Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος που είναι αύριο, το «οικολογικό αποτύπωμα» είναι μια έννοια που τα επόμενα χρόνια θα βοηθήσει πιστεύω πολύ να ξεκαθαριστούν τα πράγματα σε σχέση με τη δυνατότητα για την ευζωία των γενεών, που θα ακολουθήσουν. Είναι ένας τρόπος να μετρούνται οι επιδράσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας πάνω στον πλανήτη, υπολογίζοντας τους φυσικούς πόρους που καταναλώνει μια κοινωνία -ή ένας άνθρωπος- για να καλύψει τις ανάγκες της, σε σύγκριση με τη συνολική δυνατότητα της γης να παράγει και να αναπαράγει αυτούς τους πόρους, με όρους βιωσιμότητας.
Υπάρχει βέβαια μεγάλη αδικία σε σχέση με την κατανομή του οικολογικού αποτυπώματος για τους ανθρώπους σε διάφορες περιοχές της Γης. Το μέγεθος διαφέρει από χώρα σε χώρα και εξαρτάται από τον τρόπο ζωής και κατανάλωσης. Το οικολογικό αποτύπωμα ενός μέσου Ευρωπαίου, για παράδειγμα, είναι πολύ μεγαλύτερο από του μέσου Αφρικανού ή Ασιάτη. Αν όλοι οι κάτοικοι του πλανήτη ζούσαν και κατανάλωναν όπως οι Ευρωπαίοι, θα χρειαζόμασταν περίπου τρεις πλανήτες… Αυτό, όπως αντιλαμβανόμαστε, σημαίνει πολλά πράγματα. Σημαίνει, για παράδειγμα, ότι οι Ευρωπαίοι ζούμε σε βάρος των άλλων πληθυσμών και ιδίως της Αφρικής, πράγμα ασυμβίβαστο σε σχέση με τη δίκαιη κατανομή των πόρων. Συνδέεται κατά κάποιον τρόπο και με το έντονο μεταναστευτικό ρεύμα των λαών της Αφρικής.
Επιμέρους στοιχεία του οικολογικού αποτυπώματος είναι το ενεργειακό και το υδατικό αποτύπωμα. Στην Ελλάδα έχουμε έναν αρκετό υψηλό δείκτη ενεργειακού και υδατικού αποτυπώματος, πράγμα που σημαίνει ότι το περιβάλλον αντιμετωπίζεται με τη στρεβλή νοοτροπία της ανεξάντλητης πηγής πόρων. Και η απορία είναι γιατί αυτά τα στοιχεία δεν είναι διαρκώς στην επικαιρότητα και δεν δημοσιοποιούνται, τη στιγμή που όλοι, και σε υψηλούς τόνους, αναφέρονται στην κλιματική αλλαγή και κρίση.
Ούτε φυσικά θα ακουστεί κάτι γι’ αυτά στις επικείμενες εκλογές της 25ης Ιουνίου, όπως δεν ακούστηκε και στις εκλογές της 21ης Μαΐου. Και δεν ακούγεται, γιατί η αντιμετώπιση αυτών των επιδράσεων στον πλανήτη με βάση το οικολογικό αποτύπωμα, αντικειμενικά οδηγεί στην δικαιότερη κατανομή του πλούτου, είτε μεταξύ των λαών, είτε μεταξύ των πολιτών στην ίδια κοινωνία.
Και το κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο κοινωνικοοικονομικό σύστημα αυτό δεν το επιδιώκει και δεν το επιθυμεί!
Στέφανος Σταμέλλος
