Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της Νάξου είναι τα πολλά, γραφικά χωριά της τα οποία διατηρούν πάντα αναλλοίωτα, ήθη, έθιμα και παραδόσεις κάτι που τα κάνει ιδιαίτερα ξεχωριστά όλες τις εποχές του χρόνου!
Παρότι έχουν υιοθετήσει ορισμένα στοιχεία του σύγχρονου τρόπου ζωής, τα χωριά της Νάξου διατηρούν στοιχεία της παλαιάς εποχής, ειδικά κατά την διάρκεια εορτών όπως είναι οι ημέρες του Πάσχα. Σε όλα τα χωριά του νησιού τόσο η μεγάλη εβδομάδα όσο και το Πάσχα έχουν παραδοσιακό χρώμα και για το καθένα από αυτά, υπάρχουν ξεχωριστοί λόγοι για να τα επισκεφτείς και να ζήσεις από κοντά ήθη, έθιμα και παραδόσεις…
Τα Λαζαράκια της Μονής
Tα παλαιότερα χρόνια οι νοικοκυρές ζύμωναν και έψηναν το ψωμί της εβδομάδας κάθε Σάββατο. Το Σάββατο του Λαζάρου συνήθιζαν μαζί με τα άλλα ψωμιά να παρασκευάζουν και ψωμιά σε σχήμα ανθρώπου η στενόμακρες φραντζόλες όπου μέσα είχαν σταφίδες και καρύδια και από πάνω ολόκληρα καρύδια. Αυτά τα ψωμιά τα ονόμαζαν Λαζαράκια ή “πούλους” και τα τα φιλούσαν να τα καταναλώσουν την Μεγάλη Παρασκευή, ημέρα αυστηρής νηστείας.
Σήμερα, την ημέρα αυτή (Μεγάλη Παρασκευή) στην Παναγία Δροσιανή, βυζαντινή, πρωτοχριστιανική εκκλησία, κάτω από το χωριό Μονή, εφαρμόζεται ένα έθιμο που θεωρείται ότι ξεκίνησε από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Λέγεται ότι οι καλόγριες της Μονής ζύμωναν “πούλους” και τα μοίραζαν στους πιστούς τη συγκεκριμένη μέρα. Το έθιμο αυτό διατηρείται μέχρι τις μέρες μας, όπου ο φούρνος του χωριού Μονή, παρασκευάζει αρτίδια με ξηρούς καρπούς και το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευή στην Παναγία Δροσιανή ευλογούνται και μετά την Ιερή Αποκαθήλωση μοιράζονται στους προσκυνητές με ρακή.
Τα Φωτισμένα Καλάμια σε Εγγαρές και Γαλήνη
Τη Μεγάλη Παρασκευή, στο χωριό των Εγγαρών, η πομπή του Επιταφίου περνάει από σημεία του χωριού όπου οι νέοι έχουν συγκεντρώσει καλάμια τα οποία ανάβουν, δημιουργώντας μια ξεχωριστή εικόνα και ατμόσφαιρα.
Οι “Περιφάνες” στις Μέλανες
Σε αυτό το έθιμο, αγόρια του χωριού λίγες μέρες πριν τη Μεγάλη Εβδομάδα, μαζεύουν ξερές “κουτσούρες” (χοντρά ξύλα) από αθάνατα και τις στοιβάζουν στην άκρη του δρόμου από όπου θα περάσει ο Επιτάφιος τη Μεγάλη Παρασκευή. Εκεί, την ώρα της περιφοράς, τις ανάβουν και φτιάχνουν κάτι σαν καμίνι. Επίσης φτιάχνουν τις “περιφάνες” που είναι πολλά μακριά ξερά καλάμια ενωμένα και δεμένα.
Η λέξη “Περιφάνες” προέρχεται από το Περί και Φανός και συμβολίζουν τις δάδες που κράταγαν οι Ρωμαίοι όταν πήγαν να συλλάβουν τον Χριστό και τις φωτιές που άναβαν όση ώρα περίμεναν την απόφαση των αρχιερέων.
Τις περιφάνες τις κρατούν ακόμα αναμμένες στην περιφορά του Επιταφίου, προκειμένου να βλέπουν οι πιστοί να περπατάνε στα σκοτεινά δρομάκια του χωριού…
Τα παιδιά συναγωνίζονται ποιο θα έχει τη μεγαλύτερη περιφάνα και ποιανού θα κρατήσει περισσότερη ώρα αναμμένη. Παλιότερα, όταν οι γιαγιάδες του χωριού ακόμα φούρνιζαν, ότι απέμενε από την περιφάνα το έκαιγαν στο φούρνο το Μεγάλο Σάββατο για να έχουν επιτυχία στα κουλούρια και στα τσουρέκια τους.
περισσότερα στο naxostimes.gr