμυνας πέρα από τον ποταμό Δνείπερο.
Ο πόλεμος στην πιο «βρώμικη» φάση του
Με τις ήττες να διαδέχονται η μία την άλλη, o Πούτιν ανακοινώνει μερική επιστράτευση και στήνει δημοψηφίσματα – παρωδίες στο Ντονμπάς (Ντονέτσκ, Λουχάνσκ), στη Ζαπορίζια και τη Χερσώνα. Το συντριπτικό «ναι» που έβγαλε η κάλπη θυμίζει εποχές Στάλιν.
Ακολουθεί η πανηγυρική τελετή στο Κρεμλίνο για τις υπογραφές της προσάρτησης των περιοχών αυτών στη Ρωσία, για να πάρει αμέσως σειρά το γαϊτανάκι απειλών για χρήση πυρηνικών όπλων με βάση το αφήγημα ότι η Ουκρανία απειλεί πλέον την εδαφική ακεραιότητα της Ρωσίας.
Τον Οκτώβριο η επίθεση με παγιδευμένο φορτηγό στη γέφυρα της Κριμαίας σηματοδοτεί το πέρασμα του ρωσο-ουκρανικού πολέμου στην πιο «βρώμικη» φάση του. Πλέον, η Ρωσία βομβαρδίζει χωρίς προσχήματα κατοικημένες περιοχές, στοχοποιώντας τις υποδομές ενέργειας σε μια ξεκάθαρη κίνηση να αφήσει χωρίς ρεύμα και θέρμανση εκατομμύρια ανθρώπους στην Ουκρανία ενόψει χειμώνα.
Έναν χρόνο μετά ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται με αμείωτη ένταση, με τις σφοδρότερες μάχες να εκτυλίσσονται στην περιοχή του Ντονμπάς. Οι απώλειες τόσο στον ρωσικό όσο και τον ουκρανικό στρατό είναι βαριές και αυξάνονται καθημερινά, την ώρα που οι πρόσφυγες στην Ουκρανία (σε εξωτερικό και εσωτερικό) ξεπερνούν τα 13 εκατομμύρια.
Πρόβλεψη για το πού και πώς θα καταλήξει ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος δεν μπορεί να γίνει με ασφάλεια. Αυτό που φαίνεται ξεκαθάρο είναι ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί για καιρό, καθώς η Ουκρανία -διά στόματος Βολοντίμιρ Ζελένσκι– διαμηνύει ότι οποιαδήποτε διαπραγμάτευση με τη Ρωσία προϋποθέτει αποχώρηση όλων των κατοχικών δυνάμεων από το ουκρανικό έδαφος -συμπεριλαμβανομένης και της Κριμαίας. Ο Πούτιν δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να το δεχτεί, καθώς αναζητά οπωσδήποτε να παρουσιάσει μια επιτυχία στο εσωτερικό, από τη στιγμή που το αφήγημα περί «αποναζιστικοποίησης» του Ντονμπάς ξεθώριασε και οι εφεδρείες από βαρυποινίτες, μισθοφόρους και νέους από φτωχές οικογένειες περιοχών της Ρωσικής Στέπας λιγοστεύουν.
Λαμβάνοντας υπόψιν ότι η Ουκρανία δεν βλέπει την ώρα να παραλάβει τον βαρύ οπλισμό που της έχει υποσχεθεί η Δύση (συμπεριλαμβανομένων και των γερμανικών Leopard) και η Ρωσία ψάχνει νέες πηγές -μετά το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα– για στρατιωτικό εξοπλισμό, βολιδοσκοπώντας διαρκώς τις προθέσεις της «ουδέτερης» Κίνας, δεν αποκλείεται περαιτέρω κλιμάκωση τους επόμενους μήνες. Μια κλιμάκωση που ενδεχομένως να συνοδεύεται και από τη δημιουργία ενός δεύτερου στρατιωτικου μέτωπου στη Μολδαβία: Μια βίαιη ανατροπή του πολιτεύματος στο Κισινάου, θα μπορούσε να αποτελέσει την κατάλληλη αφορμή για γενίκευση του πολέμου στην περιοχή, με αποστολή ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων προκειμένου να προστατευτούν οι ρωσόφωνοι πληθυσμοί στην Υπερδνειστερία.
Σε κάθε περίπτωση, η Δύση έχει αντιληφθεί εδώ και καιρό ότι το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να συνεχίσει να στηρίζει στρατιωτικά και οικονομικά την Ουκρανία, καθώς το διακύβευμα πλέον ξεπερνά κατά πολύ το αν η Ουκρανία θα συνεχίσει να υπάρχει ως κράτος μετά τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, δεν θα μπορούσε να το θέσει πιο ξεκάθαρα στο πρόσφατο άρθρο του στη βελγική εφημερίδα «Le Soir»: «Αυτό που διακυβεύεται είναι το Διεθνές Δίκαιο. Τα σύνορα δεν μπορούν να αλλάξουν με τη βία».
reader.gr
