Είχε περάσει 10 ολόκληρες ώρες καθισμένος σε μια καρέκλα. Οι τοίχοι του δωματίου έμοιαζαν πια με φυλακή. H οικογένειά του στο άλλο δωμάτιο έκανε τόση φασαρία που δεν ακουγόταν τίποτα από την παράδοση της καθηγήτριας.
Ποιος προσωπικός χώρος; Έπρεπε να βγει επειγόντως έξω, αλλά πλησίαζε και η απαγόρευση κυκλοφορίας. Δεν προλάβαινε και για άλλο λόγο: έπρεπε να κάτσει το βράδυ για να μελετήσει για άλλες τόσες ώρες. Κάπως πρέπει να βγει η ύλη για τις Πανελλήνιες… 
Πρόκειται για μια πτυχή της καθημερινότητας που βίωσαν δεκάδες χιλιάδες μαθητές της Γ’ Λυκείου τον φετινό χειμώνα. Το εξάμηνο lockdown ήταν πρωτόγνωρο και δύσκολο για όλους μας, πόσο μάλλον για τα παιδιά αυτά τα οποία κλείστηκαν στο σπίτι και διάβαζαν όλη τη χρονιά, και καλούνται μέσα σε περίπου δύο εβδομάδες να δώσουν τη «μητέρα των μαχών» όπου θα κριθεί σε ποια σχολή θα περάσουν.
Το in.gr μίλησε με μαθητές της Γ’ Λυκείου οι οποίοι μας περιέγραψαν πώς βίωσαν αυτήν την περίεργη και δύσκολη σχολική χρονιά, λίγο πριν βγάλουν τα στιλό για να δοκιμαστούν στις απαιτητικές Πανελλαδικές Εξετάσεις.
Απρόσωπη καθημερινότητα
Το ξυπνητήρι χτύπησε στις 8 το πρωί ακριβώς την ώρα που άρχιζε το μάθημα. Πάτησε σίγαση, μπήκε από το κινητό στην πλατφόρμα στο Webex και… άλλαξε πλευρό για να συνεχίσει τον ύπνο.
Κάπως έτσι άρχιζε μια τυπική μέρα για πολλούς μαθητές της Γ’ Λυκείου (και όχι μόνο). Οι καθηγητές στο σχολείο ήταν αρκετά ελαστικοί με τις απουσίες και οι μαθητές το εκμεταλλεύονταν εις το έπακρον, κάτι που μάλλον δεν θα συνέβαινε σε μια κανονική σχολική χρονιά.
Οι καθηγητές δεν επέμεναν κιόλας στη χρήση της κάμερας. «Ήταν εντελώς απρόσωπο. Μου έλειπαν οι συμμαθητές, η φυσική επαφή να μοιραζόμαστε τις σκέψεις μας», σχολιάζει η Μαρία Μακρή, μαθήτρια της Θεωρητικής Κατεύθυνσης του 52ου ΓΕΛ Αθηνών. 
Οι μαθητές και οι μαθήτριες βέβαια έβρισκαν τον τρόπο τους να επικοινωνούν: ένα μήνυμα σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, κάποια τηλεοπτική σειρά ανοιχτή σε άλλο tab, μια βολτίτσα μέχρι την κουζίνα και η συγκέντρωση πήγαινε… περίπατο.
«Είναι πιο δύσκολο να παρακολουθήσεις με την τηλεκπαίδευση. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να αποσπάσαι», σημειώνει η Αναστασία Περσαρίδη, μαθήτρια της κατεύθυνσης Οικονομικών Επιστημών.
Από την άλλη, αν κάτι δεν άλλαξε ούτε τη χρονιά της πανδημίας, είναι η βαρύτητα που έδωσαν οι μαθητές στο φροντιστήριο σε σχέση με το σχολείο. Τα διαδικτυακά μαθήματα για το φροντιστήριο γίνονταν σε αυστηρό κλίμα, με τις κάμερες ανοιχτές και με διάθεση να καλυφθεί η ύλη και όλα τα πιθανά κενά.
Δωμάτιο: Από καταφύγιο σε χώρο εγκλεισμού
Όλα τα παραπάνω βέβαια γίνονταν από το δωμάτιο στο σπίτι. Όπως μας λέει τόσο η Μαρία όσο και ο Νίκος Κανέλλος, μαθητής του 9ου ΓΕΛ Αθηνών, δεν ήταν ασυνήθιστο να περνάνε τουλάχιστον 10 ώρες σε μια καρέκλα: πρώτα για το σχολείο, μετά για το φροντιστήριο και μετά για το διάβασμα.
Στα διαλείμματα στο ενδιάμεσο, προσπαθούσαν να κινούνται όσο μπορούσαν μέσα στο σπίτι. Αρκετά συχνές ήταν οι βόλτες στην κουζίνα. Αποτέλεσμα ήταν να συσσωρεύονται τα κιλά της καραντίνας και του άγχους, άλλη μια ανησυχητική συνέπεια του εγκλεισμού και τηλεκπαίδευσης, πόσο μάλλον καθώς μιλάμε για νέα παιδιά.
Στον περιορισμένο ελεύθερο χρόνο που είχαν, τα τρία παιδιά της Γ’ Λυκείου προσπαθούσαν να βγαίνουν όσο μπορούν έξω. Λίγο περπάτημα για γυμναστική, μια συνάντηση με τους φίλους τους – πάντα με την απειλή του κοροναϊού στην άκρη του μυαλού. 
Το περισσότερο χρονικό διάστημα όμως το περνούσαν στο σπίτι. «Κάποια στιγμή τον χειμώνα μπορεί να είχα και 10 μέρες να βγω», αναφέρει η Αναστασία.
Η Μαρία μάς επισημαίνει μια πτυχή που συμπυκνώνει το πρόβλημα: τη φετινή χρονιά δεν υπήρχε διαχωρισμός του χρόνου του σπιτιού και του χρόνου του σχολείου. Ουσιαστικά, ο χώρος του δωματίου του εφήβου – αυτό το προσωπικό καταφύγιο – «παραβιάστηκε»: μέσω της κάμερας του laptop ή του κινητού «εισέβαλλαν» συμμαθητές, καθηγητές, γονείς ενίοτε και φυσικά ένα ατέλειωτο ρυάκι πληροφοριών.
«Σίγουρα κάποιοι μαθητές – αυτοί που δεν τους έριξε ο εγκλεισμός – θα τα έβγαλαν πέρα. Οι περισσότεροι όμως δεν είχαν όρεξη να διαβάσουν», αναφέρει η Αναστασία.
Και οι τρεις μαθητές της Γ’ Λυκείου συμφωνούν ότι η μείωση της ύλης βοήθησε πάρα πολύ, γιατί διαφορετικά «δεν θα έβγαινε με τίποτα».
Το ένα πλεονέκτημα της τηλεκπαίδευσης
Πολύς λόγος έχει γίνει για την αποτελεσματικότητα της τηλεκπαίδευσης και είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς τη βίωσαν οι φετινοί υποψήφιοι των Πανελλαδικών.
Ένα από τα λίγα θετικά που μας επισήμαναν ότι δεν υπήρχε το πέρα-δώθε από το σχολείο στο σπίτι και μετά για το φροντιστήριο, αφού όλα γίνονταν από το σπίτι. Έτσι, με μειωμένο τον χρόνο των μετακινήσεων, είχαν περισσότερο χρόνο για το διάβασμα.
Επιπλέον, κάποια παιδιά – αυτά που ήταν πιο ντροπαλά στο σχολείο – κατάφεραν να «λάμψουν» χάρη στην τηλεκπαίδευση, συμμετέχοντας περισσότερο στο μάθημα. Τέλος, με την τηλεκπαίδευση αξιοποιήθηκαν περαιτέρω τεχνολογικά μέσα (όπως η προβολή ντοκιμαντέρ και ταινιών, τα power point) σε σχέση με το σχολείο, όπου δεν υπάρχουν οι υποδομές για κάτι τέτοιο. 
Από εκεί και πέρα, υπάρχουν τα προβλήματα που ήδη αναφέραμε: η μονοτονία, η δυσκολία συγκέντρωσης, η διαφορά στην ποιότητα του μαθήματος του σχολείου και του φροντιστηρίου, η ψυχολογική επίπτωση του εγκλεισμού.
Ένα ζήτημα που ίσως αποβεί προβληματικό είναι ότι οι μαθητές έχουν συνηθίσει στα διαγωνίσματα με ανοιχτά τα βιβλία, καθώς δεν βρισκόταν κανείς εκεί να τους ελέγξει (πέρα φυσικά από τον ίδιο τους τον εαυτό). Σε λίγες μέρες θα κληθούν να δώσουν τις εξετάσεις χωρίς καμία βοήθεια και δημιουργείται το ερώτημα αν θα μπορέσουν να αποδώσουν εξίσου καλά.
Τα τεχνικά προβλήματα είναι ένα κεφάλαιο που διέφερε από μαθητή σε μαθητή. Κάποια παιδιά μας είπαν ότι δεν αντιμετώπισαν πρόβλημα. Μια μαθήτρια, όμως, ανέφερε ότι είχε θέματα και η ίδια λόγω της ασύρματης σύνδεσης στο σπίτι της και οι καθηγητές της στο σχολείο οι οποίοι δεν ήταν πλήρως εξοικειωμένοι με την τεχνολογία και την πλατφόρμα.
Άλλες φορές στην πλατφόρμα γινόταν ένας μικρός… χαμός: είτε οι κάμερες ήταν κλειστές και δεν πρόσεχε κανείς, είτε το μάθημα ήταν εντελώς απρόσωπο και υπήρχε ασυνεννοησία. «Κάποιοι συμμαθητές μου είχαν απορίες και δεν μπορούσαν να τις θέσουν», περιγράφει χαρακτηριστικά ο Νίκος.
Μια εκ των μαθητριών μας παραδέχθηκε ότι δεν το κατείχε τόσο με την τεχνολογία και ότι τη δυσκόλεψε η πλατφόρμα Webex στον υπολογιστή. Προτιμούσε λοιπόν να μπαίνει από το κινητό.
Το πρόβλημα με την επιστροφή στα θρανία τον Μάιο
Η χρονιά της τηλεκπαίδευσης είχε προκλήσεις για όλους τους μαθητές. Οι τελειόφοιτοι του Λυκείου θα έχουν να θυμούνται όμως ότι την τελευταία χρονιά του σχολείου… δεν πήγαν σχολείο!
Πέρσι, έχασαν το δεύτερο μισό της Β’ Λυκείου λόγω του πρώτου lockdown και φέτος είδαν τα θρανία μόνο για ενάμιση μήνα στην αρχή της χρονιάς και άλλο τόσο στο τέλος της. Κάποιοι μάλιστα είχαν και καταλήψεις και κενά στην αρχή της χρονιάς, όπως έγινε στο 1ο Πειραματικό Λύκειο Πλάκας, όπου φοιτά η Αναστασία Π. 
Μπορεί για τη Γ’ Λυκείου να μην υπήρχε κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς αυτό το… «άνοιξε-κλείσε» που ταλαιπώρησε τους μαθητές των υπόλοιπων βαθμίδων, αλλά η επιστροφή στη δια ζώσης εκπαίδευσης στο τέλος Μάιου είχε γλυκόπικρη γεύση.
Το άνοιγμα αποτέλεσε μια «ανάσα», καθώς έστω και για λίγο τα παιδιά μπόρεσαν να δουν τους συμμαθητές τους πριν τις εξετάσεις. Από την άλλη, είναι γνωστό ότι οι μαθητές της Γ’ Λυκείου φυλάνε απουσίες για το τέλος της χρονιάς, ώστε να αφοσιωθούν στο διάβασμα. Γι’ αυτόν τον λόγο, η προσέλευση ήταν αναμενόμενα χαμηλή…
Εξάλλου, υπήρχε και ένα άλλο πρόβλημα: ο φόβος μην κολλήσουν κοροναϊό και χάσουν τις εξετάσεις. «Είχαμε συνηθίσει αλλιώς από το σπίτι, είχαμε άγχος πώς θα γυρίσουμε», σχολιάζει η Αναστασία.
Αλλά και η επιστροφή στα θρανία δεν ήταν πάντα ρόδινη: ένα ύποπτο κρούσμα είτε στο σχολείο είτε στο φροντιστήριο και αμέσως το τμήμα κλείνει, οι μαθητές επιστρέφουν στην τηλεκπαίδευση. Όσο να ‘ναι, είναι και αυτό με τη σειρά του ψυχοφθόρο.
Τηλεκπαίδευση και στο πανεπιστήμιο
Το σίγουρο είναι τόσο η πανδημία όσο και εν μέρει οι αποφάσεις του υπουργείου Παιδείας έριξαν επιπλέον προκλήσεις στον ήδη δύσκολο δρόμο των μαθητών της Γ’ Λυκείου. Αυτοί φυσικά ανταποκρίθηκαν, αλλά εύχονται να μην επαναληφθεί κάτι τέτοιο για τους μαθητές που θα ακολουθήσουν.
Παρά το νεαρό της ηλικίας τους, έχουν δει στωικά το όλο θέμα. Κληθέντες να σχολιάσουν τις αποφάσεις των… μεγαλύτερων, μας είπαν ότι το πρόβλημα του κοροναϊού είναι παγκόσμιο και ότι πάνω από όλα προέχει η υγεία.
Για τους συμμαθητές τους, αλλά και για τους μικρότερους σε ηλικία, η συμβουλή τους είναι να πάρουν μόνο τα θετικά από την τηλεκπαίδευση και να μην καταβάλλονται. «Να κάνουν ό,τι μπορούν. Και να μην τα καταφέρουν, δεν πειράζει», λέει ο Νίκος, ενώ η Μαρία συμβουλεύει τους υποψήφιους της νέας χρονιάς να μαζέψουν δυνάμεις το καλοκαίρι.
Δυστυχώς, για τους ίδιους ίσως δεν αλλάξουν πολλά με το που περάσουν στο πανεπιστήμιο: ως γνωστόν, από το πρώτο lockdown η τριτοβάθμια εκπαίδευση παραμένει κλειστή για δια ζώσης μαθήματα και δεν είναι γνωστό πότε θα ανοίξει ξανά.
«Παλεύουμε για κάτι να χαρούμε», λέει η Αναστασία, η οποία κοιτάζει το μέλλον μόνο με αισιοδοξία.
in.gr
